Ayak üşümesi genelde zayıf kan dolaşımından, kaygı bozukluğundan ya da soğuk havadan kaynaklanır. Fizyolojik olarak ayak üşümesi, vücudun bazı hücrelerine yeterli kan ve oksijen gönderilememesi durumunda ortaya çıkar. Damar tıkanıklığı ya da hasarı olan insanlar zayıf kan akışı sebebiyle vücudun bazı bölgelerine yeterli kan ve oksijen gidememesi durumundan dolayı ayak üşümesi yaşayabilirler.
Ayak Üşümesinin Nedenleri
1) Zayıf Kan Dolaşımı
Ayak üşümesinin en yaygın sebebi, ayakları (bazen elleri de etkileyebilir) sıcak tutmaya yetecek kadar kan gitmemesi manasına gelen zayıf kan dolaşımıdır. Bu durum hareketsiz yaşam tarzından kaynaklanıyor olabilir. Her gün az miktar da olsa yürüyerek çözülebilir. Zayıf dolaşım ayrıca, kan pıhtılaşmasından da kaynaklanıyor olabileceği gibi bu durum başka sağlık problemlerine de yol açabilir. Eğer böyle bir durumdan şüpheleniyorsanız doktorunuza başvurunuz.
2) Kaygı Bozukluğu
Sürekli endişenin kişinin hayatını etkilediği mental bir rahatsızlık olan kaygı bozukluğu ayak üşümesi, sık tuvalete gitme, göğüs ağrısı gibi sorunlara neden olabilir. Tedavisi antidepresan ilaçlar ve psikoterapi ile olmaktadır.
3) Hipotiroidi (Tiroit Yetmezliği)
Hipotiroidi ayak üşümesinin en yaygın nedenlerinden biridir. Hipotiroidinin en yaygın nedeni ise, tiroit bezinin iltihaplanarak hücrelerinin zarar görmesidir. Bazı kadınlar hamilelik sonrasında da hipotiroidi problemi yaşayabilirler.
Hipotiroidinin diğer sebeplerinden bazıları da şunlardır:
- Doğuştan gelen bozukluklar
- Kanser gibi başka hastalıkları tedavi etmek amacıyla boyna yapılan radyasyon tedavisinin tiroid bezine zarar vermesi
- Hipertiroidi tedavi etmek için yapılan radyoaktif iyot tedavisi
- Başka tiroit problemlerini tedavi etmek için tiroit bezinin tamamı ya da bir kısmının ameliyatla çıkarılması
- Tiroit bezinin virüs ile enfekte olması önce hipertiroidiye daha sonra kalıcı olarak hipotiroidiye dönüşebilir.
4) Soğuk Isırması
Soğuk ısırması, dokunun donması durumunda meydana gelir. Bu durum, derinin donma seviyesinin altında bir sıcaklığa maruz kaldığınızda ortaya çıkar. Hayatlarının büyük bir bölümünde soğuk iklimde yaşayan insanlar bile bu durumu yaşayabilirler.
5) Periferal Nöropati
Periferal nöropatinin farklı sebeplere dayanan farklı türleri vardır. Karpal tünel sendromundan (bilgisayar kullanımı gibi sürekli aynı hareketleri yapmak sonucu elde ve bilekte meydana gelen incinme) Gullian-Barre sendromuna (nadir görülen ani felç) kadar değişiklik gösterir.
6) Periferik Damar Hastalığı
Periferik damar hastalığı, kalp ve beynin dışında bulunan atar ve toplar damarların hastalığına denir. Bu durumun birçok farklı sebebi olmakla birlikte, doktorlar genellikle periferik atardamar hastalığını kastederler. Bu hastalık, damar tıkanıklığı sebebi ile atardamardan iç organlara, kollara ve bacaklara kan gidememesi durumudur.
