AMH (anti-müllerian hormon), her bir yumurtanın gelişip olgunlaştığı yer olan foliküllerin ürettiği bir hormondur. AMH testi, kadınlarda doğurganlık derecesi hakkında fikir verir.
Bir AMH testi aşağıdaki sağlayabilir:
- Kadında ne kadar yumurta kaldığına dair bir tahmin yürütülebilir.
- Kadının doğurganlığı değerlendirilebilir.
- Polikistik over sendromu olan kişilerde yumurtalık fonksiyonu değerlendirilebilir.
- AMH embriyoda cinsel kimliğin farklılaşmasında ve oturmasında rol oynar, dolayısıyla bebeklerde genital bölge belirsizliğinin değerlendirilmesinde yardımcı olabilir.
- Erkek bebeklerde ve çocuklarda testis fonksiyonları analiz edilebilir.
- Olası bir yumurtalık veya testis tümörü tanı ve takibinde yardımcı olur.
AMH testi, bir çiftin doğal yollardan çocuk sahibi olma şansını ölçemez. Kadının doğurganlığı hakkında fikir verir, sağlıklı çıkarımlar için FSH ve E2 testleri ile birlikte değerlendirilmelidir.
Normal AMH Değerleri Nedir?
AMH tahlil sonucuna göre kadınlarda doğurganlık açısından aşağıdaki değerlendirmeler yapılabilir:
- 3.5 ng/mL’den büyük: Yüksek (Genellikle polikistik over sendromu olan kadınlarda görülür)
- 1.82 – 3,0 ng/mL: Doğurganlık için en iyi değer aralığı
- 1.0 – 1.82 ng/mL: Yumurta rezervleri var, doğurganlık üst seviyede
- 0.14 – 1.0 ng/mL: Düşük doğurganlık, yumurta sayısı azalmış
- 0.0 – 0.14 ng/mL: Çok düşük doğurganlık
Diğer kişiler için normal değer aralıkları aşağıdaki gibidir:
- Erkek bebeklerde: 14 – 466 ng/mL
- Erkek çocuklarda: 7.4 – 243 ng/mL
- 12 yaşından büyük erkeklerde: 0.7 – 19 ng/mL
- Kız bebeklerde: 0 – 4.7 ng/mL
- Kız çocuklarda: 0 – 8.8 ng/mL
Bu değer aralıkları farklı laboratuvarlarda bir miktar esneyebilir; ayrıca sizin tahlil sonucu aldığınız laboratuvar farklı bir ölçü birimi kullanıyor olabilir.
AMH Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?
Kadınlarda: Yumurta sayısının ve kalitesinin düştüğü anlamına gelebilir. Doğurganlık azalmıştır. Tüp bebek tedavilerinden sonuç alma ihtimali azalmıştır. AMH düşüklüğü, aynı zamanda yumurtalık fonksiyonlarının azaldığı anlamına gelebilir.
AMH Düşüklüğü Neden Olur?
AMH düşüklüğü genetik etkenlerle tetiklenebilmektedir. Diğer olası nedenler şunlardır:
1) Menopoz
Menopoza giren veya girmek üzere olan kadınlarda AMH seviyesi düşer. Kız bebeklerde ve menopoza giren kadınlarda AMH düşüklüğü normal bir durumdur.
2) Prematür Ovaryan Yetmezlik
Yumurtalık fonksiyonlarının 40 yaşından önce kaybolması durumudur. Yeterli miktarda östrojen salgılanmaz ve düzenli bir yumurtlama gerçekleşmez. Aşağıdaki nedenlerle ortaya çıkabilir:
- Genetik sorunlar
- Kemoterapi, radyoterapi
- Sigara içmek
- Kimyasal zehirlenmeler vb. nedenlerle tetiklenen toksik etkiye maruz kalmak
- Otoimmun sorunlar
3) Testis Sorunları
Erkek bebeklerin testislerinde oluşabilecek fonksiyon bozuklukları veya testislerin olmaması AMH düşüklüğüne yol açabilir. Testislerde görülen bu sorunlar genital belirsizliğe ve anormal üreme organı yapılarına neden olabilir.
AMH Düşüklüğü Tedavisi
AMH düşüklüğü olan kadın bir an önce doğurganlık tedavilerini başlatmalıdır, çünkü AMH seviyesi zamanla düşmeye devam edecektir. Çocuk sahibi olmak isteyen ve AMH düşüklüğü yaşayan kadınlara tüp bebek tedavisi esnasında DHEA hormon destekleri verilmektedir.
AMH Yüksekliği Ne Anlama Gelir?
Kadınlarda AMH seviyesi yükseldikçe yumurtaların sayı ve kalitesinin arttığı çıkarımı yapılır. 3.5 ng/mL’den yüksek AMH seviyesi ise polikistik over sendromundan kaynaklanıyor olabilir. Ancak AMH testi bu hastalık için ayırıcı tanı koymaz; AMH yüksekliği, kişinin tüp bebek tedavisine son derece olumlu yanıt vereceği anlamına da gelebilir.
AMH Yüksekliği Neden Olur?
1) Polikistik Over Sendromu
Yumurtalıklarda birden fazla iyi huylu kist oluşumu ile karakterize olan, toplumda yaygın görülen bir hastalıktır. Hormon dengesizliklerinden, insülin direncinden veya genetik etkenlerden kaynaklanabilir.
2) Yumurtalık Tümörü
Yumurtalık tümörleri, AMH seviyesini %10 civarında yükseltmektedir. Bu nedenle AMH testleri hastalık takibi için kullanılabilmektedir.
AMH Yüksekliği Tedavisi
Polikistik over sendromu olan hastaların, yaşam tarzına dikkat etmesi gerekir. Kişi fazla kilolarından kurtulmalı, sigaradan uzak durmalıdır.
- Klomifen veya metformin ilaçlar gerekli olabilir (doğurganlık için).
- Doğum kontrol hapları (gebe kalmak istemeyenlerde) veya progesteron destekleri önerilebilir.
- Letrozol veya tamoksifen kullanılarak yumurtlama teşvik edilebilir.
Yumurtalık tümörü vakalarında yumurtalıkların ve rahmin cerrahi müdahale ile alınması gerekebilir. Radyoterapi ile tümörün küçültülmesi amaçlanabilir.
