Böbrek Büyümesi Nedir?
Böbrekler kandaki atık maddelerin atılması için bir filtre görevi görür ve bu maddeleri üreye çevirerek vücuttan atılmasını sağlar. Böbrek büyümesi ya da genişlemesi böbreklerin normal büyüklüğüne göre anormal bir şekilde daha büyük olması durumudur. Böbrek büyümesi her yaştan insanda görülebilir hatta hamile kadınlara yapılan ultrason sonucu doğmamış bebekte bile tespit edilebilir.
Tek bir böbreğin büyümesi her 300 kişiden birinde, iki böbreğin birden büyümeden etkilenmesi ise her 600 kişiden birinde görülmektedir.
Böbrek Büyümesi Belirtileri
Böbrek büyümesinin en yaygın belirtileri şunlardır:
1. Yorgunluk
Yorgunluk böbrek büyümesinin en yaygın nedenlerinden biridir ve genellikle bu yorgunluk anemi kaynaklıdır. Yorgunluk hastaların hayat kalitesine önemli ölçüde zarar verir.
2. Yüksek Tansiyon
Böbrek büyümesi görülen hastalarda yüksek kan basıncı oldukça yaygındır ve hastalığın daha ilk evrelerinde kendini göstermeye başlar. Böbrek büyümesi hastalarında yüksek tansiyon kontrol altına alınmazsa daha ciddi sonuçlar doğurabilir.
3. İdrarda Değişmeler
Böbrek büyümesi hastalarında idrarda renk değişimi, anormal bir şekilde geceleri idrar çıkarma ve idrarda köpük oluşumu gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
4. Bulantı ve Kusma
Hastalarda sindirim sistemi ile ilgili en yaygın rahatsızlıklar bulantı ve kusmadır.
5. Kas Krampları
Böbrek büyümesi hastalarında sinir ve kas sistemi ile ilgili birçok belirti ortaya çıkabilir. Kaslarda kasılma ve kramplar bunlardan en belirginidir.
6. Kaşınma
Kaşınma da bu hastalarda oldukça yaygındır. Bunun da hastanın kanında atıkların birikmesi, elektrolit dengesizliği ve ilaç alerjisi gibi nedenleri vardır.
7. Sırt Ağrısı
Sırt ağrısı böbrek büyümesinin en karakteristik belirtilerinden biridir çünkü böbrek büyümesi çevre dokulara baskı uygulayarak sırt kısmında ağrılara yol açar.
Böbrek Büyümesinin Nedenleri ve Tedavisi
Böbrek büyümesinin çeşitli nedenleri olabilir ve bu nedenlere göre tedavi yöntemleri de çeşitlilik gösterir.
1. Polikistik Böbrek Hastalığı
Böbrekler polikistik böbrek hastalığından (PKD) dolayı büyüyebilir. PKD böbrek içinde kistler oluşumu ve bu kistlerin suyla dolmasıdır. PKD böbreklerde işlev bozukluğuna hatta böbrek yetmezliğine neden olabilir. Hastalığın böbreklerin büyümesiyle birlikte uyuşukluk, yüksek kan basıncı, eklemlerde ağrı, sırt ağrısı, baş ağrısı, idrara kan karışması ve idrar yolu enfeksiyonları gibi belirtileri de vardır.
Tedavisi: Orta şiddetli PKD belirtilerinde kan basıncını dengeleyici ilaçlar kullanılır. Hastalığın daha şiddetli seyrinde ve kistlerin ağrılara neden olduğu durumlarda ise ameliyatla kistler kurutulur ya da alınır. PKD tedavisi için özel bir ilaç yoktur fakat kistlerin alınması hastanın daha rahat hissetmesini sağlar. Daha ciddi durumlarda ise böbreğin alınması en son seçenektir.
2. Hidronefroz
İdrar yolu kanalları bloke olduğunda böbrekler şişmeye başlar. Bu duruma hidronefroz denir. İdrar böbreklerden mesaneye aktarılamazsa böbrekte birikir ve böbreğin büyümesine neden olur. Orta şiddetli hidronefrozda sırt ağrısı, ağrılı idrar çıkışı, bulanık idrar ve ateşlenme yaygın belirtilerdir.
