Bağırsak kurdu, hayatını devam ettirebilmek için bir canlının bağırsaklarına ihtiyaç duyan parazitlerdir. İnsanlara genelde iyi pişmemiş veya çiğ yiyeceklerden bulaşır. Tedavisi çok etkili ve kolaydır.
Bağırsak Kurdu Belirtileri
Bağırsak kurdu (tenya) hastalığına yakalanan kişilerin farkında bile olmadıkları vaka sayısı hiç de az değildir. Bazen de belirtiler o kadar hafif seyreder ki kişi bunların başka bir durumdan kaynaklandığını sanır.
Bağırsak kurdunun çeşidine göre değişmek üzere hasta kişi aşağıdaki belirtilerin bir veya daha fazlasını tecrübe edebilir:
- Karın ağrısı. Midenin hemen üzeri de ağrıyabilir.
- Bulantı, kusma
- Sürekli halsizlik, kuvvetsizlik
- İshal
- Kilo kaybı
- İştahta azalma veya iştah kaybı.
- Bağırsak iltihabı (ishal ile birlikte görülebilir)
- Uyku problemleri
- Baş dönmesi
Balıktan bulaşan bağırsak kurdu B12 vitamini eksikliğine yol açar. Bu nadir görülen bir durumdur.
Bağırsak kurdu yenilen gıdalardaki temel besleyici elemanları kaptığı için, belirtiler genellikle “gıdasız kalma” üzerine odaklanır.
Eğer bağırsak kurdu bağırsak dışında başka bir dokuya sıçrayarak kist oluşturursa doku hasarı gibi daha ciddi belirtiler görülebilir.
- Ateş
- Sarılık
- Larvalara karşı vücudun alerjik tepki göstermesi
- Bakteri iltihapları
- Sinir krizleri ve diğer sinirsel sorunlar
- Körlük
- Kafa içi basıncı
Bağırsak Kurdu Neden Olur?
Bağırsak kurdu iltihabı en çok parazitli sığır eti ve balıktan bulaşır. Bu parazitlerin larvalarını vücuduna alan kişi büyük ihtimalle hastalığa yakalanır. Larvaların bulaşmaları şu yollarla olabilir:
1) Larvaların Vücuda Girmesi
Bağırsak kurdu taşıyıcısı olan bir hayvan dışkıladığı zaman parazit larva ve yumurtalarını da bırakır. Bu şekilde kirlenen su farkında olunmadan tüketilirse; kirlenen toprakla veya hayvanlarla temas kurulursa bağırsak kurduna yakalanılabilir.
Bu larvalar (parazit yavruları) bağırsaklara kadar ilerler, tutunur ve büyümeye-üremeye başlar. Sonrasında hastalık kaçınılmaz olur.
2) Larva Bulaşmış Et ve Balık Yemek
Üzerinde larva kisti barındıran et veya balık yeterince pişirilmeden veya ham olarak tüketilirse larvalar yine bağırsaklara kadar ilerler ve hastalığı bulaştırırlar. Bu larvaların bir kısmı bağırsaklara tutunurken, bir kısmı da dışkı ile birlikte tuvalete atılır.
3) İnsandan İnsana Bulaşma
Bağırsak kurdu türlerinin çoğu bulaşmak için başka bir tür canlıyı taşıyıcı olarak kullanmaktadır. Örneğin sığır tenyası başka bir sığıra bulaşmaz. Taşıyıcı sığırdan insana bulaşabilir. Ancak bunun bir istisnası vardır: Cüce şerit tenyası. Bu bağırsak kurdu yaşamının tüm safhalarını (gelişme- üreme-larva) insan üzerinde döngüye sokabilir. Dünya genelinde en sık rastlanan bağırsak kurdu türüdür.
4) Böcekten İnsana Bulaşma
Pireler ve bazı tür böcekler, fare ve sıçan dışkılarını yerken bağırsak kurdu larvalarını da alırlar. Bu böcekler hastalığı insana bulaştırabilirler. Parazit böceğin vücudunda gelişmez, böcekler sadece taşıyıcılardır. Parazitin türü ise cüce şerit tenyasıdır. Temizliğe özen gösterilmeyen evlerde görülmesi daha olasıdır.
5) Bağırsak Kurdunun Sürekli Tekrar Bulaşması
Hasta kişinin dışkısında bağırsak kurdu parazitleri bulunur. Tuvalette temizlik kurallarına uyulmazsa ve eller güzelce yıkanmazsa larvalar tekrar vücuda girerek bir kısır döngüye yol açabilir. Bu durum çocuklarda ve bebeklerde daha sık görülür.
6) Köpekten Bulaşan Bağırsak Kurdu
Ekinokok hastalığı veya kist hidatik olarak bilinen hastalığa yol açar. Köpek dışkısına yanlışlıkla dokunan bir çocuk elini ağzına götürürse hastalık kapabilir. Bağırsak kurdu taşıyıcısı olan köpeğin kılları üzerinde de larva bulunabileceği için köpekle yakın temas da hastalık sebebi olabilir.
Bağırsak Kurdu Tedavisi
Bağırsak kurdu tedavisi çoğunlukla kolaydır:
1) Oral İlaçlar
Bağırsak kurdunun tedavisinde prazikuantel, albendazole ve niclosamide etken maddeli ilaçlar kullanılır. Sindirim sistemimiz bağırsak kurdu ilaçlarını ememez. Bu ilaçlar ya tenyayı yapıştığı bağırsak çeperinden sökerek tuvalete gönderir ya da direk öldürür.
İlaç bağırsak kurdunu başından kuyruğuna kadar tamamen sökemedi ise hastalığın tekrarlaması riski olur. İşlemin kolaylaşması için doktorlarca laksatifler önerilebilir. Kusma önleyici ilaçlar da verilebilir.
Bu yöntem %95 etkili sonuç vermektedir. Bu tedaviye antelmintik (kurtdöken) tedavi de denilmektedir.
2) İltihap Önleyici Tedavi
İltihap bağırsakların harici bir dokuda kendine yer bulmuşsa hasta kişiye iltihap önleyici steroitler verilebilir. Bu sayede parazit kistlerinin oluşturduğu şişme ve yangı azaltılır.
3) Cerrahi Müdahale
Bağırsak kurdu akciğer veya karaciğer gibi hayati bir organda gelişerek ölümcül boyutlara ulaşırsa cerrahi müdahale gerekebilir. Hasta kişiye ameliyat öncesinde formalin şırınga edilebilir.
Çok nadiren organ nakli gerekli hale gelebilir.
4) Koruyucu Önlemler ve Ev Tedavileri
Aşağıdaki önlemler hem bağırsak kurdu hastalığına yakalanmamak için hem de hastalık varsa tedavi süresini kısaltmak için uygulanmalıdır:
- El temizliğinize dikkat edin. Özellikle tuvaletten sonra kesinlikle yıkayın.
- Meyve ve sebzelerinizi bol su ile yıkayın.
- Eti en az 66 derecede pişirin.
- Balığı 24 saat, eti 12 saat boyunca dondurucuda tutmak larvaları öldürür.
- Köpeğiniz varsa bağırsak kurdu muayenesi yaptırın, gerekli ise tedavi ettirin. Köpeğinizin çiğ et ve balık
- tüketmediğinden emin olun.
- Zerdeçal, pelinotu, karanfil, sarımsak, nar suyu ve limon çekirdeği tüketmek bağırsak parazitlerinden kurtulmaya yardımcı olur.
