Bilmeniz Gereken 6 Önemli Aşı
Bebeğiniz doğduğunda ilk aşıları yapılır. Genelde çocuğunuz ana sınıfına başlayana kadar şu aşılar yapılır:
- Hepatit B aşılarının tamamı
- Difteri, tetanos ve boğmaca aşıları
- Hemofilus influenze tip B aşısı
- Konjüge pnömokok aşısı
- İnaktif polio aşısı
- Kızamık, kabakulak ve kızamıkçık aşıları
Bu aşılar dışında kendinize ve çocuğunuza yapılmasını düşüneceğiniz başka aşılar da var. Bu önemli aşılarla ilgili bilgi edinmek için yazının devamını okuyun.
1.Suçiçeği aşısı
Önceden aileler çocuklarını suçiçeği geçiren kişilerin yanına gönderirlerdi. Suçiçeği hastalığının küçükken geçirilmesinin büyükken geçirilmesinden daha iyi olacağına inanıldığından çocukların küçük yaşta bu hastalığı geçirmeleri amaçlanırdı.Ancak, suçiçeği aşısı yaptırmak hastalığı geçirmekten çok daha güvenlidir. Suçiçeği bazı kişiler için sorunlara neden olmasa da bazılarında bakteriyel enfeksiyonlara ve zatürreye neden olur.
Aşıyla İlgili Öneriler
12 aylıktan 18 yaşa kadar olan dönemde tüm sağlıklı çocuklara suçiçeği aşısı iki doz olacak şekilde yapılmalıdır. İlk aşının 12 – 15 aylık dönem arasında, ikinci aşınınsa 4 – 6 yaş arasında yapılması önerilmektedir. Okula giden küçük çocuklarda ve gençlerde suçiçeği aşısıyla ilgili bazı yönergeler vardır. Çocuğunuza aşı yaptırmamış olsanız bile devlet okullarında ve bazı özel okullarda suçiçeği aşısıyla ilgili düzenlemeler vardır.
Aşının Yan Etkileri
Araştırmalar, suçiçeği aşısının çoğu kişi için güvenli olduğunu göstermektedir. Yan etkiler genellikle hafiftir. Bu yan etkiler:
- Aşının yapıldığı yerde ağrı, şişme ve kızarıklık
- Ateş
- Kaşıntı
- Aşının nadir görülen yan etkileri:
- Nöbet
- Zatürre
- Menenjit
- Tüm vücudun kızarması
2.Rotavirüs Aşısı
Rotavirüs, bebeklerde ve küçük çocuklarda şiddetli ishale neden olabilecek son derece bulaşıcı bir virüstür. Genellikle kusmaya ve ateşe neden olur. Tedavi edilmezse vücudun susuz kalmasına ve hata ölüme neden olabilir.Dünyada her yıl rotavirüsünden dolayı 500,000 çocuk ishalden ölmektedir. Bu vakaların 3’te 1’i rotavirüsünden kaynaklanmaktadır. Bu virüsten dolayı her yıl milyonlarca kişi hastanelere başvurmaktadır.
Aşıyla İlgili Öneriler
Bebeklerin virüse maruz kalmalarını ve ölme risklerini yok etmek için bebeklere aşı yapılması önerilir.
Rotavirüs enfeksiyonunu engellenmek için iki oral rotavirüs aşısı kullanılır; Rotarix ve RotaTeq. Bu aşılar iki veya üç doz olarak verilirler. Gerek görüldüğünde bu dozlar 2, 4 ve 6 aylıkken yapılır. İlk doz, bebek 15 haftalık olmadan verilmelidir. Son doz ise bebek 8 aylıktan küçükken verilmelidir.
Bazı bebeklerin rotavirüs aşısı yaptırmaması gerekir. Rotavirüs aşısına alerjisi olan ya da ciddi alerjiler yaşayan bebeklerin bu aşıyı olmaması gerekmektedir. İmmün yetersizliğiyle birlikte diğer bağışıklık sistemi sorunlarını da yaşayan veya bağırsaklarında tıkanıklık olan ve besinin dokuya karışmasına neden olan hastalıklara sahip bebeklerin bu aşıyı olmamaları gerekir.
