Ayak Yanması Nedenleri ve Tedavisi

1)  Periferik Nöropati

Nedir: Periferik nöropati, omurgadan ayaklara kadar olan çizginin herhangi bir yerinde, bacak veya ayaklardaki sinirlerin hasar görmesi ile ortaya çıkan durumdur. Ayak yanmasının en yaygın sebebidir.

Nedenleri: Şeker hastalığı, çıkık gibi incinmeler, enfeksiyon, zona hastalığı ya da kullanılan ilaçlar. Vakaların yüzde 30’unda sebebi bilinememektedir.

Belirtileri: Ayak yanmasına genelde güçsüzlük, iğnelenme ya da uyuşukluk, denge ve koordinasyon bozukluğu eşlik eder. Genellikle iki ayağı birden etkiler. Belirtiler arada bir görülebilmekle birlikte bazen artarak devam eder.

Tedavisi: Periferik nöropatinin sebebine bağlı olarak farklı tedavi yöntemleri vardır. Geniş bilgi için: Periferik Nöropati Belirtileri ve Tedavisi

2)  Diyabetik Nöropati

Nedir: Diyabetin sinirlere hasar verecek derecede ilerlemesiyle birlikte periferal nöropatiye sebep olan ciddi bir durumdur.

Nedenleri: Uzun süreli yüksek kan şekeri sinirlere kan götürerek oksijen ve besin sağlayan kan damarlarını ve sinirin sinyal iletme durumunu etkiler.

Belirtiler: Belirtiler genelde ayak ve bacaklarda başlayarak ellere yayılabilir. Karıncalanma, uyuşukluk, geceleri artan ayak yanması, aşırı hassaslık, kas güçsüzlüğü ve ülser belirtilerdendir.

Tedavisi: İlaçlar, kanın şeker seviyesinin takibi ve kontrolü, sağlıklı beslenme, egzersiz, sigarayı ve aşırı alkol alımını bırakmak şeker hastalığına bağlı ayak yanmasına iyi gelir.

Şeker hastalığından yakınan herkes ayaklarına ekstra özen göstermelidir. Ayaktaki his kaybı genellikle ayakta oluşabilecek sorunların fark edilmesini önleyebilmektedir.

3)  Morton Nöroması

Nedir: Ayağınızdaki sinirlerden birini saran dokunun kalınlaşması

Nedenleri: Normal olmayan ayak duruşları, ağır etkili sporların yapılması (koşma gibi), bol ya da dar ayakkabı giyimi gibi ayak üzerine baskı uygulayan durumlar.

Belirtiler: En yaygın belirtilerinden biri çakıl taşı üzerinde duruyor hissidir. Bu durum ayak yanması, ayak tabanı ve parmakta ağrı ve uyuşukluk ile de ilgilidir.

Tedavi: Dinlenme, buz koyma, iltihap sökücü ilaçlar, uygun ayakkabı kullanımı, ortez kullanımı,enjeksiyon, ameliyat.

4)  Metatars Ağrısı

Nedir: Yumuşak dokuları çevreleyen ayak kemiklerinin yıpranması ya da iltihaplanması

Nedenleri: Aşırı kullanım, tekrar eden baskı, kas darlığı veya zayıflığı, uygun olmayan ayakkabı, garip ayak pozisyonu, iltihaplı şişlik, baskı çatlağı, gut hastalığı

Belirtileri: Ayak tabanında yanma hissi, genellikle baş parmağın altında olur ve ayakta durup ya da yüründüğünde artar. Belirtiler birden değil, zaman içinde yavaş yavaş kendini gösterir.

Tedavisi: Dinlenme, egzersiz, ilaçlar, enjeksiyon ve bazen de ameliyat

5)  Periferal Damar Hastalığı

Nedir: Kollar ve bacaklardaki atardamarların daralarak kan akışını azaltması. Ayrıca periferal atardamar hastalığı olarak da bilinir.

Nedenleri: Atardamar duvarının kalınlaşması, atardamarın daralması ya da kan pıhtısı. Toplumda görülme sıklığı yaş ile birlikte artmaktadır.

