Agorafobi Nedir?

• Hapsolmuş
• Çaresiz
• Paniklemiş
• Utanç
• Korkmuş

Agorafobisi olan kişiler sıklıkla stresli bir durumda kendilerini bulduklarında, hızlı bir kalp atışı ve bulantı gibi panik atak belirtileri gösterirler. Bu semptomları, korktukları duruma bile girmeden önce yaşayabilirler. Bazı durumlarda, durum o kadar şiddetli olabilir ki, insanlar bankaya ya da markete gitmek gibi günlük aktivitelerden kaçınıyor ve günlerinin çoğunda evlerinin içinde kalıyorlar.

Ulusal Akıl Sağlığı Enstitüsü (NIMH) Amerikalı yetişkinlerin %0,8’inin agorafobi sahip olduğunu tahmin etmektedir. Vakaların yaklaşık %40’ı ciddi kabul edilir. Durum daha gelişmiş olduğunda agorafobi sizi oldukça etkisiz bırakabilir. Agorafobisi olan insanlar genellikle korkularının irrasyonel olduğunu fark ederler, ancak bu konuda hiçbir şey yapamazlar. Bu, kişisel ilişkilerini ve iş veya okuldaki performanslarını etkileyebilir.

Agorafobiniz olduğundan şüpheleniyorsanız, mümkün olan en kısa zamanda tedavi almak önemlidir. Tedavi semptomlarınızı yönetmenize ve yaşam kalitenizi iyileştirmenize yardımcı olabilir. Durumunuzun şiddetine bağlı olarak, tedavi terapi, ilaçlar ve yaşam tarzı ilaçlarından oluşabilir.

Agorafobisi olan kişiler tipik olarak:

• Uzun süreler boyunca evlerini terk etmekten korkarlar
• Sosyal durumda yalnız kalmaktan korkarlar
• Halka açık bir yerde kontrolü kaybetmekten korkarlar
• Araba ya da asansör gibi kaçmanın zor olduğu yerlerde olmaktan korkarlar
• Başkalarından dışlanmak veya terk edilmekten korkarlar
• Endişeli veya çalkalanmışlardır.

Agorafobi sıklıkla panik ataklarla çakışır. Panik ataklar bazen anksiyete ve diğer akıl sağlığı bozuklukları olan kişilerde ortaya çıkan bir dizi semptomdur. Panik ataklar, aşağıdakiler gibi çok çeşitli ciddi fiziksel semptomlar içerebilir:

• Göğüs ağrısı
• Hızlı atan kalp
• Nefes darlığı
• Baş dönmesi
• Titremek
• Boğulur gibi hissetmek
• Terlemek
• Sıcak basmaları
• Üşüme
• Mide bulantısı
• İshal
• Uyuşma
• Karıncalanma hissi

Agorafobisi olan insanlar, stresli veya rahatsız edici bir duruma girdiklerinde panik atakları yaşayabilir ve bu da rahatsız edici bir durumda olma korkusunu daha da artırır.

Agorafobinin kesin nedeni bilinmemektedir. Bununla birlikte, agorafobi geliştirme riskinizi artırdığı bilinen birçok faktör vardır. Bunlar şunları içerir:

• Depresyon
• Klostrofobi ve sosyal fobi gibi diğer fobiler
• Yaygın anksiyete bozukluğu veya obsesif kompulsif bozukluk gibi başka bir anksiyete bozukluğu türü
• Fiziksel veya cinsel istismar geçmişi
• Madde bağımlılığı sorunu
• Agorafobi aile geçmişi

Agorafobi kadınlarda, erkeklerden daha yaygındır. Genellikle genç erişkinlikte başlar. 20 yaş, başlangıç ​​yaş ortalamasıdır. Ancak, durumun belirtileri her yaşta ortaya çıkabilir.

Agorafobi semptom ve bulgulara göre teşhis edilir. Doktorunuz, ne zaman başladığı ve ne sıklıkta yaşadığınız da dahil olmak üzere belirtilerinizi soracaktır. Tıbbi geçmişiniz ve aile geçmişinizle ilgili sorular soracaktır. Ayrıca, belirtileriniz için fiziksel nedenleri dışlamak için kan testleri yapabilirler.

Agorafobi tanısı konabilmek için belirtilerinizin Amerikan Psikiyatri Birliği’nin Zihinsel Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabında (DSM) belirtilen belirli kriterleri karşılaması gerekir. DSM, akıl sağlığı koşullarını teşhis etmek için sağlık hizmeti sağlayıcıları tarafından sıklıkla kullanılan bir kılavuzdur.

