Öksürük bebek ve çocuk hastalıklarında en yaygın görülen belirtilerden biridir. Anneler ve babalar çoğu zaman bebeklerinin şiddetli öksürük sesinden çok endişe duyarlar. Fakat bebeklerde öksürük, genelde ciddi bir sağlık sorununun habercisi değildir.
Gerçekte ise öksürük vücudun boğaz ve göğüs bölgesindeki hava yollarını temizlemek ve korumak için gösterdiği sağlıklı ve önemli bir anatomik tepkidir. Öksürük ebeveynlerin bebekleri veya çocukları için sık sık doktor yardımı istediği bir belirtidir fakat öksürük çoğu zaman evde geliştirilen basit yöntemlerle tedavi edilebilir.
Bebeklerde Öksürüğün Nedenleri
Öksürük vücudun hava yollarını mukus (balgam) ve diğer salgılardan temizleme ve koruma yoludur. Boğazdaki, soluk borusundaki ve akciğerdeki sinir uçları hava yollarındaki tahribatı algılar. Bu tahribat algısı havanın solunum yollarından zorlanarak geçtiğinin anlaşılmasıyla ilgilidir.
1) Mukus Yutmak
Bebekler genelde farkında olmadan normal miktarda mukusu yutar. Ama soğuklarda olduğu gibi çok fazla miktarda mukus salgılanırsa bu sıvı boğazın gerisinde birikir ve öksürüğü tetikler.
2) Solunum Yolu Hastalıkları
Öksürükler genellikle üşütme, kuş palazı, nezle ve zatürre gibi virüs kaynaklı solunum yolları hastalıklarıyla ilgilidir.
3) Alerjiler ve Tahriş Edici Maddeler
Fakat bir öksürük alerjilerden, fıstık ya da küçük bir oyuncak gibi yabancı bir maddeyi yutmadan veya sigara ya da böcek spreyi gibi bir maddeyi soluma sonucu oluşan geçici bir irritasyondan da kaynaklanabilir.
4) Bahar Nezlesi
Bahar nezlesi de öksürüğün nedenlerinden biridir. Bu kir zerrelerinden ve kedi gibi hayvanların tüylerinden kaynaklanabilir.
5) Bronşit
Bronşit de bebeklerde öksürüğe bazen de hırıltılı solunuma yol açabilir.
Öksürük Seslerinin Farklı Olmasının Nedeni
Genellikle enfeksiyonun yeri öksürüğün sesini belirler. Gırtlaktaki ya da ses borusundaki bir rahatsızlık öksürük sesini belirler. Kuş palazının neden olduğu bir öksürük bir fokun veya köpeğin bağırışına benzer. Soluk borusu veya bronşlar gibi daha büyük hava yollarındaki rahatsızlıklar ise özellikle sabahlar daha derin ve rahatsız edici öksürük sesine neden olur. Üşütmeler ise genelde diğer semptomlar geçtikten sonra bile kuru veya sulu öksürüğe neden olur.
Hangi Durumlarda Doktora Gidilmeli?
- Bebeğiniz 3 aydan küçükse, ateşi 38.3 dereceden fazlaysa, soluk alması normalden hızlı ve daha zorlu ise ya da beslenmesi zayıfsa
- Bebeğiniz 3 aylık veya daha büyükse, 48 saattten fazla süren 38.3 derece üzerinde ateşi varsa acilen doktora gidin. Ateş çok yüksek değilse ya da uzun sürmüyorsa veya bebek gerçekten hasta görünmüyorsa normalde solunum enfeksiyonları ile ilgilidir bu nedenle endişe edilmemelidir.
- Öksürük bebeğinizin nefes almasını zorlaştırıyorsa
- Bebeğiniz hızlı bir şekilde (dakikada 40-50 nefes) nefes alıp veriyorsa ve çocuğunuzun üst giysilerini çıkardığınızda nefes alıp verirken göğüs bölgesinde zorlanma gördüğünüzde
- Öksürükler yorucu, sürekli ve hırıltılı ses çıkmasına neden oluyorsa
- Çocuğunuz öksürürken zorlanıyorsa ve dudaklarında morarma oluyorsa
- Öksürük aniden geldiyse ve yüksek ateş varsa
- Çocuğunuz hasta görünüyorsa, her zamanki gibi neşeli değilse ve sıvı tüketiminde zorlanma varsa, (iştahı azalmışsa fakat yine de az miktarda yiyebiliyorsa ve sıvı tüketebiliyorsa endişe verici bir durum yoktur.)
- Öksürük çocuğunuz bir şeyler yedikten ya da bir obje yuttuktan sonra ortaya çıkıyorsa
mutlaka doktora gidilmelidir.
Bebeklerde Öksürüğün Tedavisi
Reçetesiz İlaç Kullanmayın
Çoğu öksürüğe antibiyotiklere cevap vermeyen virüs enfeksiyonları neden olur. Bu nedenle öksürük tedavisi için antibiyotikler tavsiye edilmez. Eğer öksürüğün nedeni virüs ise belli bir süre sonra öksürük kendiliğinden geçer. Bu süre de genelde 2 hafta civarıdır. Virüs nedenli öksürükler genelde kış dönemlerinde soğukların sık olduğu zamanlarda daha yaygındır.
Bebeklerde ve küçük çocuklarda öksürük tedavisinde reçetesiz ilaçlar kullanılmamalıdır. Çünkü ciddi ve hayati tehlikeye neden olabilecek yan etkiler ortaya çıkabilir. Bunun yannda bu tür ilaçların bebeklerde ve çocuklarda etkili olduğuna dair çok az bilimsel kanıt vardır. Bu yüzden doktorunuzun bebeğiniz için tavsiye ettiği ilaçlar hariç hiçbir ilaç kullanılmamalıdır.
Birçok öksürük zamanla kendiliğinden geçer fakat bebeğinizin öksürüğü geçinceye kadar aşağıdakiler bebeğinizin daha rahat hissetmesini sağlayabilir:
Bol Sıvı
Hava ve solunum yolarını nemli tutmak için bebeğinize daha fazla sıvı verin.
Odayı Nemlendirin
Klima yardımıyla ya da diğer buharlaştırıcı yöntemlerle odanızın daha nemli olmasını sağlayın. Soğuk hava buharlaştırıcı olarak kullandığınız cihazın temiz olmasına özen gösterin. Cihazınızı temizleyerek odaya ekstra mikrop salmasını engelleyin.
Sıcak Duş
Banyo da sıcak duşu açarak bebeğinizle beraber bir süre oturun. Bu banyonuzun havasını nemlendireceği için öksürüğün kırılmasına ve azalmasına yardımcı olacaktır. Bunu özellikle yatmadan önce uygulayın.
Başını Yükseltin
Beşiğin ya da yatağın seviyesini yükseltin fakat bebeğinizi bir yastığa ya da çok yumuşak bir yatağa yatırmayın. Çünkü bu ani bebek ölümü sendromu riskini artırır.
Bebeğinizi Öksürükten ve Üşütmeden Korumanın Yolları
Bebeklik döneminde bağışıklık sistemi tam olarak gelişmediğinden ya da gelişme aşamasında olduğundan dolayı yapacağınız hiçbir şey çocuğunuzu öksürükten ve soğuktan tamamen korumaz. Fakat alacağınız bazı önlemler bu öksürüklerin ve üşütmelerin sıklığını azaltabilir. Bu önlemlerin bazıları şunlardır:
- Çocuğunuzu mümkünse aile bireyleri ve bebek bakıcınız da dahil tüm hasta insanlardan uzak tutun.
