Antipsikotik İlaçlar Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Antipsikotik ilaçlar, şizofreni gibi akıl hastalıklarını tedavi etmek için kullanılsa da bipolar bozukluğun tedavisinde de bu ilaçlardan faydalanılabilir. Eski tipik antipsikotik ilaçlarla, yeni tipik olmayan antipsikotik ilaçlar bulunmaktadır. Bu sınıflandırma, ilacın kas kabiliyetini etkileyen yan etkileri barındırıp barındırmadığına göre yapılır.
Antipsikotikler Kısaca
Yaşam editörleri tarafından hazırlanan hastalık kartlari ilgili hastalığa ait en çok merak edilen sorulara kısaca yanıt verir.
- Dikkat
- Normal
Antipsikotikler Ne Gibi Durumlarda Kullanılabilir?
Antipsikotikler duygu durumlarındaki değişiklikleri kontrol etmekte etkilidir ama bipolar bozukluğu olan hasta, hastalığın muhtemel bir belirtisi olarak psikotik bir nöbet geçirirse çok önemli bir ilaç haline gelir.
Neye Dikkat Etmeliyim?
Bipolar bozukluk ömür boyu tedavi çok önemlidir. "Ben İyiyim" deyip tedavinizi bırakmamalısınız.
Hangi Doktora/Bölüme Gidilir?
Bipolar bozukluk için Psikiyatri (Ruh Sağlığı ve Hastalıkları) bölümüne gidilir.
Antipsikotik İlaçlar Ne Yapar?
Antipsikotik ilaçlar, bipolar nöbetlerle başa çıkılmasına yardımcı olur. Ayrıca, bipolar bozukluğu olan hastalarının zaman zaman deneyimleyebileceği psikoz durumlarında da antipsikotiklerden faydalanılır. Psikoz, halüsinasyonların ve sanrıların olduğu zamanları da kapsar.
Antipsikotik İlaçları Kimler Kullanabilir?
Bipolar bozukluğu olan pek çok hasta tedavilerinin bir noktasında antipsikotik ilaçları kullanabilir. Bu ilaçlar sadece psikozu tedavi etmekte değil, lityum gibi duygu durum dengeleyici ilaçlar yeterli olmadığı zaman onlara destek olarak da kullanılabilir.
Antipsikotik İlaçların Yan Etkileri
Eski tipik antipsikotik ilaçlar, hareket bozukluğu veya EPS olarak da bilinen ekstrapiramidal yan etkilere sebep olurken yeni tipik olmayan antipsikotik ilaçların kullanımı bu yan etkilere daha az neden olmaktadır.
–Tehlikeli olabilecek ancak EPS’nin nadir görülen bir türü ise nöroleptik malign sendromu ya da NMS’dir. Bu hastalığın varlığında antipsikotiklerin kullanımı bırakılarak başka ilaçlara geçiş yapılmalıdır.
–NMS düzensiz nefes alımı, düzensiz kalp ritmi ve düzensiz tansiyona neden olabilir. Ayrıca, akyuvarların sayısını artırır; ateşe, kafa karışıklığına ve kasların sertleşmesine neden olur.
–Diğer vakalarda ise EPS, Parkinson hastalığının ürperme, kas sertliği, konuşmanın ve hareketlerin yavaşlaması gibi belirtilerini taklit edebilir. Bu duruma Parkinsoniyan EPS denir.
–Eski antipsikotik ilaçları kullanmanın yan etkisi olarak ortaya çıkan EPS’nin diğer yan etkileri arasında tardif diskinezi, akut distonik reaksiyonlar ve akatizi vardır.
–Tardif diskinezi ya da TD bir süre eski antipsikotik ilaçları kullanan kişilerde görülebilir. Bu hastalık kendini yüz, uzuvlar ve gövde gibi vücudun bazı kısımlarında istemsiz hareketlerle gösterebilir. TD yüzde görüldüğü zaman göz kırpma, çiğneme, dil ve dudak hareketleri gözlenir.
–Akut distonik reaksiyonlar, genellikle antipsikotik ilaçları alan genç erkeklerin yüz kaslarında oluşan istemsiz kasılmalardır. Bu hareketlerin ciddiyeti, tardif diskineziye göre daha azdır.
–Akatizi, antipsikotik ilaçların neden olduğu bir başka yan etkidir ve bacaklarda huzursuzluğa neden olur. Bu yan etkiyi yaşayan kişilerde yürüme veya adım atma isteği görülür.
–Tipik antipsikotiklerle ilişkilendirilen başka yan etkilerde bulunmaktadır. Bu yan etkiler; iştahın artması, kilo alımı, nöbetler ve kalpte anormalliklerdir.
–Yeni ilaçların EPS’ye neden olma olasılığı daha az olsa da tipik olmayan antipsikotikler yan etkileri bakımından çeşitlilik gösterir.
–Yeni ilaçların kullanımıyla kalp ritim bozukluğu ve akyuvar sayısının düşmesi gibi daha ciddi bazı yan etkiler ortaya çıkabilir.
–En yaygın görülen yan etki ise kilo alımıdır. Kişinin ilaç kullanımına bağlı olarak aldığı kilo çok fazla olabilir ve antipsikotik ilaçları yeni kullanan kişilerde diyabet riski yükselir.
Görülebilecek diğer yan etkiler:
- Kolesterolün ve trigliseritlerin yükselmesi
- İştahın artması
- Baş dönmesi
- Uykusuzluk
- Uzun süren ve acı veren ereksiyonlar
- Bulantı
- Baş dönmesi
Kullanabileceğiniz Antipsikotik İlaçlar
Kullanabileceğiniz çeşitli antipsikotik ilaçlar vardır.
Amerika Gıda ve İlaç Kurumu’nun tipik antipsikotikler listesi:
Amerika Gıda ve İlaç Kurumu’nun tipik olmayan antipsikotikler listesi:
Önemli Noktalar
Antipsikotikler mani ataklarını kontrol edebilir ve bipolar bozukluğu olan hastalarda ortaya çıkabilen halüsinasyon ve sanrıların tedavisinde kullanılabilir. Lityum gibi duygu durum düzenleyiciler etkili olmadığında antipsikotik ilaçlar kullanılabilir.
Bu ilaçlar, eski ve tipik veya yeni ve tipik olmayan ilaçlar olmalarına bağlı olarak değişen yan etkilere sahip olabilirler.
Uzmanlar Ne Diyor?
California’da psikiyatrist olan Dr. Soroya Bacchus, antipsikotik ilaç olarak yeni, tipik olmayan ilaçlardan faydalandığını belirtiyor.
Kaynak: Healthline
Yorumlar (0)