Balgam Testi – Amacı, Faydaları ve Riskleri

Doktorunuz balgam Gram boyama testini, zatürrenin sebebini bulmak için isteyebilir. Alt solunum yollarınızı etkileyen bir enfeksiyon olan zatürreye bakteriler, virüsler ya da mantarlar sebep olur.

Zatürrenin belirtileri hafif şiddetli veya hayati risk oluşturan türden olabilir:

• Hırıltılı soluma
• Nefes darlığı
• Hızlı nefes alma
• Göğüs ağrısı
• Öksürük
• Ateş
• Üşüme
• Yorgunluk
• Baş ağrısı
• Kas ağrıları
• Bulantı ve kusma
• Renkli veya kokulu balgam
• Kafa karışıklığı
• Solunum yetmezliği
• Şok

Balgam Gram boyama testini tamamlamak için doktorunuzun balgam örneği alıp laboratuvara göndermesi gerekmektedir.

Balgam, öksürdüğünüzde solunum yollarından gelen tükürük ve mukus karışımı bir sıvıdır. Özellikle akciğerlerinizde enfeksiyon olduğunda balgamınız renkli ve yoğun bir yapıda olur.

Tükürük ağzınızda oluşur ve genellikle şeffaftır.

Doktorunuz balgam örneğinizi isteyebilir fakat kendiniz çıkaramadığınız takdirde bronkoskopiyle numune alabilir.

Çok hastaysanız, doktorunuz balgam Gram boyama testi istediğinde hastanede hemşire yardımıyla balgamı öksürerek çıkarıp balgam örneği verebilirsiniz. Eğer zorluk çekiyorsanız solunum yolunuzdaki balgamı yumuşatmak için solunum tedavisi uygulanabilir.

Doktorunuz balgamı kendi başınıza çıkarmanızı istediyse, kullanmanız için size steril bir kap verilir. Bu kabın kapağını açmadan önce kendinizi hazırlayana kadar beklemelisiniz.

Balgam örneği vermek için:

• Dişlerinizi fırçalayın ve ağzınızı çalkalayın. Antiseptik ağız sularından kullanmayın.
• Birkaç kez derin ve uzun nefes alın. Sonra derin bir şekilde nefes alarak balgam çıkana kadar derin bir şekilde öksürün.
• Size verilen steril kaba balgam örneğini çıkarın. Kabı, belirtilen yere gelene kadar balgamla doldurun. Bu miktar yaklaşık olarak bir çay kaşığı kadardır.
• Kabın kapağını kapatın. Dışını yıkayıp kurulayın. İsminizi ve tarihi etikete yazın.
• Numuneyi kliniğe ya da laboratuvara götürün. Zorunda kalındığında balgam örneği 24 saate kadar dondurulabilir ama oda sıcaklığında bekletilmemeli veya dondurulmamalıdır.

Yeterince balgam çıkaramazsanız kaynayan bir suyun buharını solumayı deneyin ya da buharlı sıcak bir duş alın. Balgam örneğinin testte doğru sonuçlar vermesi için ciğerlerinizin en derininden gelmesi gerekmektedir.

Bronkoskopi, genellikle 30 ile 60 dakika arasında süren bir işlemdir. Bu işlem sırasında uyanık kalabilirsiniz.

Bronkoskopi öncesinde yapmanız gerekenleri doktorunuza sorabilirsiniz. Aspirin gibi kan inceltici ilaçları işlem öncesinde almamanız konusunda sizi uyarabilirler. Doktorunuz, işlemden önceki gece bir şey yememenizi ve içmemenizi de isteyebilir.

Bronkoskopi yapmak için doktorunuzun burnunuza ve boğazınıza anestetik ilaç sıkması gerekir. Doktorunuz, rahatlamanızı sağlamak için size uyuşturucu özellikte bir ilaç da verebilir. Bazen bu işlem için hastalara uyutucu ilaçlar da verilebilir. Fakat genel anestezi yapılmasına gerek yoktur.

Doktorunuz bronkoskobu burnunuzdan veya ağzınızdan sokarak ciğerlerinize götürür. Bronkoskop, ucunda ışığı olan yumuşak ve dar bir tüptür.

Doktorunuz bronkoskobu ciğerlerinize bakıp balgam örneği toplamak için kullanır.

