Cilt mantarı, genelde kirli yüzeylerle temas ve cildin havasız-nemli kalması gibi nedenlerle ortaya çıkmaktadır. İlaç tedavisi en geç bir ay içinde yanıt verecektir, ancak tedavi için titiz bir temizlik şarttır.
Cilt Mantarı Belirtileri
Cilt mantarının belirtileri, türüne ve ortaya çıktığı cilt bölgesine göre değişkenlik gösterir. Ancak aşağıdaki gibi genel bir belirti çerçevesi çizilebilir:
- Cildin kenarları belli bir alan içindeki renginin değişmesi (pembe, beyaz, kırmızı veya kahverengi tonları görülebilir)
- Kaşıntı, yanma
- Etkilenen bölgedeki saç veya kılların dökülmesi
- Cilt döküntüleri
- Küçük kabarcıklar
- Şişkinlik
- Kabuklanma
Cilt Mantarı Neden Olur?
1) Sıcaklık Ve Nem
Bazı mantar türleri sağlıklı ciltlerde de az miktarda bulunurken, bazıları kirli yüzeylerle temas ile bulaşır. Ancak her iki durumda da sayıları çok fazla artarsa cilt mantarı hastalığı ortaya çıkabilir.
Mantarlar karanlık, sıcak ve nemli ortamları sever. Bu nedenle cilt mantarı kasık, ayak, koltuk altı gibi cilt bölgelerinde daha fazla görülür. Dolayısıyla ayakkabıyı uzun süre çıkarmamak, cildin sürekli terli olması gibi nedenlerle cilt mantarı ortaya çıkabilir.
Aşağıdaki etkenler de mantar sayılarının çok artmasına ve cilt mantarına neden olabilir:
- Cilt mantarı olan bir hasta ile ten teması veya çamaşır, havlu gibi şahsi eşyaların ortak kullanımı
- Havuz, soyunma odası, ortak duş alanları gibi kirli olması muhtemel yerlerde çıplak ayakla dolaşmak
- Hayvan, toprak veya kirli obje ile temas
2) Antibiyotik Kullanımı
Vücuttaki zararlı bakterileri öldürmek için kullanılan antibiyotikler ve antibakteriyel kremler, “yararlı” bakterilerin de ölmesine neden olur. Bu yararlı bakterilerin bir kısmı mantarların çoğalmasını önlediği için, aşırı antibiyotik kullanımı cilt mantarına neden olabilir.
3) Aşırı Kilo
Aşırı kilolu insanlarda cilt katları daha fazladır. Mantarlar bu bölgelerdeki karanlığı, havasızlığı, ısı ve nemi kullanarak hızla çoğalırsa ciltte mantar ortaya çıkabilir.
4) Şeker Hastalığı Ve Diğer Nedenler
Bazı mantar türleri şekeri besin olarak kullanıp çoğalabilir. Şeker hastalarının idrarlarında ise bir miktar şeker bulunur. Bu durum ciltte mantar riskinin artmasına yol açmaktadır.
Bağışıklık Sisteminin Zayıflaması: Bağışıklık sistemi diğer zararlı canlılarla olduğu gibi mantarlarla da mücadele eder. Aşağıdaki gibi etkilerle zayıflaması ya da baskılanması durumunda cilt mantarı ortaya çıkabilir:
- Steroid ilaç veya kimyasal kullanımı
- Kanser tedavisinde kullanılan kemoterapi ilaçları
- Bazı alerji ve otoimmün hastalık ilaçları
- Vitamin yetmezlikleri
- Hamilelik
- Şiddetli hastalıklar
Su: Deri suya sürekli temas ederse, koruyucu tabakası incelebilir ve cilt mantarına karşı savunmasız kalabilir. Bu nedenle aşçılar ve temizlik görevlileri daha büyük risk altındadır.
Cilt Mantarı Tedavisi
1) İlaç Tedavisi
Cilt mantarı krem, jel veya haplar sayesinde kolayca tedavi edilebilen bir hastalıktır. Ancak ilaçların düzenli kullanımı çok önemlidir. Aşağıdaki ilaçlar önerilebilir:
İmidazole Krem: Çoğu cilt mantarı için önerilmektedir. Dört hafta boyunca günde iki kez, her gün kullanılır. Cilt iyileştikten sonra 1-2 hafta daha kullanımına devam edilmelidir. Ketoconazole, Clotrimazole gibi örnekleri vardır.
Terbinafine Krem: Cilt mantarını bir hafta içerisinde iyileştirecektir. 12 yaş altı için uygun değildir.
Bazı diğer mantar önleyici (antifungal) ilaçlar şunlardır:
- Griseofulvin (sprey)
- Salisilik asit
- Yoğunlaştırılmış benzoik asit (Whitfield merhemi)
- Tolnaftat
2) Özenli Temizlik
İlaç tedavisi cilt mantarını kısa sürede iyileştirecektir. Ancak temizliğe dikkat edilmediği takdirde cilt mantarının geri dönmesi kaçınılmazdır. Aşağıdaki önlemler iyileşme sürecini hızlandıracak, hastalık tekrarından koruyacaktır:
- Çorap, iç çamaşırı oldukça sık değiştirilmelidir.
- Kıyafetler yüksek ısıda yıkanmalıdır.
- Sık sık duş alınmalıdır. Ancak cilt duştan sonra kesinlikle nemli kalmamalı, güzelce kurulanmalıdır. Sonrasında temiz kıyafetler giyilmelidir.
- Pamuklu ve bol kıyafetler tercih edilmelidir.
- Aynı ayakkabı üst üste iki gün giyilmemeli, ayakkabılar nemli kalmamalı ve temiz olmalıdır.
3) Ev Tedavileri
Aşağıdaki ürünler uygulandıkları zaman cilt mantarı belirtilerinin kaybolmasına yardımcı olacaktır:
- Çay ağacı yağı
- Hidrojen peroksit (oksijenli su)
- Elma sirkesi
- Sarımsak-sarımsak yağı
- Güveyotu yağı
- Nim yağı
