Bağırsak iltihabı genelde hafif gıda zehirlenmelerinden kaynaklanır ama başka nedenlerle de ortaya çıkabilir. Bağırsak düğümlenmesi, karında keskin ve şiddetli ağrı vb. şikayetler söz konusu olursa acilen hastaneye gidilmelidir.
Bağırsak İltihabı Belirtileri
Bağırsak iltihabının nedeni bulaşıcı bir hastalık ise, belirtiler mikroplar vücuda girdikten sonraki birkaç saat veya gün içerisinde ortaya çıkabilir. Bazı belirtiler şunlardır:
- Karın ağrısı
- Karın guruldaması, gaz artışı
- İshal (şiddetli olabilir)
- İştah kaybı
- Su kaybı
- Nadiren kusma
- Nadiren yüksek ateş, titreme
Kalın bağırsak iltihabında karında şişkinlik ve kabızlık da görülebilir. Şiddetli bağırsak iltihabı vakalarında aşağıdaki belirtiler de görülebilir:
- Bağırsak kanamaları, makattan çok miktarda kan gelmesi
- İç organlarda yırtılmalar, keskin ağrı
- Bağırsak duvarlarının kangren olması, doku ölümleri
Bu belirtiler ortaya çıkarsa kişi acilen hastaneye kaldırılmalıdır.
Bağırsak İltihabı Neden Olur?
1) Kirli Gıdalar
Bağırsak iltihabının en sık karşılaşılan nedeni bakteri, virüs ya da parazitlerin yoğun olduğu kirlenmiş gıdalar tüketmektir. Bu mikroplar küçük bağırsağa yerleşerek iltihaba neden olurlar. Kişi aşağıdaki şekillerde kirli gıdalara maruz kalabilir:
- Meyve ve sebzeler yeterince yıkanmazsa
- Özellikle et ve tavuk ürünlerini yeterince pişirilmezse
- Kaynağı bilinmeyen, durgun sular tüketilirse
- Gıdalar derin dondurucu olmaksızın uzun süre bekletilirse
Ağır metallerle kirlenmiş gıdalar da mikrobik olmasa da toksin (zehir) etkileri ile bağırsak iltihabına neden olabilir.
2) Bazı Hastalıklar
Crohn hastalığı: Sindirim sisteminin iç yüzeyinde iltihaba neden olur. Ağızdan anüse kadar herhangi bir noktada görülebilse de, en çok ince bağırsağın sonunda veya kalın bağırsakta iltihaba neden olur. Nedeni net değildir, aşağıdakilerin etkili olduğu düşünülüyor:
- Kalıtsal etkenler
- Bağışıklık sisteminin hatalı tepkileri
- Sigara içmek
- Daha önceden bulaşıcı bir hastalığa yakalanmış olmak
- Kirli havaya, ağır metallere, kirli gıdalara maruz kalmak gibi çevresel etkenler
Çölyak hastalığı: Tahıllarda bulunan glüten proteininin sindirilememesi durumudur. Karında şişkinliğe, ağrıya ve bağırsak iltihabına neden olabilir. Bağışıklık sisteminin hata ile glüteni zararlı madde sanması ve saldırması yüzünden ortaya çıkar, doğuştan gelir.
Ülseratif kolit: Kalın bağırsakta yara oluşmasıdır. Bağışıklık sisteminin hata ile bağırsaklardaki yararlı bakterilere saldırması sonucu ortaya çıktığı düşünülüyor.
3) Aspirin
Aspirin gibi iltihap giderici olarak kullanılan ilaçlar bağırsak iltihabına neden olabilmektedir. Alındıklarında bağırsak iltihabına neden olabilecek diğer bazı ilaçlar şunlardır:
- İbuprofen, naproksen sodyum
- Sivilce tedavisinde kullanılan izotretinoin
- Doğum kontrol hapları
4) Diğer Nedenler
Aşağıdaki etkenler de bağırsak iltihabına neden olabilmektedir:
- Bağırsakları da etkileyen bir radyasyon tedavisi alıyor olmak
- Kokain vb. uyuşturucu kullanımı
Ayrıca aile bireylerinden biri yakın zamanda mide nezlesi olan kişiler ve şehir dışı seyahat edenler daha dikkatli olmalıdır.
Bağırsak İltihabı Tedavisi
1) Bol Su İçin
Bağırsak iltihabı olan kişi su ve sıvı takviyesi almalıdır. İlk başta yapılması gerekenler şunlardır:
- İlk müdahalelerden önce yemek yenilmemelidir.
- Kaliteli bir bitki çayı veya mineralli su (maden suyu) tüketilebilir.
- Tuvalet ihtiyacı geciktirilmemelidir.
2) İlaç Tedavisi
Bazı vakalarda ishal önleyici ilaçlar kullanılabilir. Ancak bu ilaçlar her bağırsak iltihabı için tavsiye edilmez, çünkü mikropların bağırsaklardan atılma sürecini geciktirebilir.
- Tehlikeli derecede su kaybı yaşayan bağırsak iltihabı hastalarında damar yolundan sıvı takviyesi gerekebilir.
- Kaybedilen mineralleri geri kazanmak için elektrolit sıvılar önerilebilir.
- Kullandığınız idrar söktürücü ishale yol açıyorsa bırakmanız gerekebilir. Ancak öncesinde doktorunuza veya eczacınıza danışmalısınız.
- Bakteri kaynaklı bağırsak iltihabında antibiyotik kullanılması gerekebilir.
- Crohn hastalığında kortikosteroit ilaçlar kullanılır.
- Ülseratif kolitte aminosalisilat ilaçlar kullanılır.
- Bağışıklık yatıştırıcı ilaçlar gerekli olabilir (Azatiyoprin, metotreksat vb.)
- Demir destekleri ve kan nakilleri gerekli olabilir.
3) Yaşam Tarzı Önerileri
Tedavi sürecini kısaltmak ve bağırsak iltihabının tekrarlamamasını sağlamak için aşağıdaki önlemleri göz önünde bulundurmak çok önemlidir:
- Tuvaletten sonra, yemek hazırlarken ve sofraya oturmadan önce her zaman ellerinizi yıkamalısınız.
- Kuyu, dere gibi temizliğinden emin olmadığınız kaynaklardan gelen suyu içmeden önce kaynatınız.
- Çatal, kaşık gibi sofra aletleriniz temiz olsun. Gıdalara olabildiğince elinizle dokunmayın.
- Yemekleri yeterince pişirin.
- Bir süre yemeyeceğiniz gıdaları derin dondurucuda bekletin.
4) Diğer Tedaviler Ve Beslenme Önerileri
Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı gibi kronik bağırsak iltihaplarında ve kangren gibi vakalarda bağırsağın bir bölümünün alınması vb. cerrahi müdahaleler gerekli olabilmektedir.
- Doktor tarafından aksi belirtilmedikçe lifli gıdalara ağırlık verilmelidir.
- Yağlı ve işlenmiş gıdalar daha az tüketilmelidir.
- Kronik rahatsızlığı olan kişi hastalığın gerektirdiği beslenme düzenine özen göstermelidir.
