Çene Ağrısı – Nedenleri ve Tedavisi

Çeneniz ağrıyla zonkluyor, hareket ederken rahatsız edici bir ses çıkarıyor ya da rahat açılmıyor. Peki, neden? Çene ağrısı birçok nedenden kaynaklanabilir. Özellikle diş sıkma veya gıcırdatma geçmişi olanlarda ve çiğnemesi zor yiyeceklerle beslenenlerde çene ağrısı daha sık görülür.

Çene Ağrısı Nedenleri

1) Çene Eklemi (Temporomandibüler) Disfonksiyonu

Çene eklemi disfonksiyonu çene ağrısının en yaygın görülen nedenidir.

Çene eklemi (temporomandibüler) alt çenenizi kafatasına bağlayan eklemdir (resimde kırmızı daire içindeki çene ucu). Üst çene hareket etmezken, alt çenenin hareket etmesini sağlayan bu eklemdir. Bu eklemdeki herhangi bir hasar çene eklemi disfonksiyonuna neden olur.

Çene eklemi disfonksiyonu belirtileri çene ağrısına ek olarak şunlardır:

• Çene kası spazmları
• Baş ağrısı
• Boyun ağrısı
• Diş ağrısı
• Çiğnemede ve ağzı açmada zorlanma
• Çeneyi hareket ettirirken çıtırdama, gıcırdama gibi sesler gelmesi

Belirtiler çiğnerken ya da stresli hissettiğiniz zamanlarda daha da artabilir.

Çene eklemi disfonksiyonuna yaygın olarak şu üç durum sebep olur:

• Diş Sıkma (Bruksizm)
  Daha çok stresli, sinirli ve evhamlı insanlarda görülür. Bu insanlar genellikle uykularında dişlerini sıktıkları ve gıcırdattıkları için, çene ekleminde hasar ve ağrı meydana gelir. Dişlerin çiğneyici kısımlarında aşınmalara oluşabilir. Çoğu insan uyurken dişini sıktığının farkında olmadığı için bundan şüphelenmez.
• Miyofasyal Ağrı Sendromu
  Bir kas veya kaslar sürekli olarak kasıldığı zaman ortaya çıkar. Vücut duruşu düzgün olmayan insanlarda veya eklem yangısına sahip hastalarda görülür.
• Diş kapanış bozukluğu
  Dişleri eksik, yamuk veya orantısız kişilerde görülür. Konuşurken ya da çiğnerken hissedilen çene ağrısı ile kendini belli eder.

Çene ağrısına genellikle çene eklemi disfonksiyonu yol açar. Ama nadiren de olsa aşağıdaki durumlar da çenede ağrı sebebi olabilir.

2) Çene Kanseri

Kanserli hücreler üst veya alt çeneden oluşmaya başlar daha sonra bütün vücuda yayılabilir. Çene ağrısı, çene uyuşması, sürekli yaralar, yumrular, çenenin dışında ve ağzın içinde ortaya çıkan anormal büyümeler çene kanserinin belirtileridir.

Sigara içenlerde ve tütün çiğneyenlerde daha sık görülür.

3) Tetanoz

Bakteriyel bir enfeksiyon olan tetanoz çene kilitlenmesine neden olabilir. Ağzı açmak veya bir şeyi yutmak zorlaşır. Çünkü çene kaslarında acı verici spazmlar oluşur.

Tetanoz hastalığında, clostridium tetani bakterisi taze bir yara aracılığıyla vücuda girerek, hızlıca toksin üretmeye başlar ve kan dolaşımını bozar. Önlemek için, her 10 yılda bir tetanoz aşısı vurulmayı ihmal etmeyin.

4) Kalp Krizi

Şiddetli bir çene ağrısının aniden ortaya çıkmasıyla kendini belli eder. Genellikle çenenin sol kısmında hissedilir.

Kalbin kendi acı reseptörleri yoktur. Bu yüzden diğer bölgelere sinyaller gönderir. En çok gönderilen yerler sol kol ve çenedir.

5) Çene Çıkması veya Kırılması

Nefes almada zorluk, ağızda kanma, çene doğrultusunun aniden değişmesi ve çeneyi hareket ettirmede zorlanma çene çıkması ve kırılmasının belirtileridir.

Çene ağrısı ayrıca sinüzit, iltihaplanma, kemik enfeksiyonu, yaşa bağlı olarak dokularda aşınma gibi nedenlerle kaynaklanabilir.

Çene Ağrısı Tedavisi

Çene ağrısının yaygın nedeni olan çene eklemi disfonksiyonu ise genelde kolayca tedavi edilebilir ve başka problemlere neden olmaz. Tedaviniz hangi tip eklem disfonksiyonuna sahip olduğunuza göre değişir.

Evde Tedavi
Diş doktorunuz aşağıdakilerden bir veya birkaçını önerebilir:

• Uzun süre çiğnemek zorunda kalmayacağınız yumuşak yiyecekler yeyin.
• Geniş esnemeyi, şarkı söylemeyi, sakız çiğnemeyi ve tırnak ısırmayı bırakın.
• Dişlerinizi sıkmak ve gıcırdatmak gibi alışkanlıkları bırakın. Eğer psikolojik bir sebeple bunu yapıyorsanız, bu konuda bir psikoloğu ziyaret edin
• Etkilenen kaslara mesaj yapın veya sıcak havlu koyun.
• Stresin sebeplerini bularak, masaj yapmak gibi rahatlama teknikleri yapın.

Terapi ve Antidepresanlar
Günümüzün hızlı dünyası bizi daha stresli veya sinirli yapıyor. Bu yüzden diş sıkmalarına bağlı çene ağrısı da çok yaygınlaştı. Bunun için bir psikolog veya psikiyatrı ziyaret etmeyi ihmal etmeyin. Danıştığınız kişi stresin kaynağını bulup, bunu çözmenize yardım olacaktır. Eğer terapinin yeterli olmayacağını düşünürse psikiyatrınız antidepresan tedavisi önerecektir.

İlaçlar
Ağrı kesiciler çene ağrısını hafifletebilir. Bu konuda doktorunuz veya eczacınızdan yardım alabilirsiniz. Her zaman ilaçla beraber gelen prospektüsü okuyun ve sorularınızı sorun.

Gece Ağızlığı
Eğer diş doktorunuz çene ağrısının nedenini diş sıkma ve gıcırdatma olarak teşhis ettiyse, gece ağızlığı tavsiye edebilir. Gece ağızlığı plastikten yapılma, üst ve alt çeneye yerleştirilerek diş sıkmanın engellenmesini sağlayan, yumuşak bir parçadır. Gece ağızlığını birçok insan faydalı bulmaktadır.

Ameliyat
Çene eklemi disfonsiyonu için ameliyat çok az önerilir. Ameliyat dışındaki tedaviler işe yaramadığı zaman tercih edilebilir. Çene eklemini açıp buradaki kemik, kıkırdak ve yumuşak dokuları ameliyat etmeyi içerir.

Diğer nedenler olan çene kanseri, tetanoz, kalp krizi ve çene kırılması nadiren görülseler de, acil tıbbi yardım isteyen durumlardır. Doktor konulan teşhise göre bir tedavi yöntemi önerecektir. İyileşme süreci daha uzundur.