7) Raynaud fenomeni
Raynaud fenomeni, sıcaklık değişimine maruz kalındığında ya da duygusal bir durum karşısında parmaklarda ya da tırnaklarda görülen renk değişikliğine verilen addır. Renk değişiminin sebebi, kan damarlarının büzüşerek dokulara kan akışını azaltmasıdır. Öncelikle etkilenen parmaklar, azalan kan akışından dolayı beyazlaşır. Sonra, uzun süren oksijen yetmezliğinden dolayı parmaklar mavi renge döner. Daha sonra kan damarları yeniden açılır ve ‘kanlanma fenomeni’ yaşanır, bu da parmakların kırmızıya dönmesine sebep olur. Bu üç aşamalı renk değişimi durumu (beyaz-mavi-kırmızı) genellikle soğuk havada olduğu için bu fenomenin karakteristik bir özelliğidir.
8) Diğer Nedenler
Kronik bitkinlik sendromu, huzursuz bacak sendromu, vitamin eksikliği ve sürekli alkol kullanımı ayak üşümesinin diğer sebeplerindendir. Ayak üşümesi genellikle çok ciddi bir rahatsızlıkla ilgili olmamakla birlikte, eğer nefes darlığı, ayaklarda his kaybı, bulanık görüş ya da konuşma, kafa karışıklığı, vücudun bir organını hareket ettirememe gibi belirtiler eşlik ediyorsa derhal tıbbi yardım almalı ve 112’yi aramalısınız.
Ayak Üşümesi Tedavisi
Ayak üşümesinin sebebi kişiden kişiye değişiklik gösterdiği için, herhangi bir tedaviye başvurmadan önce doktorunuza danışmanız gerekmektedir. Sebebe bağlı olarak doktorunuz sizin için en uygun tedavi yöntemini önerecektir. Kaygı bozukluğu için antidepresanlar kullanılabilir. Raynaud gibi bir rahatsızlığınız varsa doktorunuz size uygun ilaçlar önerecektir.
Bunlardan başka ayak üşümesini engellemek için şu önlemlerin alınması gerekir:
- Düzenli egzersiz ve sürekli aktif olmak
- Kolesterol seviyesini düzgün tutmak
- Tansiyonu kontrol altında tutmak
- Ayaklarınızı her zaman rahat ve sıcak tutmaya çalışmak
- Sigarayı bırakmak
Ayak üşümesine iyi gelen evde uygulanabilecek birçok doğal yöntem vardır. En yaygın olanlardan bazıları aşağıdaki gibidir:
1) Ayakları Suda Bekletme
En basit yöntemlerden biri ayakalarınızı suda bekletmektir. İki leğeni su doldurun. Birine sıcak su diğerine soğuk su koyun. Ayaklarınızı önce soğuk suda 2 dakika boyunca tutun, daha sonra sıcak suda 1 dakika bekletin. Bu uygulamayı 20 dakika boyunca devam ettirin.Bu durum kan akışını tetikleyecektir.
2) Balık veya Balık Yağı Tüketmek
İçeriğindeki omega-3 yağ asitlerinden dolayı balık yemek de atardamarları temizleyerek dolaşıma yardımcı olur.
3) Zeytinyağı ve Susam Yağı
Her gün yatmadan önce ayaklarınıza zeytinyağı ve susam yağı ile masaj yapın.
4) Masaj
Ayak tabanınıza ve bileğinize, baş parmağınızla baskı uygulayarak masaj yapın. Masajdan sonra ayaklarınızı pamuk çorap ile sarın.
5) Ayak Egzersizi
Ayaklarınızı sıcak tutmaya yarayan kan akışını hızlandırmak için egzersiz yapın. Basitçe ayak bileğinizi 10 dakika çevirmek bile işe yarayacaktır.
6) Bitkisel Tedaviler
Arnavut biberi, zencefil ve sarımsak gibi bitkileri tüketmek de dolaşıma yardımcı olacaktır. Dolaşım için en iyi karışım zencefil, sarımsak, biber ve mabet ağacı bitkisidir.
- Şifalı yağlardan tarçın yağı ve kırmızı biber yağı da ayaktaki rahatsızlığa iyi gelir.
- Akdiken, yaban mersini ve keçi yemişi gibi bitkiler de dolaşım sistemi için faydalıdır.
- Civan perçemi, yılan otu ve pelin otu da bazı insanlar tarafından dolaşıma yardımcı olması için kullanılır.
7) Çimlerin Üstünde Yürümek
Kan akışını artırmanın diğer bir yolu da sabahları çıplak ayak ile çimlerin üstünde yürümektir.
