Adh hormonu (antidiüretik hormon, vazopressin) vücutta tutulan su miktarını kontrol eden bir hormondur. Hipotalamusta üretilir, hipofiz bezinde depolanır ve buradan salgılanır. Adh hormonu yüksekliği veya düşüklüğü başta kan dolaşımı problemleri olmak üzere birçok farklı hastalığa yol açabilir.
Adh Hormonu Yüksekliği Ne Anlama Gelir?
Adh Hormonu Yüksekliğinin Belirtileri
Adh hormonu seviyesi yükselirse, böbreklerin daha fazla su tutmasına yol açar. İhtiyaç duyulan miktardan fazla salgılanan Adh hormonu aşağıdaki sorunlara yol açabilir:
- Kan seyrelir.
- Kandaki sodyum, potasyum ve klorit yoğunluğu düşer, elektrolit dengesizlikleri açığa çıkar.
- Bulantı ve kusma görülebilir.
- Baş ağrısına veya bilinç bulanıklığına neden olabilir.
- Şiddetli vakalar nöbetlere ve komaya yol açabilir.
Adh Hormonu Yüksekliği Neden Olur?
Aşağıdaki etkenler Adh hormonunun kontrolsüz yükselmesine yol açabilir:
- Şeker hastalığı, kalp, tansiyon veya kanser ilaçları, antidepresanlar
- Barbiturates, desipramine, morphine, nicotine, amitriptyline ve carbamazepine gibi Adh salınımını artıran ilaç tüketimi
- Acetaminophen, metformin, tolbutamide, aspirin, theophylline, ve steroit olmayan iltihap giderici ağrı kesiciler
- (NSAID) gibi Adh etkisini artıran ilaç tüketimi
- Guillain Barre sendromu
- Multipl skleroz
- Epilepsi
- Aküt interminant porfiri
- Kistik fibroz, amfizem, tüberküloz, HIV gibi akciğeri de etkileyen bazı hastalıklar
- Akciğerde, göğüs duvarında, hipotalamusta veya hipofiz bezinde ortaya çıkan hastalıklar
- Adh üreten tümörler(özellikle akciğerde ortaya çıkan bazı türler)
- Bazı kanser türleri; lösemi, lenfoma, akciğer, pankreas, mesane veya beyin kanseri
Adh hormonu ayakta iken, geceleri, stres altında iken veya egzersiz esnasında daha fazla salgılanır. Bu durum çoğu zaman sağlıklı bir tepkidir.
Adh Hormonu Yüksekliği Tedavisi
Tedavide kanın elektrolit dengesini yakalamak için hastaya medikal tuz solüsyonları verilir. Bazı tür idrar söktürücü ilaçlar da önerilecektir. Sıvı alımı sınırlandırılmalıdır. Ancak Adh hormonu yüksekliği ciddi bir hastalıktan kaynaklanıyorsa, bu tedaviler geçici bir çözüm sağlayacaktır. Temelde yatan sorun tedavi edilmelidir.
Adh Hormonu Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?
Adh Hormonu Düşüklüğünün Belirtileri
Adh hormonu seviyesi düştükçe böbreklerden atılan su miktarı artar. İdrar hacmi artar. İhtiyaç duyulan miktardan az salgılanan Adh hormonu aşağıdaki sorunlara yol açabilir:
- İdrar miktarının artması, idrar renginin açık olması
- Tansiyon düşmesi
- Dehidrasyon (su kaybı)
Adh Hormonu Düşüklüğü Neden Olur?
Aşağıdaki etkenler Adh hormonu yetmezliğine yol açabilir:
- Çok fazla su içmek
- Lityum, fenitoin, etanol gibi Adh salınımını veya etkisini azaltan ilaç tüketimi
Birincil polidipsi: Fiziksel bir ihtiyaç söz konusu olmadığı halde aşırı sıvı tüketimi. Aşağıdaki sorunlardan kaynaklanabilir:
- Kaygı bozuklukları
- Kuru ağız sendromu
- Otoimmun kronik hepatit
- Şizofreni
- Şekersiz diyabet
Hipotalamusun veya hipofiz bezinin hasar görmüş olması. Aşağıdakilerden kaynaklanabilir:
- Cerrahi müdahaleler
- Kafaya şiddetli darbe almak
Ayrıca kişi yaşlandıkça vücudun su tutma kabiliyeti azalır. Adh hormonu, uzanırken veya yüksek tansiyon söz konusu ise daha az salgılanır.
Adh Hormonu Düşüklüğü Tedavisi
İlk önce hastanın su kaybı yaşamaması için bol su ve sıvı tüketmesi istenir. Sonrasında Adh hormonu gibi hareket edecek vasopressin, desmopressin vb. ilaç kullanımı gerekli olabilir.
- Adh yetmezliğinin nedeni kullanılan ilaçlarsa hasta alternatif tedavilere yönlendirilmelidir.
- Hidrokolorotiazit, amilorit gibi diüretikler ya da indomethacin gibi ilaçlar belirtilerin hafiflemesini sağlayabilir.
