AST (Aspartat Aminotransferaz) organ sorunları hakkında ipucu veren bir karaciğer enzimidir. Vücuttaki miktarı kan testleri ile tespit edilir, sağlıklı yorumlar için ALT değerleri ile birlikte okunması gerekir.
Normal AST Değerleri Nedir?
Laboratuvar test sonuçları, birbirlerinden küçük miktarlarla farklılaşabilir.
- Normal AST aralığı litrede 0-40 birimdir. Bazı laboratuvarlar alt sınırı 5’ten başlatabilir.
AST Yüksekliği Ne Anlama Gelir?
AST yüksekliği söz konusu olduğu zaman özellikle karaciğer olmak üzere organların hasar gördüğünden, karaciğere aşırı yük bindiğinden veya aşırı toksin etkisine maruz kaldığından şüphe edilir.
– AST Yüksekliği Neden Olur?
1) Alkol Tüketimi
Alkoldeki etanol karaciğerde toksin etkisi gösterir, karaciğere hasar vererek AST yüksekliğine neden olur. Alkolün seyrek ve az miktarda kullanımı AST seviyesinde kayda değer bir yükselmeye neden olmaz ancak uzun vadeli ve aşırı miktarda kullanım AST yüksekliğini kaçınılmaz hale getirir.
2) İlaçlar
Kullanılan bütün ilaçların karaciğer hasarına neden olma potansiyeli vardır. Bir aspirin kullanmak karaciğer yetmezliğine neden olmaz ama yoğun dozda uzun süreli kullanılan herhangi bir ilaç (veya ilaç kombinasyonları) AST yüksekliğine neden olabilir.
3) Karaciğere Yük Binmesi
Aşağıdaki nedenlerle organ fonksiyonlarında sorun olması veya karaciğere yük binmesi AST yüksekliğine neden olabilir:
- Mantar zehirlenmesi
- Beslenme bozuklukları
- Aşırı kilolu olmak
- Koruyucu veya doymuş yağ içeren gıdalar tüketmek
- Basit şeker tüketmek
- Siroz, kanser veya hepatit gibi karaciğer hastalıkları
- Karaciğerde aşırı bakır birikmesi ile ortaya çıkan Wilson hastalığı
- Vücudun başka bir bölgesinde oluşan kanserin yayılarak karaciğere erişmesi
- Karaciğer kanseri
- Bağışıklık sisteminin karaciğere saldırdığı otoimmun hepatit hastalığı
- Yaralanmalar (araba kazaları, iş kazaları…)
4) Diğer Vücut Organlarının Etkileri
Başka organlarda ortaya çıkan değişiklikler karaciğeri etkileyebilir.
- İltihaplı bağırsak hastalıkları
- Safra taşı
- Hamilelik
– AST Yüksekliği Tedavisi
1) Alkolü Sınırlandırın
AST yüksekliğinin nedeni alkol tüketimi ise alkolü bıraktıktan sonraki birkaç hafta içerisinde AST seviyesi normale dönecektir. Günde bir bardaktan daha az tüketilen alkolün bile az miktarda da olsa pankreas ve karaciğere hasar vereceği bilinmelidir.
2) Aşırı Kilolarınızdan Kurtulun
Dengeli beslenerek aşırı kilolarınızdan kurtulmanın faydalarından biri de AST seviyesinin düşmesi.
- Düşük kalorili beslenin.
- Basit şeker tüketmeyin.
- Koruyucu madde içeren gıdalardan uzak durun.
- Doymuş yağ kullanmayın.
Bu sayede karaciğerinize daha az yük binecek, karaciğeriniz kendini yenileyebilmek için fırsat bulacaktır. Bu sayede AST seviyesi düşer.
3) Kahve Tüketin
Yapılan araştırmalar orta seviyede kahve (kafeinsiz) tüketmenin karaciğer için sağlıklı olduğunu gösteriyor. Kahve aşağıdaki etkileri sayesinde AST seviyesini düşürür:
- Karaciğer enzimlerinin dolaşımını azaltır.
- İçerdiği antioksidanlar sayesinde karaciğeri ve diğer organları zehirli maddelerden temizler.
- Şeker hastalığı, kalp hastalıkları ve siroz, kanser gibi karaciğer hastalıkları riskini düşürür.
Kafeinli olan kahve bu etkileri azaltmıyor ancak getirebileceği yan etkilerden dolayı kafeinsiz içmenizi tavsiye ediyoruz.
4) Zerdeçal ve Boğa Dikeni
Zerdeçal, içerdiği kürkümin ve benzeri bileşenler sayesinde medikal anlamda en sık kullanılan bitkilerden biridir. Birçok faydasının yanında karaciğere de iyi gelir.
İçerdiği antioksidan ve iltihap giderici bileşenler sayesinde (özellikle de silimarin) boğa dikeni bitkisi karaciğer, böbrek ve safra kesesine iyi gelmektedir. Boğa dikeni gıda desteklerini temin edebilirsiniz.
5) Karaciğerinizi Tedavi Ettirin
Karaciğerinizde oluşan bir hastalık, fonksiyon bozukluğu veya yetmezlik acilen tedavi görmeye ihtiyaç duyar.
Hepatit B tedavisinde lamivudin ve adefovir dipivoksil ilaçları kullanılır.
- Hepatit C tedavisinde peginterferon ve ribovarin ilaçları kullanılır.
- Siroz tedavisinde ödemi atmak için idrar söktürücü ilaçlar kullanılır. Kandaki toksinleri emmek ve karaciğerin yükünü hafifletmek için ise laktuloz gibi gevşetici ilaçlar kullanılır.
- Karaciğer kanseri söz konusu ise kemoterapi ilaçları kullanılabilir.
AST Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?
Kan tahlilinde okunan AST düşüklüğü sağlıklı bir bünyeye işaret eder. Aralık olarak her ne kadar litrede 5-40 birim vermiş olsak da 5 birimin altında AST seviyesine sahip pek fazla kişi olmadığı içindir. Sağlıklı aralık olarak 0-40 birim aralığını kullanan test birimleri de vardır.
