Aralıklı Taşkınlık Rahatsızlığı Kimlerde Görülebilir?
1.2k
Okunma

multiyasam

2dk. okuma süresi

Aralıklı Taşkınlık Rahatsızlığı Kimlerde Görülebilir?

Aralıklı Taşkınlık Rahatsızlığı Nedir?

Aralıklı taşkınlık rahatsızlığı, ani öfke patlamaları, asabiyet ve şiddete neden olan bir hastalıktır. Bu tepkiler duruma bakıldığında oldukça mantıksız olma eğilimindedir.

Ara sıra pek çok kişi sinirlerine hâkim olamasa da aralıklı taşkınlık rahatsızlığında aniden ortaya çıkan patlamalar görülür. Aralıklı taşkınlık rahatsızlığı olan kişiler öfke nöbetleri geçirir, düzenli olarak bir şeyler kırar veya başkalarına sözel ve fiziksel olarak saldırırlar.

Aralıklı taşkınlık rahatsızlığıyla ilgili daha fazla şey öğrenmek için yazının devamını okuyun.

Aralıklı Taşkınlık Rahatsızlığının Belirtileri

Aralıklı taşkınlık rahatsızlığının en belirgin özelliği kişilerin içinden geldiği şekilde agresif tutumlar sergilemeleridir. Aralıklı taşkınlık rahatsızlığının belirtisi olabilecek durumlar:

  • Bağırma
  • Yoğun tartışmalar
  • Öfke nöbetleri ve saldırganlık
  • Trafikte kavgalar
  • Tehditler
  • Duvarlara yumruk atmak
  • Eşya kırmak
  • Mülkiyete zarar verme
  • Tokat atma ya da itme gibi fiziksel şiddet
  • Kavga veya dövüşme
  • Aile içi şiddet
  • Yaralama

Bu saldırılar genellikle herhangi bir uyarı olmadan birden gelişir. Taşkınlıklar genellikle kısa sürelidir ve nadiren yarım saatten uzun sürer. Taşkınlıklar yaşanırken bazı fiziksel belirtiler yaşanır:

  • Enerjinin artması
  • Baş ağrısı ya da başta baskı
  • Kalp çarpıntısı
  • Göğüste sıkışma
  • Kaslarda gerilim
  • Karıncalanma
  • Çarpıntı

Asabiyet, öfke ve kontrolün kaybedilmesi bu nöbetler sırasında genellikle belirtilen durumların arasındadır. Aralıklı taşkınlık rahatsızlığı yaşayan kişiler, bu nöbetlerin sonrasında kendilerini yorgun veya rahatlamış hissedebilirler. Aralıklı taşkınlık rahatsızlığı yaşayan kişiler genellikle bu davranışları sergiledikten sonra büyük pişmanlık yaşadıklarını belirtirler.

Aralıklı taşkınlık yaşayan kişilerin bazıları düzenli aralıklarla bu durumu yaşarlar. Bazılarıysa haftalar hatta aylarca hiçbir sinirlilik belirtisi göstermezler. Sözel patlamalar da fiziksel şiddet olarak sayılır.

Nasıl Teşhis Edilir?

Aralıklı taşkınlık rahatsızlığının belirlenmesi için bazı kriterler vardır. Bu kriterler şu iki durum arasında ayrımın yapılmasını sağlar:

  • Kişilere ve eşyalara fiziksel zarar vermeden sözlü saldırıların artması
  • Kişilere ve eşyalara fiziksel eşyalara zarar veren saldırgan davranışların azalması

Bu rahatsızlığın ilk başlarda çok nadir görülen bir durum olduğu düşünülüyordu. Ancak teşhisin konulmasına yardımcı olan kriterlerin düzenlenmesiyle çok sık bir şekilde yaşandığı ortaya çıkmıştır.

2005 yılında yapılan bir çalışma, 1300 kişinin %6.3’ünün hayatlarının bir aşamasında bu rahatsızlığın tedavisini aradığını bulmuştur. Ayrıca, bu kişilerin %3.1’ine aralıklı taşkınlık rahatsızlığı teşhisi konmuştur.

9282 kişinin katıldığı 2006 yılında yapılan bir çalışma, katılımcıların %7.3’ünün hayatlarının bir kısmında bu hastalığı yaşadığını, %3.9’ununsa son 12 ay içinde bu hastalığın kriterlerine uyduğu ortaya çıkmıştır.

