Akne (sivilce) gençlik dönemlerinde değişen derecelerde birçok insanı etkileyen yaygın bir cilt sorunudur. Fakat rahatsızlık sadece 20’li yaşlarla da sınırlı olmayabilmektedir.
30’lu yaşlarda da aknelere rastalanabilmektedir. Akne çok yaygın diye tedavisinin gereksiz olduğunu düşünmeyin. Aknenin büyüyüp kaybolmasını beklemek önemli bir hata olabilir. Tıbbi tedavi görünüşünüzü ve kendinize olan güveninizi iyileştirip hayat boyu sürebilecek yara izlerinizi ortadan kaldırabilir.
Akne Nedenleri
Akneye gerçekte pek çok faktörün birleşimi neden olmaktadır:
- Ergenlik çağında artan hormonların miktarı derideki yağ bezlerinin büyümesine ve aşırı çalışmasına neden olmaktadır.
- Bu yağları cilt yüzeyine çıkaran kanallar keratinle (derinin bir parçası olan protein) bloke olur.
- Bu yağ bezleri fazla aktive olduğunda ve kanallar bloke olduğunda, deride ve yağda normal olarak yaşayan bakteriler çoğalır ve deride enflamasyon oluşturur.
Kozmetik ve Cilt Temizleyiciler
Sık sık yıkanması gerektiği söylenmesine rağmen akneler gerçekte kirlerin neden olduğu bir rahatsızlık değildir. Örneğin, ciltteki siyah noktalar bir kir değildir fakat ter bezlerinin kanallarındaki yağın kuruması ve okside olması sonucudur.
Doktorunuz (cildiye uzmanı) tarafından önerilen yüzünüzü bir nemlendirici anti-bakteriyel sabunla günde iki kez yıkayın. Eğer cildiniz çok yağlıysa daha da sık yıkanmalıdır. Çok fazla yıkama ve kaşıma cildin tahrip olmasına ve aknenin daha da kötüleşmesine neden olur. Bu nedenle cildi aşındırıcı temizleyiciler ve cilt maskeleri kullanmayın.
Akne terapisi için saçınızı şampuanla yıkamak da önemlidir. Saçınız ne kadar yağlı olursa o kadar sık yıkamalısınız. Ayrıca saç yağlarınızın yüzünüze temas etmemesine dikkat edin. Cilt lekelerini örtmek için cilt renginizle uyuşan birçok kozmetik ürün vardır. Bu kozmetikler su bazlı olmalıdır.(etiketteki ilk bileşen su olmalıdır.) Vazelin, kakao yağı, soğuk kremi ve E vitamini yağı gibi yağlardan kaçınılmalıdır. Cildiniz kuruysa cildinizin tarzına göre doktorunuz tarafından nemlendiriciler tavsiye edebilir.
Beslenme
Bir nesil önce yağlı yiyeceklerin akneleri artırdığına dair yaygın bir kanaat vardı. Daha sonra kontrollü çalışmalar insanların büyük kısmında beslenmeyle akne arasında bir ilişki olmadığını ortaya çıkardı. Bu nedenle dengeli bir beslenmeyle beraber, pizza, kızartmalar, çikolata, patates cipsi ve meşrubatlar da tüketilebilir. Bunlardan herhangi birine alerjiniz varsa tüketmeyin.
Akne Tedavisi
Akne sağlığı tehdit eden bir şey gibi görülmemelidir. Son yıllarda etkili tedavi yöntemleri oldukça gelişmiştir. Dermatoloji uzmanları akne sonrası kalabilecek izleri yok edebilmektedirler. Tedavi edilmeyen akneler yüzde yıllarca kalabilecek izler bırakabilir ve dış görünüşü etkileyebilir.
Hafif akneler bir ya da daha fazla kremin ve solüsyonun kombinasyonuyla tedavi edilebilir. Bu lokal ilaçlar yeni yara izlerinin oluşmasını engellemek içindir. Bu nedenle bu ilaçları sadece sivilcelerin üzerine değil yüzün etkilenen tüm kısımlarına uygulayın. Bu kremler bazı insanlarda yüzde kurumalara, pembeleşmelere ve gerginliğe neden olabilmektedir. Bu normaldir. Eğer bu kremleri kullanmayı bırakmazsanız cildin daha fazla tahriş olmasına neden olabilir. Bu nedenle bu kremlerin kullanma sıklığı doktora da danışarak azaltılmalıdır.
