Çene altında şişlik (beze), genellikle lenf bezlerinin büyümesinden kaynaklanır. Kist oluşumu da söz konusu olabilir. Cerrahi müdahale gerektirmeyen vakalar, bağışıklığı güçlendirilmeye yönelik tedavilerle iyileştirilir.
Çene Altında Şişlik Neden Olur?
1) Lenf Bezi Şişmesi
Çene altında iki adet büyük lenf bezi bulunur. Lenf bezleri, zararlı etkenlerle karşılaşınca daha fazla çalışan bağışıklık sistemi elemanlarıdır. Yüz çevresindeki, ağız veya vücuttaki herhangi bir iltihap bu lenf düğümlerinin büyümesine neden olursa çene altında şişlik görülebilir. Genellikle hassas ve ağrılı olur.
Aşağıdaki etkenler çene altındaki lenf bezlerinin büyümesine neden olabilir:
- Diş eti iltihabı
- Boğaz iltihabı
- Sinüzit
- Üst solunum yolu iltihapları
- Grip
- Önceden geçirilen mononükleoz, Epstein-Barr, Herpes gibi virüs kaynaklı iltihaplar
- Kabakulak, kızamık, kızamıkçık, suçiçeği
- Lupus veya romatoid artrit (eklem iltihabı) gibi otoimmun hastalıklar
- Fenitoin gibi nöbet önleyici ilaçlar veya tifo bağışıklık ilaçlarının yan etki göstermesi
2) Tükürük Bezi İltihabı
Ağız çevresinde birçok tükürük bezi bulunur. Çene altında bulunan tükürük bezleri iltihap kaparsa çene altında şişlik oluşabilir. Genellikle ağrılıdır. Aşağıdaki etkenler tükürük bezi iltihabına yol açabilir:
- Hücrelerinde kalsiyum ve fosfor birikmesi ile ortaya çıkan tükürük bezi taşı
- Stafilokok bakterileri
- Aşırı su kaybı
3) Diş Apsesi
Ağızdaki bakteriler diş köküne erişirse, vücut bir savunma refleksi olarak apse üretir ve bu bakterilerin vücuda yayılmasını önler. Alt dişlerde ortaya çıkan diş apseleri çene altında şişlik oluşmasına yol açabilir. Kırık, çürük ve tedavi görmemiş dişler; diş eti hastalıkları diş apsesine yol açabilir.
4) Darbe Kaynaklı Nedenler
Aşağıdaki travmatik etkenler de çene altında şişlik oluşturabilir:
- Yüz kemiklerindeki kırıklar, çene kırığı
- Baş yaralanmaları
- Hematom (kan toplanması)
- Böcek sokmaları veya ısırmaları
5) Kist
Aşağıdaki kist türleri ve bazı tümörler çene altında şişlik oluşturabilir:
- Fibrom (içeriğinde lif ve bağ doku olan kist)
- Lipom (yağ kisti), sebase kist
- Kistik akne
- Sarkom (yumuşak doku tümörü)
- Diğer çene altı tümörleri
Çene Altında Şişlik Tedavisi
1) Sıcak Uygulama
Sıcak uygulama kan dolaşımının ve doku yenilenmesinin hızlanmasını sağlar. Bu sayede çene altındaki şişlik ve ağrı azalacaktır.
Masaj: Lenf bezlerinin uyarılmasını ve normal fonksiyonunu kazanmasını sağlar. Biriken kanın ve kirliliğin zamanla dağılmasını sağlar. Günde iki-üç kez 5 dakika boyunca parmak uçları ile çene altında şişlik üzerine hafifçe masaj yapılabilir.
Tuzlu Su İle Gargara: Boğaz iltihaplarından kaynaklanan lenf düğümü büyümesini azaltır. Tuzlu suyu yutmayınız.
2) Sarımsak
Sarımsak antibiyotik ve iltihap giderici etkisi ile belirtilerin yatışmasını sağlar. Aşağıdaki gıdalar da pH desteği, iltihap gidermeleri ve bağışıklık sistemini güçlendirmeleri sayesinde lenf bezlerinin inmesini sağlar, çene altında şişliği azaltır:
- Elma sirkesi
- Hintyağı
- Bal
- Zerdeçal
- Ananas ve bromelayin içeren diğer gıdalar
- Yoğurt otu veya koni çiçeği içeren gıda takviyeleri
3) Antibiyotik
Bakteri kaynaklı vücut, boğaz veya yüz iltihaplarında antibiyotik kullanımı gerekli olabilir. Diş apsesi söz konusu ise, antibiyotikle apse kurutulmadan tedavi başlamayacaktır.
Steroid Şırıngalar: Sebase kisti söz konusu ise önerilebilir.
Mukolitik İlaçlar: Tükürük bezi iltihabı söz konusu ise, kanalları açmak için mukus inceltici görevi üstlenebilirler.
4) Cerrahi Müdahale
Çene altında şişlik iyi huylu kistlerden kaynaklanıyorsa basit cerrahi müdahaleler bu sorundan kurtaracaktır. Cerrahi müdahale; iyileşmeyen tükürük bezi iltihaplarında, tümör veya kanser tedavilerinde, darbe kaynaklı şişliklerde ve sürekli tekrarlayan bademcik iltihabı vakalarında da gerekli olabilir.
5) Genel Sağlık Durumunuzu İyileştirin
Aşağıdaki öneriler bağışıklık sisteminizi kuvvetlendirecek, çene altında şişlikle mücadele etmesi için vücudunuza fırsat verecektir:
- Yeterince dinlenin.
- Günde iki kez ılık bir duş alın.
- Günde 2-3 bardak yeşil çay tüketin.
- Sigaradan ve pasif içicilikten uzak durun.
- Alkol, barındırdığı toksinler nedeni ile şişliğin artmasına yol açabilir.
- C ve E vitamini, demir, kalsiyum, magnezyum ve omega-3 yağ asidi açısından zengin gıdalarla beslenin.