Aşının Yan Etkileri
Diğer aşılarda olduğu gibi, rotavirüs aşısının da bazı riskleri vardır. Yan etkiler genellikle hafif olup kendi kendine geçerler. Bu yan etkiler:
- Geçici ishal veya kusma
- Ateş
- İştah kaybı
- Asabiyet
- Ciddi yan etkiler raporlanmış olsa da çok nadir görülür. Bu yan etkiler arasında besinin dokuya karışması ve alerjik reaksiyonlar vardır.
Kimler Aşı Olmamalı?
Çoğu aşı, birçok kişi için önerilse de bazı kişilerin aşı yaptırmaması gerekir. Örneğin, hastaysanız veya bağışıklık sisteminiz zayıfsa bazı aşıları yaptırmamanız gerekir. Bazı aşıların özel koşulları vardır. Aşıyı yaptırmadan önce durumunuzu anlatarak aşının sizin için güvenli olup olmadığını öğrenmelisiniz.
3.Hepatit A Aşısı
Hepatit A, hepatit A virüsünün neden olduğu akut karaciğer hastalığıdır. Belirtileri birkaç haftadan birkaç aya kadar sürebilir.Hepatit A genellikle kronik bir hastalık olmasa da bazı durumlarda belirtiler ciddi olup birkaç ay boyunca gözlenebilir. Belirtilerin arasında yorgunluk, karın ağrısı, bulantı ve sarılık vardır.
Aşıyla İlgili Öneriler
Hepatit A aşısı 1 ve 2 yaş arasındaki tüm çocuklara yapılması önerilen bir aşıdır. Bu aşı, 6 – 18 aylık bir süreç içinde iki doz olarak yapılmalıdır.
Hepatit A aşısı bazen yetişkinlere de önerilir. Hepatit A virüsünün yaygın olarak görüldüğü bazı ülkelere seyahat edenlerin hepatit A aşısı yaptırmaları gerekmektedir.
Aşının Yan Etkileri
Hepatit A aşısı oldukça güvenlidir. Hafif yan etkiler ortaya çıkabilir. Bu yan etkiler:
- İğnenin yapıldığı yerde ağrı
- İştah kaybı
- Baş ağrısı
- Yorgunluk
- Nadir görülen ciddi yan etkiler:
- Nefes almada zorlanma
- Guillain-Barre sendromu (Sinir hasarının neden olduğu kas zayıflığı)
- Trombositopeni (Trombosit sayısında azalma)
4.Meningokok Aşısı
Meningokok hastalığı, menenjite ve kan enfeksiyonuna neden olabilecek ciddi bir bakteriyel hastalıktır. Çocuklar meningokok hastalığına başkalarıyla çok yakın temas kurarak, kişisel eşyaları paylaşarak, öpüşerek ya da enfekte olan bir kişinin üflediği sigara dumanını soluyarak yakalanabilirler.Aşıyla İlgili Öneriler
11 – 16 yaş arasındaki çocuklara iki doz olarak meningokok aşısı yaptırılması önerilmektedir. Üniversitede yurtta kalan kişilerin de bu aşıyı yaptırmaları önerilir.
Aşının Yan Etkileri
- Araştırmalar meningokok aşısının güvenli olduğunu göstermektedir. Ortaya çıkabilecek hafif yan etkiler:
- Aşının yapıldığı yerde ağrı ve kızarıklık
- Baş ağrısı
- Yorgunluk
- Halsizlik
Nadir görülen ciddi bir yan etkisiyse Guillain-Barre sendromudur. Bu sendrom, kişinin bağışıklık sisteminin kendi sinir hücrelerine hasar vermesine neden olur.