Tedavisi: Röntgenlerde idrar yollarında anormallikler görülürse sorun ameliyatla çözülür. Çoğu hidronefroz vakalarında antibiyotik tedavisi en etkili tedavi şeklidir. Genellikle günlük olarak düşük dozda antibiyotik alınır.
3. Piyonefroz
Piyonefroz hidronefrozun daha da ilerlemiş evresidir ve bazı durumlarda böbrek içinde iltihap oluşumu gözlenir. Hastalığın teşhisi ultrasonla yapılır. Piyonefroz hastalarında üşüme, ateş ve ağrılar görülür.
Tedavisi: Böbreklerden deri altından uygulanan su tahliyesi gerçekleştirilir. Bu yöntemde dokulara ve organlara ulaşmak ve böbreğe zarar vermemek için deriyi kesmek yerine bir iğne yardımıyla operasyon gerçekleştirilir.
4. Amiloidoz
Vücut kasların, saçların ve derinin yapı taşları için proteinler üretir. Bazen vücut anormal proteinler üretir ve bu proteinler dokularda birikerek amiloidoz hastalığına neden olur. Bu normal olmayan proteinlerin etkileri kalp, akciğerler ve böbreklerde kendini gösterir.
Tedavisi: Anormal proteinlerin üretimi kontrol altına alınmaya çalışılır. Bunun için de doktorlar ilaç tedavisinin yanında beslenmeyi kontrol altına almayı amaçlar. Bazı durumlarda kemoterapi metotlarıyla kök hücre nakli gerçekleştirilir. Daha ağır durumlar için organ nakli de gerçekleştirilebilir.
5. Böbrek Hücreli Kanser
Böbrek büyümesi kandan gelen atıkların filtre edilmesini sağlayan böbrek tübüllerindeki kötü huylu hücreler nedeniyle de ortaya çıkabilir. Hastalığın belirtileri abdominal ağrılar, mide şişmesi, anormal idrar rengi ve sırt ağrısıdır.
Tedavisi: Ameliyat etkilenen böbreği ya da çevre dokuları almak için öncelikli opsiyondur. Diğer yöntemler ise radyasyon terapisi ve kemoterapidir.
6. Pyelonefrit
Pyeleonefrit mesaneden idrar yoluna yayılan bir enfeksiyondur ve bir ya da iki böbreğin birden büyümesine neden olur.
Tedavisi: Antibiyotik tedavisi uygulanmadan önce hangi antibiyotiğin kullanılacağının tespiti için bir kültür alınır. Hastalık genellikle antibiyotiklerle tedavi edeilir ve böbrekler zamanla normal büyüklüğüne ulaşırlar.
7. Akkiz Böbrek Kisti Hastalığı
Bu hastalarda kist yığınları böbreğin büyük görünmesine yol açar. Fakat akkiz böbrek kisti hastalığı polikistik böbrek hastalığından farklıdır. Bu hastalık hem yetişkinlerde hem de çocuklarda görülebilir ve genelde böbrek yetmezliğiyle sonuçlanır. Hastalığın hiç bir belirtisi yoktur.
Tedavisi: Kistler normalde zararsızdır ve emar, ultrason ve bilgisayarlı tomografi yardımıyla alınır. Kistler enfeksiyon kaparsa antibiyotik tedavisi uygulanır. Özellikle büyük kistler karın bölgesine sokulan iğne yardımıyla kurutulur. Kistleri almak için ameliyat ise nadiren tercih edilir.
8. Böbrek Displazisi
Böbrek displazisi bir böbreğin ya da nadiren iki böbreğin birden böbrek dokuları üzerinde kist oluşumu nedeniyle anormal bir şekilde büyümesi sonucu ortaya çıkar. Hastalık özellikle bebeklerde görülür ve henüz ana rahmindeyken gelişir. Hastalık normalde bir problem oluşturmaz çünkü bir bebek için genelde tek bir sağlıklı böbrek yeterlidir. Fakat daha şiddetli vakalarda hastalık iki böbreği birden etkileyebilir ve bu durumda bebeğin ana rahminde yaşamı tehlike altındadır. Buna rağmen bebek doğuma ulaşabilirse acilen böbrek nakli gerçekleştirilir.
Tedavisi: Böbrek displazisi görülen çocuklarda karın ağrısı, ve hipertansiyon görülmedikçe herhangi bir tedavi uygulanmaz. Fakat belirtiler gelişir ve sürerse böbrek alınır.
