Çinko Eksikliği Ülkemizde 5 Kişiden Birinde Görülüyor
Çinko, hayati önem taşıyan minerallerden biridir. İshal, zatürree ve sıtmanın yol açtığı ölümlerin azımsanmayacak kadar yüksek bir bölümü, şiddetli çinko eksikliğinden kaynaklanmaktadır.
Çinko Eksikliği Kısaca
Yaşam editörleri tarafından hazırlanan hastalık kartlari ilgili hastalığa ait en çok merak edilen sorulara kısaca yanıt verir.
- Dikkat
- Normal
Çinko Eksikliği Belirtileri
Çinko eksikliği ishal, saç dökülmesi gibi belirtilere yol açabilmektedir.
Çinko Hangi Besinlerde Var
Çinko eksikliği hayvansal gıdalar ve deniz ürünleri tüketilerek giderilebilir.
Neye Dikkat Etmeliyim?
Çok miktarda alkol tüketmek hem çinko emilimini azaltır hem de idrarla çinko atımını artırarak çinko eksikliğine zemin hazırlayabilir.
Hangi Doktora/Bölüme Gidilir?
Çinko eksikliği için İç Hastalıkları (Dahiliye) bölümüne gidilir.
Çinko Eksikliği Belirtileri
Çinko eksikliğinin en sık görülen beş belirtisi şunlardır:
Bağışıklık Sisteminin Zayıflaması: Çinko birçok farklı hücre işlevi için gereklidir. Çinko eksikliği antikor üretiminin azalmasına ve antikorların zayıflamasına yol açar. Sonuçta kişi grip, soğuk algınlığı başta olmak üzere birçok farklı hastalığa karşı savunmasız kalır.
İshal: Çinko eksikliği nedeni ile sindirim sisteminde ortaya çıkan bakteri iltihapları ishale yol açmaktadır.
Saç Dökülmesi Ve Cilt Lezyonları: Çinko eksikliğinin öne çıkan belirtilerinden biridir. Saçları besleyen hücrelerdeki enzim fonksiyonlarının kaybına neden olabilir. Ayrıca saç yapısındaki proteinlerin sentezini olumsuz etkileyebilir. Çinko eksikliğinin benzer etkileri, cilt lekelerine ve lezyonlarına da yol açabilmektedir.
İştah Kaybı: Çinko eksikliği koku ve tat alma duyularının zayıflamasına veya bozulmasına yol açabilir. Bu durum ise iştah kaybına ve bazen de anoreksiya gibi yeme bozukluklarına neden olmaktadır.
Sinir Fonksiyonlarının Zayıflaması: Çinko, sinir işlevleri için gereklidir. Eksikliği halinde odaklanma sorunları, bebeklerde dil ve konuşma sorunları gibi belirtilere neden olabilmektedir. Bu etki, hamilelikleri esnasında yeterince çinko almayan annelerin bebeklerinde de ortaya çıkabilmektedir.
Çinko eksikliği aşağıdaki sorunlara da yol açabilir:
- Doğurganlığın azalması, kısırlık
- Alerjik tepkilerin şiddetlenmesi
- Tırnak lekeleri
- Uyku sorunları
- Cinsel arzuda düşüş
- Hafif kansızlık
- Büyüme ve gelişimin yavaşlaması
- Cilt kuruluğu
- Görüş bulanıklığı, diğer görme problemleri
- Yaraların geç iyileşmesi
Alınması Gereken Çinko Miktarı
Farklı yaş gruplarının günlük olarak erişmesi gereken çinko miktarı aşağıdaki gibidir:
- 0 – 6 aylık bebek: 2 miligram
- 7. ay – 3. yaş: 3 miligram
- 4 – 8 yaş: 5 miligram
- 9 – 13 yaş: 8 miligram
- 14 – 18 yaş kadınlar: 9 miligram
- 14+ yaş erkekler: 11 miligram
- 18+ yaş kadınlar: 8 miligram
- Hamileler: 11 miligram
- Emzikli kadınlar: 12 miligram
Çinko fazlalığının da mümkün olduğunu ve bakır emilimini azaltabileceğini aklınızda tutmalısınız.
Çinko Eksikliği Neden Olur?
1) Yetersiz Beslenme
Besinlerden alınan çinko miktarının yetersiz olması çinko eksikliğine yol açabilir. Et önemli bir çinko kaynağıdır. Yeterli miktarda et ve hayvansal gıda tüketmeyen ailelerde çinko eksiliği görülebilir. Aynı nedenle, kontrolsüz vejetaryen diyet uygulayan kişiler de risk altındadır.
2) Emilim Sorunları
Yeterli miktarda çinko tüketilse de, bağırsaklardaki çinko emilimi yetersiz olursa çinko eksikliği oluşabilir. Bu durumla, aşağıdaki sindirim problemleri olan kişilerde sık karşılaşılmaktadır:
- Ülseratif kolit
- Crohn hastalığı
- Diğer iltihaplı bağırsak hastalıkları
- Kısa bağırsak sendromu
- Kronik ishal
Demir Takviyeleri: Çok fazla demir desteği kullanmak çinko emiliminin yetersiz hale gelmesine yol açabilir.
3) Bazı Hastalıklar
Aşağıdaki hastalıkların belirtilerinden biri de çinko eksikliği olabilir:
- Kronik böbrek ve karaciğer hastalıkları
- Orak hücreli anemi
- Kontrol altında tutulmayan şeker hastalığı
4) Hamilelik
Hamilelik esnasında hem kendini hem de bebeğini beslemek zorunda olan kadın vücudunun ihtiyaç duyduğu çinko miktarı yükselir. Dolayısıyla hamilelik öncesindeki çinko tüketimi bir miktar artırılmazsa çinko eksikliği oluşabilir. Aynı durum, emziren kadınlar için de geçerlidir.
Çinko Eksikliği Tedavisi
1) Çinko İçeriği Zengin Gıdalar
Çinko eksikliği şiddetli seviyede olmadığı ve emilim sorunları, kronik hastalıklar vb. nedenlerden kaynaklanmadığı sürece, besin yolu ile alınan çinko miktarı artırılırsa kaybolacaktır.
Bazı gıdaların 100 gramda içerdiği çinko miktarı aşağıdaki gibidir:
- Deniz ürünleri – pişmiş istiridye: 78.6 miligram
- Pişmiş yağsız kırmızı et: 12.3 mg
- Kavrulmuş buğday rüşeymi: 16.7 mg
- Ispanak: 0.8 mg
- Kabak çekirdeği: 10.3 mg
- Kaju: 5.6 mg
- Çikolata: 6.8 mg
- Tavuk eti: 5 mg
- Baklagiller: 1.5 mg
- Bir adet haşlanmış veya omlet: 0,7 mg
2) Çinko Takviyeleri
Şiddetli çinko eksikliği çekenlerde, hamilelerde veya gıda yolu ile yeterince çinko alamayan kişilerde çinko gıda takviyeleri gerekli olabilir. Çinko desteği kullanırken, en kaliteli ürünlerin bile bağırsaklardaki emilim oranının %25’i geçmediğini hesaba katınız.
- Günlük alınması gereken çinko desteğinin ideal miktarı 25 miligram – 40 miligram arasıdır.
- İki güne bir 100 mg’lik destek kullanmak akıllıca değildir, çünkü çinko depolanamaz.
- Günde 50 mg’nin üzerinde çinko takviyesi kullanmak başta sindirim sistemi sorunları olmak üzere birçok farklı hastalığa kapı aralayabilir.
Yorumlar (0)