Hastalığın Nedenleri ve Risk Grupları

Aralıklı taşkınlık rahatsızlığının ortaya çıkma nedenleri pek bilinmemektedir. Bu duruma, genellikle genetik ve çevresel faktörler neden olmaktadır. Genetik faktörler, aileden çocuğa miras kalan genleri ifade eder. Çevresel faktörlerse, kişinin çocukken maruz kaldığı davranışlarla ilgilidir.

Beyin kimyası, bu hastalıkta büyük rol oynar. Yapılan araştırmalar, tekrarlanan dürtüsel ve saldırgan davranışların beyindeki serotonin seviyesinin düşük olmasıyla ilgisi olduğunu ortaya koymuştur.

Şu durumlarda aralıklı taşkınlık rahatsızlığı riskiniz daha yüksektir:

  • Erkekseniz
  • 40 yaşın altındaysanız
  • Fiziksel ve sözel olarak şiddet gösterilen bir evde büyüdüyseniz
  • Çocukken çok fazla travmatik olay yaşadıysanız
  • Dürtüsel ve sorunlara neden olabilecek başka sağlık sorunları yaşıyorsanız (Dikkat özrü hiperaktiflik rahatsızlığı, antisosyal kişilik bozukluğu, sınır kişilik bozukluğu)

Nasıl Tedavi Edilir?

 

Aralıklı taşkınlık rahatsızlığını tedavi etmek için pek çok yöntem vardır. Çoğu zaman birden fazla tedavi yöntemi denenir.

Aralıklı Taşkınlık Rahatsızlığının Komplikasyonları

Aralıklı taşkınlık rahatsızlığı, günlük aktivitelerinizi ve ilişkilerinizi etkileyebilir. Sık sık yaşanan tartışmalar ve sinirli davranışlar ilişkileri sürdürmeyi güçleştirir. Aralıklı taşkınlık rahatsızlığı nöbetleri aile içinde ciddi zararlara yol açabilir.

İşyerinde, okulda ya da trafikte de bu öfke nöbetlerinin sonuçlarıyla karşılaşabilirsiniz. İşinizi kaybetme, okuldan atılma, araba kazaları ile maddi ve yasal sonuçlar, bu hastalığın neden olacağı durumlar arasındadır.

Aralıklı taşkınlık rahatsızlığı olan kişilerin başka hastalıklara ve rahatsızlıklara yakalanma riski de yüksektir. Bu hastalıklar:

  • Depresyon
  • Anksiyete
  • Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu
  • Alkol ve madde kullanımı
  • Kumar bağımlılığı ve korunmasız cinsel ilişki gibi riskli ve düşünülmeden yapılan davranışlar
  • Yeme bozuklukları
  • Kronik baş ağrıları
  • Yüksek tansiyon
  • Diyabet
  • Kalp hastalıkları
  • İnme
  • Kronik ağrı
  • Ülser
  • Kendine zarar verme ve intihar

Çevrenizde kendine zarar vermeye çalışan biri varsa:

  • 112’yi arayın.
  • Yardım gelene kadar kişinin yanında kalın.
  • Silah, bıçak, ilaç gibi kişinin kendisine zarar vermesine neden olacak şeyleri kaldırın.
  • Dinleyin ama yargılamayın, tartışmayın, tehdit etmeyin ya da bağırmayın.

Ne Zaman Doktora Görünmelisiniz?

 

*Aralıklı taşkınlık rahatsızlığı yaşayanların çoğu tedavi aramaz. Ancak, profesyonel yardım alınmadan bu nöbetlerin engellenmesi mümkün değildir.

*Aralıklı taşkınlık rahatsızlığı yaşadığınızı düşünüyorsanız doktorunuzdan randevu almalısınız. Kendinize ya da bir başkasına zarar verecek gibi hissediyorsanız hemen 112’yi arayın.

*Çevrenizdekilerde aralıklı taşkınlık rahatsızlığı olduğunu düşünüyorsanız bu kişiyi yardım alması için ikna edebilirsiniz. Aralıklı taşkınlık rahatsızlığı, öfkeli davranmak veya şiddet uygulamak için bir bahane olmamalıdır.

*Bu gibi durumlarda kendinizi ve çocuğunuzu korumanız her zaman önceliğiniz olmalıdır.

Yorumlar (0)

Sonraki yazı yükleniyor...