Çatlak Nedir? Kemiklere Dikkat!

⇒Kemiğinize uygulanan aşırı kuvvet kırılmaya veya çatlamaya neden olduğunda kırık bir kemik veya çatlak oluşur. Bazı çatlaklar kemiği tamamen kırar, diğerleri ise kemikte bir çatlamaya neden olur. Kırılma tipleri, yaralanma koşullarına ve kemiğe uygulanan kuvvet miktarına bağlı olarak değişir.

Kemikler çok güçlüdür. Tasarımları, düştüğünüzde ya da kazandığınızda, basınçları absorbe etmelerini sağlar. Fakat kemikleriniz kırılmadan önce sadece çok fazla baskıyı emebilir. Kırık bir kemik genellikle aşağıdaki nedenlerle ortaya çıkar:

• Yaralanma (tesadüfi veya kasıtlı)
• Yüksekten düşme
• Buz veya diğer güvenli olmayan yüzeylerde düşme
• Aşırı kullanım, özellikle de spor yapıyorsanız

Osteoporoz da çatlak kemiklerin yaygın bir nedenidir. Bu hastalık, yaşlı yetişkinlerde kemikleri zayıflatır.

• Basit kırık. Kemik iki parçaya kırıldığında olur.
• Açık veya bileşik kırık. Kemik parçası deride çıkıntı yaptığında veya deriden dışarı çıktığında oluşur.
• Kapalı kırık. Kemik kırılır ama deri sağlam kalır.
• Sarmal kırık. Kemik etrafında sarmal kırılmalar olduğunda olur. Bu, bir şey kemiği döndürürse ortaya çıkabilir.
• Kompresyon kırığı. Kemik ezildiğinde olur. Örneğin omurgadaki bir omur kaza yüzünden birbirine baskı yapmaya başlar.
• Ağaç kırığı. Çocuklarda olur. Kemiğin bir tarafında bir kırılma olduğunda ve diğer taraf baskıya tepki olarak bükülür.
• Parçalı kırık.  Bir yaralanma yüzünden kemik en az üç parçaya ayrılırsa.
• Enine kırık. Kemiğin kısa olan kısmında bir kırıılma olursa.
• Avülsiyon kırığı. Bir yaralanmanın kemiğin bir bağının veya tendonunun bağlı olduğu kemik parçasını çekerse.
• Darbe kırığı. Kemiğin iki ucuna da kuvvet uygulanarak kırılmasıdır.
• Stres çatlağı. Aşırı veya tekrarlı hareketin kemikte küçük bir çatlak oluşturduğu zamandır.

⇒Eğer kırık bir kemiğiniz varsa, kemikte veya çevredeki bölgede ağrı hissedebilirsiniz. Bölgenin şişmiş olduğunu fark edebilirsiniz. Kemik kırıldığında, bir çatırtı veya kırılma sesi duyabilirsiniz. Kırık kemik kolunuzda veya bacağınızdaysa, uvzunuz olağandışı bir açıyla bükülebilir veya deforme olabilir. Cildiniz çürük veya kanıyor olabilir. Bir bileşik kırığınız varsa, kemiğin bir kısmı yaranın içinden çıkabilir. Kırık bir kemiği hareket ettirmek zor olabilir ve bacağınızdaki kemik kırılırsa yürümede zorluk çekebilirsiniz.

İlk Yardım

Aşağıdaki ilk yardım teknikleri, hastaneye ulaşana kadar kemiği stabilize etmeye yardımcı olabilir:

• Yaralanmayı buzlayın ve şişliği azaltmak için yaralanan alanı yüksekte tutun.
• Yaraya bakteri girmesini önlemek için yarayı sabun ve su ile nazikçe temizleyin.
• Yarayı bir bandajla örtün.

⇒Kırık kemik kolunuzda veya bacağınızda ise, bir sapan veya atel ile yaralanan alanın hareket etmesini durdurun ve kemiği sabit tutun. Toplu bir dergi veya yuvarlanmış bir gazeteyi ev yapımı atel olarak kullanabilirsiniz.

⇒Eğer kırık üst bacak, omurga, pelvis veya kalçada ise yardım gelene kadar olduğunuz yerde kalın ve kemiği hareket ettirmemeye çalışın. Bu girişim yaralanan bölgeye daha fazla zarar verebilir.

Hastane

⇒Hastaneye vardığınızda, kemiğin kırık olup olmadığını ve kırık tipini belirlemek için bir röntgen çektireceksiniz. Doktor stabilize etmeden veya alçı yerleştirmeden önce kemiğinizi doğru bir şekilde hizalar. Kemikler doğru hizalanmazsa, yaralanma düzgün şekilde iyileşmez. Kırık köprücük kemiği gibi bir kalıba sokulamayan kırık bir kemiğiniz varsa, doktorunuz kemiği hala bir askı veya özel bandajla tutmanızı tavsiye edebilir.

Ameliyat

⇒Birçok kırık ve bileşik kırıklar ameliyat gerektirir. Ameliyat sırasında doktorunuz, iyileşirken bir arada tutmak için kemiğinize iğne, levha, vida veya tel kablolar yerleştirebilir.

⇒İyileşme kırılmanın türüne ve şiddetine bağlı olarak haftalar veya aylar sürebilir. Yetişkinlerde kırıkların iyileşmesi genellikle en az altı hafta sürer, bir çocukta kırık daha hızlı iyileşebilir. Kemik iyileştikten sonra, kemiğiniz alçı sırasında kullanmadığınız kasları güçlendirmek için egzersize ihtiyaç duyabilir. Doktorunuz evde yapabileceğiniz egzersizler önerebilir. Kaslarınızı güçlendirmek ve eklemlerinizdeki esnekliği yeniden kazanmak için fiziksel bir terapistle çalışmanız gerekebilir.

Kaynak: Healthline