Akut koroner sendrom kalp ile alakalıdır ve kalbe koroner atardamarlarından yeteri kadar kan gitmediği durumda meydana gelir. Koroner atardamarları, kalbe oksijence zengin kan sağlamakla görevlidir. Bu atardamarlar tıkandığında ya da daraldığında kalp, ihtiyacı olan oksijeni alamaz ve bu durum kalp krizine veya anjinaya (kalbe yetersiz kan gelmesi sonucu oluşan göğüs ağrısı) neden olur.
ABD’de her yıl 1.5 milyondan fazla insan kalp durması (kardiyak arrest) yaşamaktadır. Bu insanlardan 40-50 bini ölmektedir; bunların da yarısı hastaneye ulaşamadan hayatını kaybetmektedir. 1.5 milyon insanın hemen hemen hepsi koroner atardamarı ile ilgili bir hastalık geçirmektedirler ve bu hastaların üçte ikisi erkektir.
Akut Koroner Sendromun Belirtileri Nelerdir?
Akut koroner sendromun belirtileri kalp krizinin belirtilerine benzemektedir. Eğer akut koroner sendrom tedavi edilmezse, kalp krizi geçirme ihtimali yüksek olur. Bu yüzden, bu sendromun belirtileri ciddiye alınmalıdır. Akut koroner sendromun belirtileri şunlardır:
- Anjina (kalbe yetersiz kan gelmesi sonucu oluşan göğüs ağrısı) veya göğüs ağrısı ve ardından göğüs bölgesinde darlık, yanma ve baskı
- Mide bulantısı
- Çenede veya sol kolun üst kısmı dahil vücudun herhangi bir yerinde ağrı
- Kusma
- Nefes darlığı
- Aşırı terleme
Eğer kalp durması (kardiyak arrest) geçiriliyorsa, belirtileri değişebilir. Belirtileri yaşa, cinsiyete ve buna temel oluşturan başka bir hastalık veya durum olup olmamasına göre değişir. Karın ağrısı, nemli cilt, baş dönmesi, bayılmak, mide ekşimesine benzer ağrı, tuhaf bitkinlik ve endişelilik veya huzursuzluk hissi kalp durmasının bazı işaretlerindendir.
Ne Zaman Doktora Başvurmalı?
Şiddetli göğüs ağrısı olduğunda, bu durum hafife alınmamalı ve doktora başvurulmalıdır. Kendi başınıza hastaneye gitmek yerine acil durum sağlık hizmetlerinden yardım almak daha iyidir. Çünkü şiddetli bir kalp krizi geçiriliyor olabilir.
Eğer devamlı ve sık sık göğüs ağrısı hissediliyorsa, herhangi bir anjina olabileceği için doktorla görüşmek gerekir. Mesela gezinti yaparken göğüs ağrısı çekilebilir ama dinlenince geçebilir. Bununla birlikte, kararsız anjina dinlenirken de olabilir. Bu ağrı kararlı anjina sırasında hissedilenden daha şiddetli olabilir. Eğer kararsız anjina meydana geliyorsa acilen tıbbi yardıma başvurulmalıdır.
Akut Koroner Sendromun Nedenleri
Akut koroner sendromu normalde koroner atardamarlarındaki ateromdan (atardamar çeperinde ortaya çıkan bir rahatsızlıktır) kaynaklanmaktadır.
Aterom, koroner atardamarı çeperinde gelişebilen yağ katmanına veya birikintisine benzer. Aterom, uzun yıllar boyunca bir veya birden fazla yerde oluşabilir. Her katman dışarıdan güçlü bir kabukla korunan yumuşak yağdan meydana gelir. Katmanlar atardamarı tıkamaya başlar ve eskisinden daha dar hale getirir. Bunun sonucunda kalbe giden kan miktarı düşer ve bu da kalp krizine veya şiddetli anjinaya neden olur.
Koroner atardamarları tıkayan başka sebepler şunlardır:
- Kalp bölgesine alınan bıçak darbesi
- İltihaplanmış koroner atardamarı
- Vücudun herhangi bir yerinden herhangi bir atardamara ulaşan kan pıhtısı
- Kokain kullanmak
- Kalp ameliyatı sırasında meydana gelen sorunlar
- Diğer yaygın olmayan kalp rahatsızlıkları
Kimler Risk Altındadır?