Orta ve daha şiddetli akneler ise antibiyotik içerikli ilaçlarla tedavi edilmektedir. Bazı hastalarda değişik kombinasyonlar daha iyi sonuç verdiği için 4-6 haftada bir doktor kontrolü yapılarak aknelerin kontrolü sağlanabilmektedir. Bu geleneksel terapiye ek olarak doktorunuz ya da dermatoloji uzmanınız bu terapilerin br ya da daha fazlasını iyileşmeyi hızlandırmak ve akneleri temizlemek için tavsiye edebilir. Bu tedavi yöntemleri şunlardır:
1. Akne Ameliyatı
Bu prosedür siyah ve beyaz lekeleri el ile yapılan bir tedaviyle kaldırarak akne temizlenmesini hızlandırır. Aspiratör özelliği gösteren bir cihazla maddeyi çıkarmak için yumuşak baskı uygulanır. Doku bozulmasına neden olabilecek kısımlar dikkatlice tedavi edilir.
2. İntralezyonel Kortikosteroid Tedavisi
Bir ya da daha fazla ağrılı akne kistleri varsa bu ağrısız yöntemle hızlı tedavi mümkündür. Her bir kiste ultratin iğnesi kullanılarak seyreltik kortizon solüsyonu enjekte edilir.
3. İsotretinoin İçeren İlaç Tedavisi
Geleneksel yöntemlere cevap vermeyen şiddetli aknelere sahip insanlarda isotretinoin içerikli ilaçlar kullanılmaktadır. Tedavi genelde 5 ay civarı sürmekte ve bu sürecin sonunda akneler bir daha çıkmayacak şekilde tedavi edilir. Bu ilaçların kullanımında yan etkilerinin ve alınacak önlemlerin iyi anlaşılması gerekir.
4. Akne İzlerinin Tedavisi
Akne izlerini tedavi etmeden önce akne aktivitesinin oldukça azalmış olmasına veya tamamen durmuş olmasına dikkat edilmelidir. Bunun için de aylarca beklenebilir. Büyük akne izlerindeki renk tutarsızlıkları en büyük sorundur. Bu lezyonlar çok bariz baskın kırmızımsı izler bırakabilir. Bu renk izleri 4-12 ay arasında solarak cilt rengine yaklaşır. Bazı insanlarda kaybolması uzun süreler alan bu izler özgüvensizliğe yol açar. Kozmetik cerrahlar bu izleri tadavi etmek için değişik prosedürler önermektedir.
5. Kimyasal Peeling
Yüzeysel akne izleri ve derinin düzensiz pigmentleşmesi bu tedavi yöntemiyle kolaylıkla tedavi edilebilmektedir. Bu izler için cildin dış yüzeyinin soyulmasnı sağlayan kimyasal maddeler kullanılır. Hastanın cildine göre ve izlerin derecesine göre farklı kimyasallar ve konsantrasyonlar kullanılabilir.
6. Lazer Kaplama
Aknelerden kalan daha bariz izler en iyi bu yöntemle tedavi edilir. Yüksek enerjili bu ışıklı cildin birkaç katmanı kaldırılır. Bu yöntemle aynı zamanda daha gergin hale gelen kısımlar da yumuşak hale gelir.
7. Kollajen İmplantasyonu (Canlı Deri Aşılama)
Yumuşak cilde sahip ve pürüzsüz kenarlı izlere sahip hastalarda bu kolajen uygulaması daha iyi sonuçlar vermektedir. Bu doğal protein dokunun altına yerleştirilerek iz kalan kısmın yükseltilerek normal cilt seviyesine gelmesi sağlanır.
8. Punch Eksizyonu (Zımba Kesisi) ve Aşılama
Bazı dar ve çukurlaşmış izler çok derindir ve punch eksizyonuyla ortadan kaldırılabilir. Bu izler punch adlı bir cihazla kaldırılır. Ortaya çıkan boşluk ince deri aşılamasıyla kapatılır. Bazen bu yöntemde kimyasal peeling ve lazer kaplamayı kullanılabilir.
Sonuç olarak akne tedavisi kontrol altına alınabilmesi için devamlı bir işlemdir ve sabır gerektirir. Burada doktor tavsiyelerine uymak da çok önemlidir.