Agorafobi teşhisi konması için aşağıdaki durumlardan iki tanesinde yoğun bir korku veya endişe hissetmelisiniz:

• Tren veya otobüs gibi toplu taşıma araçlarını kullanma
• Mağaza veya otopark gibi açık alanlarda olmak
• Asansör veya araba gibi kapalı alanlarda olmak
• Kalabalıkta olmak
• Evde yalnız kalmak

Agorafobi ile panik bozukluğu tanısı için ek kriterler vardır. Tekrarlayan panik ataklarınız olmalı ve aşağıdakileri en az bir panik atak takip etmelidir:

• Daha fazla panik atak geçirme korkusu
• Kalp krizi geçirme veya kontrolü kaybetme gibi panik ataklarının sonuçlarından korkma
• Panik atakların bir sonucu olarak davranışınızda bir değişiklik

Belirtileriniz başka bir hastalıktan kaynaklanıyorsa agorafobi teşhisi konmayacaksınız. Ayrıca madde bağımlılığı veya başka bir bozukluktan dolayı da olamazlar.

Agorafobi için bir dizi farklı tedavi vardır. Muhtemelen tedavi yöntemlerinin bir kombinasyonuna ihtiyacınız olacaktır.

1.Terapi

Psikoterapi: Konuşma terapisi olarak da bilinen psikoterapi, düzenli olarak bir terapistle veya başka bir ruh sağlığı uzmanıyla görüşmeyi içerir. Bu, korkularınız hakkında ve korkularınıza katkıda bulunabilecek konular hakkında konuşma fırsatı verir. Psikoterapi genellikle optimum etkinlik için ilaçlarla birleştirilir. Genel olarak korkularınız ve endişelerinizle baş edebilmek için durdurulan kısa süreli bir tedavidir.

Bilişsel Davranış Terapisi (CBT): Bilişsel davranışçı terapi (BDT) agorafobi hastalarını tedavi etmek için kullanılan en yaygın psikoterapidir. CBT, agorafobi ile ilgili çarpık duyguları ve görüşleri anlamanıza yardımcı olabilir. Ayrıca bozulmuş düşünceleri sağlıklı düşüncelerle değiştirerek stresli durumlarla nasıl çalışacağınızı öğretebilir, böylece yaşamınızda bir kontrol duygusunu yeniden kazanabilirsiniz.

Maruziyet Terapisi: Maruz kalma terapisi, korkularınızın üstesinden gelmenize yardımcı olabilir. Bu terapi türünde, korktuğunuz durumlara veya yerlere yavaşça ve yavaşça maruz kalırsınız. Bu korkunuzu zamanla azaltabilir.

2.İlaçlar

Bazı ilaçlar agorafobi veya panik atak semptomlarınızı hafifletebilir. Bunlar şunları içerir:

• paroksetin (Paxil) veya fluoksetin (Prozac) gibi seçici serotonin geri alım inhibitörleri
• venlafaksin (Effexor) veya duloksetin (Cymbalta) gibi selektif serotonin ve norepinefrin geri alım inhibitörleri
• amitriptilin (Elavil) veya nortriptyline (Pamelor) gibi trisiklik antidepresanlar
• alprazolam (Xanax) veya klonazepam (Klonopin) gibi anti-anksiyete ilaçları

3.Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Yaşam tarzı değişiklikleri, mutlaka agorafobiyi tedavi etmeyecektir, ancak günlük kaygıyı azaltmaya yardımcı olabilirler. Şunları denemek isteyebilirsiniz:

• Kendinizi daha mutlu ve daha rahat hissettiren beyin kimyasallarının üretimini arttırmak için düzenli olarak egzersiz yapak
• Tam tahıllar, sebzeler ve yağsız proteinlerden oluşan sağlıklı bir diyet yeme anksiyeteyi azaltmak ve panik atakların başlangıcıyla mücadele etmek için günlük meditasyon veya derin nefes egzersizleri uygulamak
• Tedavi sırasında, diyet takviyeleri ve otlar almaktan kaçınmak en iyisidir. Bu doğal ilaçların kaygıyı tedavi ettiği kanıtlanmamıştır ve reçeteli ilaçların etkinliğine müdahale edebilirler.

Agorafobiyi önlemek her zaman mümkün değildir. Bununla birlikte, anksiyete veya panik bozuklukların erken tedavisi yardımcı olabilir. Tedavi ile daha iyi olmanız için iyi bir şansınız var. Tedavi daha erken başladığında daha kolay ve hızlı olma eğilimindedir, bu yüzden agorafobi olduğundan şüpheleniyorsanız, yardım istemekten çekinmeyin. Bu bozukluk, günlük aktivitelere katılmanızı engelleyeceğinden oldukça zayıflatıcı olabilir. Tedavi yoktur, ancak tedavi semptomlarınızı büyük ölçüde rahatlatabilir ve yaşam kalitenizi artırabilir.

Kaynak: Healthline