Eğer işlem sırasında uyutulduysanız, uyanana kadar gözlem altında tutulursunuz. İşlem sonrasında, yanınızda birinin olması ve eve o kişiyle dönmeniz bir sorun yaşamamanız için tavsiye edilir.

Laboratuvarda bir teknisyen balgam Gram boyama tekniğini kullanarak balgam örneğinizi inceler.

Balgamdan ince bir katman alınıp lamın üzerine yerleştirilir ve kuruması sağlanır. Daha sonra, peptidoglikana hassasiyeti olan bir boya maddesi lamın üzerinde kullanılır.

Peptidoglikan, amino asitlerde ve şekerlerde bulunan bir polimerdir. Bakterilerin hücre duvarlarında bulunur ve balgam testini yapan kişilere balgamda bakteri olup olmadığını göstermeye yardımcı olur.

Boya maddesi eklendikten sonra, laboratuvar teknisyeni lamı mikroskop altında inceler. Gram boyama, her bakteri türünün ayırt edilmesine imkân tanımaz fakat ince hücre duvarlı ya da kalın hücre duvarlı bakterilerin varlığını gösterebilir.

Kalın hücre duvarlı bakteriler Gram pozitif sonuç verirken ince hücre duvarlı bakteriler Gram negatif sonuç verirler.

Bu test, laboratuvar teknisyenine balgamınızda mantar olup olmadığını da gösterir.

Teknisyen, enfeksiyon olup olmadığını anlamak için balgamınızdaki akyuvarlara da bakacaktır.

Balgam Gram boyama testinin sonuçları anormal çıktıysa bunun anlamı bakterilerin ve akyuvarların saptanmış olmasıdır. Bakteriler Gram pozitif veya Gram negatif olabilir.

Gram pozitif sonuç alınan testlerde rastlanan bakteriler:

• Staphylococcus
• Streptococcus
• Bacilus
• Listeriya
• Enterococcus
• Clostridium

Gram negatif sonuç alınan testlerde rastlanan bakteriler:

• Coli
• Klebsiella türleri
• Proteus türleri
• Pseudomonasaeruginosa

Normal test sonucu, az sayıda akyuvar olması ve balgam örneğinde bakteri bulunmaması anlamına gelir ve bu durumda belirtilerinizin sebebi başka şeylerdir.

Test sonuçlarınıza bağlı olarak, doktorunuz ilaç yazabilir veya birkaç test daha isteyebilir. Bakteriyel akciğer enfeksiyonunuz varsa antibiyotik verebilir.

Sağlıklı bir bağışıklık sisteminiz varsa antibiyotik iyileşmeniz için yeterli olacaktır.

Bazı durumlardaysa, bakterilerin sebep olduğu zatürre hastalığı çok daha ciddi olup hayati risk oluşturabilir. Yaşlılarda ve bağışıklık sistemi zayıf olanlarda hastalık çok daha ciddi olabilir. Bazen, ağır geçirilen zatürreler başka durumlara da sebep olabilirler.

Bu durumlar:

• Akciğerlerinizde sıvı toplanması
• Akciğerlerinizde yaralanma ve bunun sonucunda daha ciddi enfeksiyonların oluşumu
• Akciğerlerinizin apse yapması
• Solunum yetmezliği
• Kan zehirlenmesi

Balgam örneği almanın oluşturacağı çok az risk vardır. Derinden öksürdükten sonra başınız biraz dönebilir, ciğerlerinizde ve boğazınızda tahriş hissedebilirsiniz.

Balgam örneği vermenin oluşturabileceği riskleri doktorunuzdan daha detaylı bir şekilde öğrenebilirsiniz.

Balgam Gram boyama hızlı, düşük riskli bir laboratuvar testidir. Doktorunuz bu testi solunum yolları rahatsızlıklarının nedenini teşhis etmek için kullanabilir. Bu test özellikle bakterilerin sebep olduğu hastalıklar için kullanılır.

Yaşadığınız belirtilerin nedenine karar verdikten sonra doktorunuz uygun bir tedavi uygulayarak sizi iyileştirecektir. Tedavi yöntemleri, konulan teşhise göre değişecektir.

Kaynak: https://www.healthline.com