Çocuk Felci (Polyo)

Çocuk felci virüslerin sinir sistemine saldırması ile oluşan bir hayli bulaşıcı bir hastalıktır. 5 yaşın altındaki çocukların diğer yaş gruplarına oranla bu virüs ile temas etme ihtimali daha yüksektir.

Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre her 200 çocuk felci vakasından 1’i kalıcı felç ile sonuçlanmaktadır. Ancak küresel çocuk felcinin kökünü kurutma girişimi sayesinde bazı bölgeler artık çocuk felcinden temizlenmiştir:

Amerika
Avrupa
Batı Pasifik
Güneydoğu Asya

1953 yılında bulunan ve 1957 yılından beri kullanılabilen çocuk felci aşısı sayesinde Amerika’da sağlanan düşüşün grafiği:

Çocuk felci, Afganistan, Pakistan ve Nijerya’da hala mevcuttur. Çocuk felcini yok etmek dünyaya hem sağlık hem de maddi anlamda katkı sağlamıştır. Çocuk felcinin yok edilmesi ile son 20 yılda 40-50 milyar dolar tasarruf sağlanmıştır.

Çocuk Felci Belirtileri

Çocuk felci virüsü vakalarının %95-99’unun belirtisiz olduğu tahmin edilmektedir. Buna belirtisiz çocuk felci adı verilir. Herhangi bir belirtisi olmamasına rağmen yine de virüs diğer bireylere bulaşabilir.

Felçli olmayan çocuk felci

Felce sebep olmayan çocuk felcinin belirtileri 10 güne kadar devam edebilmektedir. Belirtiler soğuk algınlığına benzeyebilir:

Ateş
Boğaz ağrısı
Baş ağrısı
Kusma
Yorgunluk
Menenjit

Felçli olmaya çocuk felci aynı zamanda kısır çocuk felci olarak da bilinir.

Felçli çocuk felci

Vakaların yaklaşık olarak %1’inde felç gelişir. Felçli çocuk felci, omurilikte, beyin kökünde ya da her iki noktada da felce yol açar.

Ana belirtiler felçli olmayan çocuk felci ile aynıdır ancak bir afta sonra daha ciddi belirtiler gelişir:

Refleks kaybı
Ciddi spazm ve kas ağrıları
Geçici ya da kalıcı ani felç
Özellikle kalça, bilek ve ayaklarda uzuv deformasyonu

Tam felcin meydana gelmesi nadirdir. Çocuk felci vakalarının %1’inden daha az oranla kalıcı felç gelişmektedir. Vakaların %5-10’ununda virüs nefes almayı sağlayan kaslara saldırır ve ölüme neden olur.

Çocuk felci sonrası sendromu (PPS)

Çocuk felcinin iyileştikten sonra geri gelmesi muhtemeldir. Bu durumun 15-40 yıl sonra gelmesi mümkündür.

Çocuk felci sonrası sendromunun belirtileri:

Devam eden kas ve eklem ağrıları
Kötüleşen kas ağrısı
Kolaylıkla yorulmak
Kas astrofisi
Nefes alma ve yutkunmada zorluk
Uyku apnesi
Soğuğa duyarlılık
Daha önce dahil olmayan kaslarda zayıflama
Depresyon
Odaklanmada ve hafızada sorun

Eğer çocuk felci geçirdiyseniz ve bu belirtileri hissediyorsanız doktorunuzla konuşun. Çocuk felci geçiren kişilerin yaklaşık olarak %25-50’sinde çocuk felci sonrası sendromu görülür. PPS bu hastalığı geçiren diğer kişilere geçmez. Tedavi stratejileri genel yaşam kalitenizi arttırmak ve ağrıyı azaltmak üzerine kuruludur.

Polyo Virüsü Kişiyi Nasıl Etkiler

*Bir hayli bulaşıcı olan polyo virüsü enfekte olan dışkıya temas sonucu bulaşır. Enfekte olan dışkıya yaklaşan objeler yoluyla da virüs taşınabilir. Bazen virüsün ince bağırsaklar ya da boğazda bulunması nedeniyle, öksürük ya da hapşırma ile de taşınabilir. Bunun yaygınlığı daha azdır.

*Akar su ya da sifonu olmayan tuvaletlerin bulunduğu yerlerde yaşayan kişiler enfekte olan dışkının suya karışması nedeniyle hasta olabilmektedir. Mayo Kliniklerine göre virüse sahip olan kişi ile birlikte yaşayanların enfekte olma riski yüksektir.

*Hamile kadınlar, baskılanmış bağışıklık sistemi olanlar ve genç çocuklar en şüpheli gruplardır.

Eğer aşı olmadıysanız riskinizi arttıran durumlar:

Yakın zamanda polyo salgını olan bir yere yolculuk etmek
Polyo olan birisine bakmak ya da onunla birlikte yaşamak
Laboratuvarda virüsle ilgilenmek
Bademciklerin alınması
Virüse maruz kaldıktan sonra aşırı stresli ya da yorucu aktivitelerde bulunmak

Nasıl Teşhis Edilir

Doktorunuzun çocuk felcini belirtilerinize bakarak teşhis edecektir. Bozulan reflekslere, sırt ve boyun tutulmasına ya da düz yatarken başınızı zor kaldırmanıza bakmak suretiyle fiziksel muayene yapacaklardır.

Laboratuvarda boğazdan, dışkıdan ve beyin-omurilik sıvısından alınan örnekler incelenir.

Polyo Tedavisi

Enfeksiyon kendi çizelgesinde ilerlerken doktorlar sadece belirtileri tedavi edebilirler. Çocuk felci için bir tedavi olmadığı için en iyi yöntem aşılanarak bulaşmasını önlemektir.

En yaygın destekleyici tedaviler: