Ayak Uyuşması: Nedenleri ve Tedavisi

Ayak uyuşması ya da ayak parmağı uyuşması, ayağa yeterince kan gitmediğinde ya da ayaktaki sinirler hasar gördüğünde meydana gelir.

Uyuşma ağrıya neden olabilir, karıncalanma, batma ya da yanma hissettirebilir. Ayakta uyuşma sürekli oluyorsa ciddi bir problemin belirtisi olabilir ve tıbbi yardım gerektirebilir.

Ayak Uyuşması Nedenleri

Ayak uyuşması birçok nedenle ortaya çıkabilir:

1) Vücut Duruşu Bozukluğu
En yaygın olarak, ayak uyuşmasına kan dolaşımını engelleyecek şekilde aynı pozisyonda durmak neden olur. Kalçanın, bacakların veya ayakların sıkıştırılıp, bu bölgedeki kan akışının yavaşlaması, hatta tamamen durması ile ilgilidir. Çoğu insan bu tür bir uyuşmayı ara ara tecrübe edebilir. Ama duruşun düzeltilmesi ve kan akışının sağlanması ile sorun çözülür.

2) Şeker Hastalığı (Diyabet)
Şeker hastalığı sinirlere zarar verdiği için ayaklarda ve ayak parmaklarında uyuşmaya neden olur. Diyabeti olan bir hastada dikkat edilmezse kan şekeri kontrol edilemeyen, yüksek seviyelere çıkar. Normal seviyenin üstüne çıkan şeker sinirlerde hasara neden olur ve bu hasar düzeltilemez.

Diyabet hastalarında, sürekli hâle gelen uyuşma rahatsızlık vermesinin yanı sıra, ayaklarında ağrıyı ve yüksek ısıyı hissedememesine neden olabilir. Diyabet hastaları ayaklarında meydana gelebilecek yaralanmalara dikkat etmeli ve uygun tedaviyi yapmalıdır.

3) Zayıf Kan Dolaşımı
Kötü kan dolaşımına neden olan başta kalp rahatsızlıkları olmak üzere birçok neden vardır. Kan vücut boyunca düzgünce dolaşamadığında el ve ayakta uyuşma oluşur. Kan dolaşımındaki bozukluk tedavi edilirse uyuşma da geçer. Herhangi bir pozisyon veya hareket uyuşmaya sebep oluyorsa, onu yapmayı bırakın.

4) Sinir Hasarı
Sinirlere uygulanan şiddetli bir baskı ayaklarda uyuşma sebebi olabilir. Genelde bir çarpma ve yaralanma ile oluşur. Yaralanma ayakla ilgisiz gibi görünse bile etkileyebilir. Örneğin, omurilikteki bir disk kayması ayak uyuşmasına neden olabilir.

5) Rahatsız Ayakkabılar
Ayağa rahat gelmeyen ayakkabılar uyuşma sebebi olabilir. Dar ve yüksek topuklu ayakkabılar morton nöroması olarak bilinen bir durum meydana getirebilir. Sebebi ayak tabanına uygulanan baskıdır. Uzun süre bu ayakkabıları giymekten kaynaklan kronik bir durumdur. Sinir hasarından meydana gelen uyuşmayı tedavi etmek için genelde ameliyat gerekir.

6) Multipl Skleroz
Ayak uyuşması ile ilişkilendirilen başka bir hastalık da multipl sklerozdur. Bir otoimmün hastalıktır yani bağışıklık sisteminin kendi vücut hücrelerine saldırmasıyla oluşur. Multipl sklerozda bağışıklık sistemi çevresel sinirlerin kılıflarına saldırır. Bundan kaynaklanan hasar uyuşmaya neden olur. Hasar gittikçe artar ve geri döndürülemez. Uyuşma önceleri hafif ve aralıklıdır ama gittikçe şiddetlenir.

7) Tarsal Tünel Sendromu
Ayak bileğinin arkasındaki bir sinirin sıkışmasıyla ortaya çıkar. O bölge çok dar olduğu için kolaylıkla sıkışma olabilir. Ameliyat gereken nadir durumlar olsa da, genelde soğuk kompres, iltihap sökücü ilaçlar ve dinlenme tedavi için yeterlidir.

8) Alkolizm
Aşırı alkol kullanımı zamanla sinir sistemine zarar verir. Bu da el ve ayaklarda uyuşmaya neden olur.

9) İlaçların Yan Etkileri
İlaçlar ayağı etkileyen sinirler üzerinde direkt etkiye sebep olabilir. Uyuşma geçici veya kalıcı olabilir. Uyuşmayı tetikleyebilen bazı ilaçlar şunlardır: kanser ilaçları, kalp ilaçları, antibiyotikler, HIV virüsü tedavisi.

10) B12 Vitamini Eksikliği
B12 eksikliği olan bir insanda kırmızı kan hücreleri normalin altına iner. Uzun vadeli eksikliği el ve ayakları kontrol eden çevresel sinirlere zarar verebilir. B12 vitamini hapları veya iğnesiyle sorunu çözebilirsiniz. Bununla birlikte hasar ortaya çıkmadan önce vitamin eksikliğini fark etmek önemlidir. Folik asit, potasyum, kalsiyum ve sodyum eksikliklerinde de uyuşma ortaya çıkabilir.

11) Geçici İstemik Atak
Geçici istemik atak beyne giden kan akışının geçici olarak aksamasıdır. Vücutta sıra dışı hislerin ortaya çıkmasına yol açar. Geçici istemik atağın ana belirtilerinden biri el ve ayaklarda uyuşmadır. Uyuşma beyindeki bir değişikliğin sonucudur ve ayaklardaki gerçek bir sorun değildir.

Ayak Uyuşması Tedavisi

Ayak uyuşmasının tedavisi öncelikle altta yatan nedeni bulmakla başlar. Bu yüzden yukarıdaki nedenleri dikkatlice okuyarak sebebi ile ilgili fikir sahibi olmaya çalışın. Eğer sebebi bulamıyorsanız, mutlaka bir doktora danışın. Örneğin eğer diyabet ayak uyuşmasına neden oluyorsa, aşağıdaki yöntemler geçici çözümler olacak, asıl problem iyileştirilmeyecektir.

Ayak uyuşmasına iyi gelen bazı pratik yöntemler şunlar:

1) Düzgün Ayakkabı
Ayağınıza uyan, rahat ayakkabılar uyuşmayı gidermek için yeterli olabilir. Eğer yüksek topuklu ayakkabılar uyuşmaya sebep gibi görünüyorsa, tabanı düz bir ayakkabı giymeye başlayın. Ayakkabının içine rahat etmesini sağlayacak astar gibi şeyler de alabilirsiniz.

2) Düzenli Egzersiz ve Diyet
Yeterince spor yapmamak, fazla kilolar ve dengesiz beslenme kötü kan dolaşımına ve uyuşmaya sebep olabilir. Bu yüzden sağlıklı bir yaşam tarzına geçmek sadece ayak uyuşması için değil, tüm vücut organlarının sağlıklı çalışması için önemlidir.

3) Daha İyi Bir Vücut Duruşu
Eğer vücut duruşunuz ya da bazı vücut pozisyonlarınız uyuşmaya neden oluyorsa, bunları düzeltmeye çalışın. Örneğin bağdaş kurmak ve ayakların üstüne oturmak kan damarlarını sıkıştırabilir. Eğer düzgün bir şekilde oturamıyorsanız, sık sık aralar verin.

4) Varis Çorabı
Varis çorapları kan dolaşımını iyileştirerek, uyuşukluğu azaltabilir.

5) Masaj
Ayaklara ve parmaklara yapılan masaj uyuşmayı giderir ve kan dolaşımını iyileştirir.

6) Ayakları Yukarı Kaldırma
Ayakları yukarı kaldırarak kan dolaşımını artırabilir, şişkinliği ve uyuşmayı azaltabilirsiniz.

7) Daha Az Alkol
Alkolü azaltarak, hatta mümkünse tamamen bırakarak ayak uyuşmasını geçirebilirsiniz. Çünkü alkol sinirlere zarar vererek uyuşmaya neden olabilir.

8) Ayağı Isıtmak
Karıncalanmayı ve uyuşmayı engellemek için sıcak su torbası kullanabilirsiniz.

9) Doktora Gidin
Şu durumlarda doktora gidin:

• Uyuşukluk sebebini bilmiyorsanız
• İdrarda artış varsa
• Boyunda, parmaklarda ya da kolun ön kısmında ağrı varsa
• Kızarıklık varsa
• Yürürken bacaklarda uyuşma artıyorsa
• Baş dönmesi, kas spazmı veya diğer sıra dışı belirtiler varsa

Şu durumlarda ise acil tıbbi yardıma ihtiyaç duyarsınız:

• Ciddi bir yaralanmadan sonra uyuşma oluştuysa
• Uyuşuklukla birlikte güçsüzlük ya da hareket etmede zorlanma varsa
• Şaşkınlık, bilinç kaybı, konuşmada bozukluk, görüş kaybı ya da yürümede zorlanma varsa
• Kolları, bacakları veya idrarı kontrol etmede zorluk varsa