Belirtileri: Yanma hissedilen ayak özellikle yürürken ağrır, güçsüzleşir, kas krampı görülebilir, yara oluşabilir, renk değişimi görülebilir (mavi-mor), kıl ve tırnak uzamasında azalma görülür. Bir ya da iki ayağı etkileyebilir. Belirtiler genellikle aktivite ile artar, dinlenince hafifler.

Tedavi: Tedavi, belirtileri yok etme ve hastalığın ilerlemesini engellemeye yönelik yapılır. Genellikle düzenli egzersiz, sigarayı bırakma,sağlıklı beslenme gibi hayat tarzı değişikliklerinin yanı sıra şeker hastalığının tedavi edilmesi, ilaçlar ve bazen ameliyat da tedavi seçenekleri arasında sayılabilir.

6)  Yanan Ayak Sendromu

Nedir: Grierson-Gopalan sendromu olarak da bilinen bu hastalık, ayaktaki küçük sinir liflerinde hasar oluşmasıdır.

Nedenleri: Sebebi tam olarak belirlenemese de, B vitamini eksikliği, şeker hastalığı, hipotiroidi, romatoid artrit, böbrek yetmezliği ve ayağın yapısal bozukluğu ile ilgili olduğu düşünülmektedir. Ayrıca genetik bir durum olduğu da söylenebilir.

Belirtiler: Ayak yanması şeklinde bir ağrı, bu ağrı genellikle ayak tabanında olmakla birlikte geceleri daha kötüleşerek bacağın alt kısmına doğru yayılır. Bazen bu ağrıya batma, uyuşma ve iğnelenme hissi de eşlik eder. Çoğu zaman etkilenen kısımda herhangi bir kızarıklık ya da hassaslık görülmez. Ayrıca bu durum görüşü de etkileyebilir.

Tedavisi: Soğuk su ile ayak banyosu, B vitamini takviyesi, rahat ayakkabı kullanımı.

Ayak yanmasının farklı birçok sebebi vardır. Bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir.

Alkol kullanımı: Aşırı alkol kullanımı sinir hasarına yol açarak ayak yanmasının oluşmasına sebep olur.

Kronik Böbrek Hastalığı: Biriken toksinler ayakta yanma hissine sebep olur.

Hipotiroidi: Tiroid hormonunun az salgılanması, şişmeye sebep olarak sinirlerin bakı altında kalmasına yol açar. Bu durum da ayak yanması, batma, iğnelenme ve uyuşukluğa sebep olur.

AIDS: HIV virüsü taşıyan insanların hemen hemen üçte biri sinir hasarı yaşamaktadır.

Vitamin eksikliği: B12 vitamini eksikliği ayak yanmasına da sebep olur.

Kemoterapi: Bazı kemoterapi türleri el-ayak-ağız hastalığına sebep olur. En yaygın belirtileri şişkinlik, kızarıklık, ayak tabanında ya da avuç içinde yanma şeklinde ağrı, yaralardır.

Eritromelalji: Nadir görülen ve arasıra kan damarlarının tıkanmasına yol açan sinir damar rahatsızlığı.

Kronik Alansal Ağrı Sendromu: Periferal sinirlerin merkezi sinir sistemine yanlış sinyal göndermesi ile sinir sisteminin fonksiyonunu düzgün yerine getirememesi ya da aşırı hassaslaşması olarak karşımıza çıkan kronik ve ilerleyen bir hastalıktır.

Charcot-Marie Diş Hastalığı: Periferal sinirleri etkileyen bir grup hastalık.

Ne kadar ciddi?
Ayak yanması çoğu zaman ciddi bir durum olmasa da bazen geçici iskemik atak, felç ya da kan pıhtısının belirtisi olması açısından önem taşır. Ayakta birdenbire ortaya çıkan yanma hissi her zaman bu belirtileri elemek için dikkatle incelenmelidir. Her zaman, yeni ortaya çıkan ağrı için doktorunuza başvurmanız gerektiğini unutmayınız.