Şu kişiler akut koroner sendromuna yakalanma riski altındadırlar:
- Yüksek tansiyonu olanlar
- Fazla kilolu olanlar
- Yüksek kolesterolü olanlar
- Fazla hareket etmeyenler
- Diyet yapanlar
- Diyabet hastaları
- Ailesinde akut koroner sendromu görülenler. Babası veya erkek kardeşi 55 yaşından önce, annesi veya kız kardeşi 65 yaşından önce akut koroner sendromu geçirenler
Akut Koroner Sendrom Tedavisi
Aşağıdaki yöntemler akut koroner sendromunu tedavi etmekte kullanılır:
Aspirin
Kana karıştığı anda kanın pıhtılaşmasını hızlıca yavaşlatır.
Trombolitikler (Pıhtı Eriticiler)
Trombolitikler kalbe giden kan akışını engelleyen kan pıhtısını çözerler.
Nitrogliserin
Dar kan damarlarını genişletir ve kan akışını artırır. Bu yüzden anjina ve göğüs ağrısı tedavisinde çok faydalıdır.
Beta Blokerleri (Kalp atış hızını yavaşlatan ilaçlar)
Kalbi rahatlatırlar, tansiyonu düşürürler, kalp atış hızını yavaşlatır ve kalbe giden kan miktarını artırır. Bunun sonucunda göğüs ağrısı hafifler.
ACE inhibitörleri ve ARB’ler
Kanın kolayca kalpten akmasını sağlarlar. Tansiyonu düşürürler, başka bir kalp krizini engellerler.
Kalsiyum Kanal Blokerleri
Kalbe giden kan miktarını artırmak için kalbi sakinleştirirler.
Kolesterol Düşürücü İlaçlar
“Statinler” olarak bilinen bu ilaçlar vücuttaki kolesterol seviyesini düşürebilirler ve katman birikintilerinin oluşumunu engeller. Ayrıca katmanları stabilize ederek çatlamasını önler.
Pıhtı Önleyici İlaçlar
Prasugrel(effient) ve clopidogrel (plavix) gibi ilaçlar kanın pıhtılaşmasını engeller. Kandaki pıhtı hücrelerinin birbirine yapışmasını önler. Clopidogrel, kanama şansını artırır. Bu yüzden bu ilacı kullanımı doktora bildirilmelidir.
Ameliyat
Eğer yukarıda bahsedilen tedaviler yeterli değilse, aşağıdaki ameliyat işlemlerinden herhangi birini yaptırmanız gerekebilir.
•Anjiyoplasti (damar onarımı) ve stent takılması: İnce ve uzun bir tüp (katater) daralmış olan atardamara yerleştirilir. Katater içinden, sönük bir balon içeriye sokularak orada şişirilir ve böylece tıkanıklık açılır. Genelde stent etkilenen atardamarı açık tutması için içeride bırakılır.
•Koroner bypass ameliyatı: Bu yöntemde, kanın akması için, tıkalı atardamarın etrafında alternatif bir yol açılır.
Akut Koroner Sendrom İçin Alınabilecek Önlemler Nelerdir?
Akut koroner sendromun oluşmasını engellemenin tek yolu hayat tarzınızda değişiklik yapmaktır. Hayatınızda yapabileceğiniz değişikliklerden bazıları şunlardır:
- Sigarayı bırakın.
- Daha az alkol alın.
- Fiziksel aktivitelerde bulunun.
- Stres seviyenizi kontrol altında tutun
Kalbiniz için iyi olabilecek sağlıklı bir beslenme düzeni takip edin
Yağ oranı yüksek tüm yiyeceklerden uzak durun. Tam tahıl ürünleri, düşük yağ içerikli süt ürünleri, yağsız et, sebze ve meyve gibi besinlere beslenmenizde daha çok yer verin.
Vücut ağırlığınızı sağlıklı bir düzeyde tutun
Eğer obez kategorisine girecek kilodaysanız, egzersiz yapmaya ve daha fazla meyve-sebze yemeye başlayabilirsiniz.
Tansiyonunuzu kontrol altına alın
Yüksek tansiyon hastalığınız olmadığından emin olmak için en azından 2 yılda bir tansiyonunuza baktırın. Normal tansiyon ölçümü 120/80 olarak kabul edilir.
Kolesterol seviyenizi kontrol ettirin
Eğer yüksek kolesterolünüz varsa, düzenli olarak kontrol ettirerek alışkanlıklarınız ve beslenme düzeninizde gerekli değişiklikleri yapmalısınız. Kolesterol seviyesi 200mg/dL’nin altında olmalıdır.
