Burun kırılmasında hem burun kemiği hem de kıkırdak dokusu etkilenir. Yüzde en sık görülen kırılma türüdür. Sürekli ve fazla miktarda kanamaya, şiddetli ağrıya neden olur.
Burun Kırılması Belirtileri
Burun kırılması genellikle doktor muayenesine gerek kalmadan belirtilerden anlaşılır:
- Burunda şişme, ağrı. Şiddetli ağrı kırılma olduğunun delilidir.
- Burunda eğilme
- Sürekli kanama
- Burnun iki deliğini birbirinden ayıran perdede delik veya yırtılma
- Burun çevresinde ve gözaltında morarma
- Burun tıkanması, nefes almada zorluk
- Buruna dokunulduğunda gelen rahatsız edici ses
- Kafa travmasının da dahil olduğu veya ameliyat nedeni ile olan kırılmalarda burundan gelen beyin omurilik sıvısı. Bu ancak çok ileri seviyedeki kırıklarda görülür.
Burun Kırılmasına Yol Açan Durumlar
Buruna gelecek 45 ile 85 kilogram arası bir baskı burun kırılmasına neden olur. En sık burun kırığı nedenleri şunlar olmaktadır:
- Spor faaliyetleri
- Yumruklu kavgalar
- Motosiklet ve otomobil kazaları
- Yüz üstü düşmeler
- Cam gibi saydam yüzeyleri fark etmemek
- Çoğu burun kırılması vakası alkol ve uyuşturucu kullanımı sonrasında yaşanmaktadır.
Burun Kırılması Tedavisi
Tedavi, kırılmanın boyutuna bağlıdır. Burnun anatomik düzeninde kayma oluşturmayan kırılmalar evde tedavi edilebilir.
1) İlk Yardım
- Panik yapmayın
- Kişi düzgün bir pozisyon ile oturmalıdır. Bu sayede boğaza akan kanın boğulmaya yol açması riski düşürülür, tansiyon dengelenir ve kanama azalır.
- Kanamayı durdurmak için burun deliklerinin hemen yukarısındaki yumuşak dokuyu iki parmak ile on beş dakika boyunca hafif şiddette sıkıştırın.
- Baş hafifçe öne eğilmeli ki kan boğaza doğru akmasın.
- Burnun üstüne yirmi dakika boyunca buz uygulayın.
- Kanama yavaşlamıyorsa veya çok kan kaybedildi ise acilen hastaneye gidilmelidir.
- Buruna şekil vermek için kesinlikle baskı uygulamayın. Şekil bozukluğuna dair yapılacak herhangi bir müdahale, doktor tarafından veya fizik tedavi uzmanınca yapılmalıdır.
- Uzanırken başınız yüksekte kalsın.
2) İlaç Tedavisi
Ağrı için parasetamol ilaçlar kullanabilirsiniz ancak ilk kırk sekiz saat içerisinde steroit içermeyen iltihap önleyici ilaçlar kullanmamalısınız.
- Kanama olmadığı takdirde burnu açmak için burun dekonjestanları kullanabilirsiniz.
- Tedavi sürecinde yaralanan burnun iltihap kapmaması için antibiyotik ilaçlar kullanılır.
3) Fizik Muayene ve Fizik Tedavi
Kanamayı Durdurma: Kanama durmuyorsa sağlık uzmanı gazlı bez veya spanç kullanarak kanamayı durdurur.
Kan Pıhtılarını Çıkarma: Sağlık uzmanı gerekli olması halinde burun içerisinde ufak kesikler açarak deri altında biriken kan ve kan pıhtılarını çıkarır.
Mikroplardan Arındırma: Açık yarası olan hastalarda yabancı cisimler ve parçacıklar temizlenir (debridman) ve antiseptik sıvılar ile burun düzenli olarak yıkanır.
Değerlendirme: Burunda eğrilik oluştu ise önce cerrahi olmayan yöntemleri değerlendirir. Kırılma küçükse, burunun doğal şekli verilmeden önce şişkinliğin inmesi beklenebilir. Sonrasında kırılan kemik görüntüleme yöntemleri ile analiz edilir ve buruna şekil verilir.
Atel Kullanımı: Burun içi veya dışı ateller kullanılarak şekil sabitlenir.
4) Cerrahi Müdahale
Cerrahi müdahale ciddi kırıklar için, kulak burun boğaz uzmanlarınca uygulanır. Diğer yöntemlerle düzelmeyen şekil bozukluğunu gidermek ve tıkanan hava yolunu açmak için operasyon yapılır.
- Cerrahi müdahaleye karar vermek için kırılmanın üzerinden bir süre geçmesi beklenir. Bu süre bazen üç aya kadar çıkabilir.
- Genellikle ameliyatın türü yeniden inşa edici (rekonstrüktif) plastik cerrahidir.
- Görüntü ciddi şekilde bozuldu ise kırılmadan iki hafta sonra da uygulanabilir. Ancak düzenli kontroller gerekli hale gelir.
- Burnun şekillendirilebilmesi için septorinoplasti metodu ile kemikte küçük kırıklar oluşturularak doğru şekillendirme yapılabilir.
Bu ameliyatlar genellikle burnun kırılmadan önceki şekline dönmesini sağlar. Tatmin olmayan hastalar için nadiren ikincil operasyonlar gerekmektedir.
