Anal dermatit, makat (anüs) cildinde görülen hafif veya şiddetli iltihaptır. Hafif tahrişten bulaşıcı hastalıklara kadar birçok farklı etken anal dermatite yol açabilir. Nedeni doğru tespit edilmeli, tedavisi ona göre yapılmalıdır.
Anal Dermatit Belirtileri
Anal dermatitin en temel belirtisi, anüs civarında hissedilen kaşıntıdır, çok şiddetli olabilir. Büyük tuvaletten sonra ve geceleri uykuya dalmadan önce kaşıntı artabilir. Makat civarında aşağıdaki belirtiler de görülebilir:
- Kızarıklık
- Cilt döküntüsü
- Akıntı
- Islaklık
- Siğil benzeri oluşumlar
- Ciltte renk değişimleri
Anal dermatitin yol açtığı belirtiler sıcaklık, terleme, tam kurulanmadığı için kalan nem veya stres gibi nedenlerle şiddetlenebilir.
Anal Dermatit Neden Olur?
1) Egzama
Diğer cilt bölgelerinde olduğu gibi makat civarında da egzama görülebilir. Aşağıdaki cilt sorunları da anal dermatite yol açabilir:
- Sedef
- Liken planus
- Liken skleroz
- Seboreik dermatit
2) Alerji ve Tahriş
Makat ve civarındaki ciltte görülebilen alerji anal dermatite yol açabilir. Vücut sabuna, parfüme, kreme, yağlara veya tuvalet kağıdındaki boyaya karşı alerji geliştirebilir. Tüm bu ürünler tahriş nedeni ile de anal dermatite yol açabilir.
Not: Anüsün çok sık ve sert şekilde temizlenmesi de tahrişe yol açabilir. Aşırı temizlik aynı zamanda anüs civarındaki sağlıklı cilt aurasını yok ederek anal dermatite zemin hazırlayabilir.
3) Bulaşıcı İltihaplar
Aşağıdaki bulaşıcı hastalıklar anal dermatite yol açabilir:
- Candida albicans ve bazı diğer maya ve mantarlar (şeker hastalarında daha sık görülürler)
- Kıl kurdu (çocuklarda çok yaygındır). Ailede birden fazla kişide anal dermatit varsa kıl kurdu gibi parazitlerden şüphelenilebilir.
- Kondilom, frengi gibi cinsel yolla bulaşan bazı hastalıklar
- Streptokok ve bazı diğer bakteriler
4) Bazı Gıdalar
Tamamen sindirilemeyen bazı gıdalar büyük tuvalet esnasında anüs civarını tahriş ederek anal dermatite yol açabilir. Sık karşılaşılan örnekler şunlardır:
- Limon, portakal, greyfurt gibi turunçgillerden meyveler
- Üzüm
- Domates
- Baharatlı gıdalar
- Acı biber
- Süt
- Kafeinli içecekler
- Çok fazla içilen bira
5) Diğer Nedenler
Aşağıdaki ilaçlar anal dermatite yol açabilir:
- İshale neden olan bazı antibiyotikler
- Bağışıklık sistemini baskılayan steroit ilaçlar
- Gut hastalığında kullanılan kolşisin
- Nane yağı içeren ilaçlar
- Basur gibi hastalıkların tedavisi için kullanılan, anüse ve yakınına temas eden ilaçlar
Ayrıca;
- Sindirim kanalının son kısmında görülen basur, anal fissür gibi bazı hastalıklar dermatite yol açabilir
- Kabızlık veya ishal anal dermatite yol açan faktörlerin ortaya çıkmasına zemin hazırlayabilir.
Anal Dermatit Tedavisi
1) Tahrişten Korunun
Makat tahrişinden korunmak çoğu vakanın iyileşmesini veya hafiflemesini sağlar:
- Esanslı sabun, talk pudrası, köpük banyosu, parfüm gibi maddeler anüs civarındaki cilde temas etmemelidir.
- Sade, renksiz tuvalet kağıtları kullanın
- Tahriş ettiğini fark ettiğiniz gıdaları tüketmeyin.
- Kaşımayın, aksi takdirde anal dermatitin kötüleşmesine yol açabilirsiniz.
Ayrıca makatınızı temizlerken olabildiğince sabun kullanmayın, sadece su ile temizlik en iyisidir. Sabun kullanacaksanız da kokusuz sabun kullanın.
2) İlaç Tedavisi
- Egzama varsa steroit kremler önerilir. Şiddetli vakalarda şırınga yapılabilir.
- Maya ve mantar iltihaplarında antifungal ilaçlar önerilir.
- Bakteri kaynaklı anal dermatitte antibiyotikler önerilir.
- Parazit iltihaplarında antihelmentik ilaçlar kullanılır.
- Herhangi bir ağrı söz konusu ise anestezik kremler önerilir.
3) Temizliğe Dikkat Edin
- Büyük tuvaletten sonra ve yatmadan önce her zaman makatınızı yıkayın.
- Günlük duş alın. Güzelce durulanın, cildinizde sabun veya şampuan kalmamalıdır.
- İç çamaşırlarınızı günlük olarak değiştirin. Çok terliyorsanız daha sık değiştirin.
- Anüsünüzü kurularken tuvalet kağıdını sürtmeyin. Ufak dokunuşlarla kurulayın. Duştan sonra saç kurutma makinesi ile kurutmak en iyi yöntemdir. Tamamen kurumadan iç çamaşırınızı giymeyin.
4) Buz Uygulayın
Şiddetli kaşıntı söz konusu olduğunda hemen rahatlamak için makatınıza soğuk uygulama yapabilirsiniz. Ayrıca;
- Bol ve pamuklu iç çamaşırları kullanın. Naylon olmasın.
- Çok terliyorsanız anüsünüze bir parça pamuk yerleştirebilirsiniz.
- Kaşınmanın zararını en aza indirmek için tırnaklarınızı kısa kesin.
