
Serbest Radikaller Nedir?
İnsan vücudu içerisinde aynı anda milyonlarca işlem gerçekleşmektedir ve bunların hepsi oksijene ihtiyaç duyarlar. Ne yazık ki, hayat veren oksijenin aynı zamanda zararlı yan etkileri de olmaktadır. Bu da oksitleyici maddeler aracılığıyla meydana gelmektedir. Genelde “serbest radikaller” olarak adlandırılan bu maddeler hücrelere zarar verip, kronik hastalıklara neden olurlar.
Demir yüzeyindeki oksidasyon sebebiyle oluşan pas gibi, vücut içerisindeki oksidasyon da hücrelerin yıkılmasına ve burada serbest radikaller oluşmasına neden olmaktadır. Serbest radikaller ise sağlıklı hücrelere saldırırlar ve genelde DNA’yı, proteinleri ve yağları hedef alırlar.
Bu olaylar zinciri de bağışıklık fonksiyonlarını zayıflatır, yaşlanma sürecini hızlandırır ve birçok hastalığa neden olurlar.
Sıkça Karşılaşılan Hastalıklar:
- Kalp Hastalıları
- Eklem Yangısı
- Kanser
- Damar Sertliği
- Ödem
- Otoimmun hastalıklar (Addison, Behçet, Çölyak hastalığı vb.)
- Maküler Dejenerasyon (Kataraktla sonuçlanabilir)
- Nörolojik Hastalıklar
- Diyabet
- Akciğer Hastalıları
- Enflamasyon (İltihap)
- İnsülin Direnci
- Erken Yaşlanma
Antioksidan Nedir?
Antioksidanlar ise işte bu sorunların oluşmasından hemen önce devreye girer. Antioksidanlar serbest radikallere bağlanarak bu zararlı moleküllerin yıkıcı etkisini ortadan kaldırır. Antioksidanlar ayrıca zarar görmüş hücrelerin tamirini de sağlar.
Bazı antioksidan enzimler vücut içerisinde üretilir. Bunların en önemlileri süperoksit dismutaz (sod), katalaz ve glutatyondur. Süperoksit dismutaz oksidanların yapısını değiştirir ve onları hidrojen peroksite çevirir. Katalaz hidrojen peroksiti su ve minik oksijen taneciklerine ayırır. Glutatyon ise farklı toksin maddelerle bağlanarak bunların yapısını değiştirir ve böylece oluşan maddeler vücuttan atık olarak dışarı çıkartılır.
Diğer antioksidanlar yiyeceklerde bulunur. A vitamini, C vitamini, E vitamini ve beta karoten açısından zengin gıdaların en faydalı yiyecekler olduğu düşünülür. Bu besin öğeleri meyve ve sebzelerde çeşitli miktarlarda bulunur. Rengi en güçlü olanlar genelde en sağlıklılarıdır. Portakal, kırmızı biber, domates, ıspanak ve havuç bol miktarda antioksidan bulunduran gıdaların başında geliyor.
Ayrıca, pişmiş yiyecekler yerine taze meyve ve sebzeler seçmek antioksidanların vücutta emilimini artırır ve kaybolmasını önler.
Bütün Antioksidanlar Aynı Etkiyi mi Gösterir?
Bunun cevabı hayır. Antioksidanların etkisi ve gücü farklılık göstermektedir. Örneğin yeşil çaydaki antioksidanlar C vitamininden daha güçlüdür. Vücudunuz sağlıklı kalabilmek için farklı antioksidanlara ihtiyaç duyar.
Vücut doğal olarak glutatyon, ubikinol ve ürik asit gibi bazı antioksidanlar üretir. Diyet ya da besin takviyesi yoluyla başkalarını da alıyorsunuzdur. En güçlü antioksidanların bazıları, bitki ve bitkilerden fitokimyasallar olarak adlandırılan meyve ve sebzelerden gelmektedir. Bazı önemli antioksidanlar ise şunlardır:
Önemli Antioksidanlar
Selenyum
Polifenoller
Beta karoten
Likopen
C vitamini
E vitamini
Antosiyaninler
Curcuninoids
Antioksidanlar Açısından Zengin Besinler
Tüm canlıların hayatta kalması için antioksidanlar gereklidir.İnsan vücudu, hücresel antioksidan glutatyon gibi kendi antioksidanlarını bile üretir.
Bitkiler ve hayvanlar ve diğer tüm yaşam şekilleri, serbest radikallere ve onların neden olduğu oksidatif hasara karşı kendi savunmalarına sahiptir.Bu nedenle, antioksidanlar, bitki ve hayvansal kaynaklı hemen hemen tüm gıdalarda bulunur.
Gıdalardan antioksidan almak önemlidir. Aslında, hayatımız bazı antioksidanların, yani C vitamini ve E vitamini alımına bağlıdır.Bitkilerde zengin bir diyetle ilişkili sağlık faydaları, en azından kısmen sağladıkları geniş çeşitlilikteki antioksidanlar nedeniyle ortaya çıkmaktadır .
E Vitamini: Hücre zarlarını oksidatif hasara karşı korumada kritik rol oynayan ana yağda çözünen antioksidan. Flavonoidler: Bitki besinlerinde bulunan büyük bir antioksidanlar grubu. Çok faydalı sağlık etkileri vardır.
1.Siyah Çikolata
2.Meksika Fasulyesi
3.Kuru Üzüm
5.Brokoli
6.Domates
7.Ceviz
Antioksidan takviyeleri almalı mıyım?
Ayrıca, çalışmalar, gıdaların oksidatif hasarı takviyelerden daha fazla azalttığını göstermektedir.Örneğin, kan portakal suyu kullanılarak yapılan bir çalışmada, aynı miktarda C vitamini içeren bir şekerli su içeceğinden çok daha fazla antioksidan güce sahip olduğu gösterilmiştir.
Yeterli antioksidan alımını sağlayan en iyi (ve en sağlıklı) strateji , diğer sağlıklı beslenme alışkanlıkları ile birlikte çeşitli sebze ve meyvelerden zengin bir diyettir.
Bununla birlikte, multivitamin tabletler gibi düşük dozlu takviyeler, bazı besin maddelerinde yetersizseniz veya sağlıklı bir diyet uygulayamazsanız faydalı olabilir.
Bir cevap yazın