Ciddi Alerjik Reaksiyonlar
Tüm aşılarda alerjik reaksiyon oluşma riski azdır ancak bu risk oldukça ciddidir. Aşağıdaki belirtilerin yaşandığı durumlarda bir an önce acil servise gidilmesi gerekmektedir:
- Kurdeşen
- Yüzde şişme
- Kalp hızında artış
- Nefes almada zorlanma
- Baş dönmesi
- Zayıflık
5.İnsan Papillom Virüsü Aşısı
İnsan papillom virüsü, genital temasla geçebilen yaygın olarak görülen bir virüstür. Amerika’da her yıl 80 milyon kişiden 14 milyonu bu hastalığa yakalanmaktadır.İnsan papillom virüsünün çoğu etkisi başka sorunlara yol açmasa da bazı etkileri komplikasyonlara neden olabilir. Bu durumlara anüs kanseri, gırtlak kanseri, kadınlarda rahim ve vajina kanserleri, erkeklerde penis kanseri ve hem erkeklerde hem kadınlarda görülen genital siğiller örnek verilebilir.
Aşıyla İlgili Öneriler
İnsan papillom virüsü aşısı genellikle 11 – 12 yaşındaki çocuklara önerilmektedir. Bu yaşta aşı yapılmamış kişilerde, kadınlar için 13 – 26 yaş aralığında, erkeklerdeyse 12 – 21 yaş aralığında aşı yapılabilir.
Aşının Yan Etkileri
Yapılan araştırmalar insan papillom virüsü aşısının oldukça güvenli olduğunu göstermektedir. Ortaya çıkabilecek hafif yan etkiler:
- Ağrı
- Kızarıklık
- Aşının yapıldığı yerde şişme
- Bulantı
- Baş dönmesi
- Sersemlik
- Baş ağrısı
- Nadir de olsa ortaya çıkabilecek ciddi yan etkiler:
- Guillain-Barre sendromu
- Kan pıhtılaşması
- Kas felci
6.Karma Aşı
Karma aşı, yetişkinleri ve çocukları yaygın olarak görülen üç hastalığa karşı korumak için yapılır. Bu hastalıklar:
- Difteri (Burunda ve boğazda oluşan ciddi bir enfeksiyon)
- Tetanos (Vücudun sinir sistemine saldıran bakteriyel bir enfeksiyon)
- Boğmaca (Solunum sistemini etkileyen çok bulaşıcı bir hastalık)
- Karma aşı yapılmaya başlandıktan sonra tetanos ve difteri %99 oranında, boğmaca ise %80 oranında yok olmuştur.
Aşıyla İlgili Öneriler
Boostrix aşısının tek bir dozu 10 yaş ve üstü için önerilmektedir. Adacel ise 10 – 64 yaş aralığında kullanılır.
Karma aşıyı yaptırmayan kişilere bir an önce bu aşıyı yaptırmaları önerilmektedir. Yeni doğan bebeklerle temas halinde olan sağlık uzmanlarının karma aşı yaptırmaları gerekmektedir. Hamile kadınlarında her hamilelikte çocuklarını boğmacadan koruyabilmeleri için karma aşı yaptırmaları gerekir.
Aşının Yan Etkileri
Karma aşı, çoğu kişide herhangi bir yan etkiye neden olmamaktadır. Ortaya çıkabilecek hafif yan etkiler:
- Aşının yapıldığı yerde ağrı ve kızarıklık
- Hafif ateş
- Baş ağrısı
- Yorgunluk
- Vücudun ağrıması
- Nadir görülen ciddi yan etkiler:
- Ciddi alerjik reaksiyonlar
- Yüksek ateş
- Bahsettiğimiz aşılar, hastalıkların önlenmesinde büyük fark yaratırlar. Aşılar, sayısız insanın ciddi hastalıklardan kaçınabilmesini sağlamıştır.
Bu aşılarla ilgili daha fazla bilgi edinmek için doktorunuza danışabilirsiniz. Doktorunuz hangi aşıların yapılması gerektiğini ve bu aşılarla ilgili bilmeniz gerekenleri size anlatacaktır.
Yorumlar (0)