Alfa Fetoprotein Testi (AFP): Neden Yaptırmalıyım?

Alfa fetoprotein testi, hamileliğinin 14. haftasıyla 24. haftasında olan kadınlara uygulanan rutin bir taramadır. Bu test, en doğru sonuçları 16. ve 18. hafta arasında verir. Bu nedenle tam olarak ne zaman hamile kalındığının bilinmesi önemlidir. Alfa fetoprotein testi genellikle dörtlü tarama testinin bir parçası olarak yapılır.

Bu tarama muayenesinde şu seviyeler de kontrol edilir:
İnsan koryonik gonadotropin
Plasenta ve bebeğin karaciğeri tarafından üretilen bir hormon olan estriol
Plasentanın ürettiği bir hormon olan inhibin A

Doktorlar genellikle dörtlü tarama sonuçlarını, yaşınızı ve etnik kökeninizi kullanarak doğmamış bebeğinizde oluşabilecek genetik doğum kusurlarının görülme ihtimaline karar vermeye çalışır. Bu tür bir tarama ile saptanabilecek kusurlar arasında ayrık omurga gibi sinir yolu kusurları ve Down sendromu gibi kromozal anormallikler vardır. Alfa fetoprotein testinin sonuçları, doktorunuzun bu durumlar için daha fazla test yapılmasına gerek olup olmadığına karar vermesine yardımcı olacaktır. Test sonuçlarının pozitif olması her zaman doğmamış bebeğinizde doğum kusuru görüleceği anlamına gelmez.

Alfa fetoprotein testi özellikle doğum kusuru riski yüksek olan şu kadınlarda daha önemlidir:
35 yaş ve üstündeki kadınlar
Aile geçmişinde doğum kusuru görülen kadınlar
Hamilelikleri sırasında zararlı ilaçlar ve uyuşturucu kullananlar
Diyabeti olanlar

Hamileyseniz alfa fetoprotein testi karaciğer kanseri, siroz ve hepatit gibi bazı karaciğer hastalıklarının saptanmasına ve takip edilmesine yardımcı olabilir. Ayrıca daha başka kanser türlerinin de teşhis edilmesini sağlar.

Bu kanserler:
Testis kanseri
Yumurtalık kanseri
Safra yolu kanseri
Mide kanseri
Pankreas kanseri

Alfa fetoprotein testi için kan alınmasında çok az risk bulunur. İğnenin batırıldığı yerde hafif bir acı hissedebilir ya da kendinizi biraz halsiz hissedebilirsiniz. Aşırı kanama ya da cildin altında kan toplanması görülmesi için oldukça küçük bir ihtimal bulunur. Ayrıca, iğnenin yapıldığı yerde çok hafif bir enfeksiyon riski bulunur.

Alfa fetoprotein testi için kan vermeniz gerekir. Kan alınması genellikle teşhis laboratuvarlarında yapılan ve hastanın hastanede kalmasını gerektirmeyen bir işlemdir. Bu işlem sadece birkaç dakika sürer ve genellikle acı vermez. Alfa fetoprotein testinden önce herhangi bir hazırlık yapılması gerekmez.

Bir sağlık uzmanı küçük bir iğne kullanarak kanı genellikle kolunuzdaki ya da elinizdeki bir damardan alır. Laboratuvar uzmanı, alınan örneği inceler. Sonuçlar genellikle bir veya iki hafta içerisinde çıkar.

⇒Hamile olmayan kadınlarla birlikte erkeklerde alfa fetoproteinin normal değeri kanın bir mililitresinde 10 nanogramdan daha azdır. Alfa fetoprotein seviyeniz anormal bir şekilde yüksekse ancak hamile değilseniz bu durum karaciğer hastalığına ya da bazı kanser türlerine sahip olduğunuzu gösterir.

⇒Hamileyseniz ve normalden daha yüksek alfa fetoprotein seviyesine sahipseniz bu durum rahminizde gelişen bebekte sinir yolu kusuru olduğuna işaret eder. Ancak, alfa fetoprotein seviyesinin yükselmesinin nedeni, hamileliğin yanlış tarihlendirilmesi de olabilir. Alfa fetoprotein seviyesi hamilelik sırasında büyük ölçüde değişir. Hamileliğiniz sandığınızdan daha uzun veya kısaysa test sonuçları yanlış olacaktır.

⇒Hamileyseniz ve alfa fetoprotein seviyeniz anormal derecede düşükse bebeğinizde Down sendromu ya da Edwards sendromu gibi kromozal bir anormallik olabilir.

⇒İkiz ya da üçüz gibi çoklu hamilelik geçiriyorsanız anormal alfa fetoprotein seviyesi gözlenebilir. Anormal alfa fetoprotein değerinin görülmesi bebeğin anne karnında ölmesinin sonucunda görülebilir.

⇒Anormal sonuçlarınızın olması bebeğinizde doğum kusuru olacağı anlamına gelmez. Bu durum doktorunuzun teşhis koyabilmesi için daha fazla test yapması gerektiğine işaret eder. Doktorunuz ultrasonla bebeğinizin görüntülerini kaydederek alfa fetoprotein testini tekrarlayabilir.

⇒Sonuçlarınız hâlâ anormal çıkıyorsa doktorunuz Amniyosentez gibi daha invaziv testler isteyebilir. Amniyosentezde doktorunuz fetüsü çevreleyen amniyotik sıvıyı analiz etmek için örnek alır.

Kaynak: Healthline