Crohn Hastalığı ve Laktoz İntoleransı Arasındaki Temel Farklar Nelerdir?
Kramp ve sürekli ishal, genellikle hem Crohn hastalığında hem de laktoz intoleransında görülür. Ancak, Crohn hastalığı olan kişilerin dışkısında kan ve mukus bulunabilir.
Laktoz intoleransı yaşayan kişilerde genellikle görülmeyen ancak Crohn hastalığında görülen diğer belirtiler:
- İştah kaybı
- İstenmeyen kilo kaybı
- Ateş
- Yorgunluk
- Anemi
Crohn hastalığı haftalarca hatta aylarca hiçbir belirtinin yaşanmadığı remisyon aşamasına girebilir. Laktoz intoleransı olan kişiler ise ne zaman süt ürünleri tüketseler belirtileri yaşarlar.
Crohn Hastalığında Kimler Risk Altındadır?
Crohn hastalığında pek çok risk faktörü bulunmaktadır.
Bu faktörler:
- Sigara içmek
- Hastalığın aile geçmişinde de olması
- Yağlı ya da işlenmiş yiyeceklerin yenmesi
- Kentsel alanlarda yaşamak
- Yaş
- Etnik köken
1 Yaş
2 Etnik Köken
Laktoz İntoleransında Kimler Risk Altındadır?
→Laktoz intoleransı Asyalılar ve Amerika Yerlileri arasında çok daha fazla görülür. Güney Hindistan, Afrika ve Doğu Avrupa Yahudileri arasında da yaygın olarak görülür.
→Ayrıca, bazı kişiler büyüdükçe vücutlarında üretilen laktaz enzimleri azalmaktadır. Bu durum, laktoz içeren yiyeceklerin daha zor sindirilmesine neden olur.
→Pek çok çalışma, laktoz intoleransının Crohn hastalarında, hastalığın olmadığı kişilere göre daha yaygın olarak görüldüğünü ortaya koymaktadır. Bu bulgulara rağmen, Crohn hastalığını yaşıyor olmanız laktoz intoleransı yaşayacağınız anlamına gelmemektedir.
→Laktoz intoleransının bir tür gıda alerjisi olmadığını ve Crohn hastaları için bile bu rahatsızlığın tehlike yaratmadığını anlamalısınız.
→Laktoz intoleransı olan pek çok kişi biraz da olsa laktozu sindirebilir ancak ne kadar olduğu vücudunuzdaki laktaz miktarına bağlıdır. Bazıları için, laktaz enzimi indüklenebilirdir. Bunun anlamı, kişinin normalde tolere edebileceği laktoz miktarı aşıldığında vücudun bu duruma tepki olarak ürettiği laktaz miktarını artırabilmesidir.
Crohn Hastalığının Belirtileri
→Crohn hastalığı, sindirim sistemindeki çeşitli yerlerde iltihaplanmaya neden olabilir. Belirtiler orta veya ağır şiddetli olabilir. Şu an için bu hastalığın bir çaresi bulunmamaktadır. Ancak, belirtiler etkili bir şekilde kontrol altına alınabilir.
Crohn hastalığının belirtileri:
Crohn hastalığı tedavi edilmeden bırakılırsa başka belirtiler de görünebilir.
Laktoz İntoleransının Belirtileri
→Laktoz intoleransı olmayan biri laktoz tükettiğinde, laktaz enzimi bu şekeri daha basit parçalara ayrıştırır. Glukoz ve galaktoz, ince bağırsaktan kolaylıkla emilerek kana salınabilir.
→Ancak, kişi yeterli laktaz üretmiyorsa, ince bağırsak sadece laktozun bir kısmını sindirebilir. Sindirilemeyen laktoz, ince bağırsaktan kalın bağırsağa doğru ilerledikçe osmoz ile suyun çekilmesine neden olur. Bu fazla su, laktoz intoleransı olan kişilerde kramplardan ve ishalden sorumludur.
Bu durumun diğer belirtileri:
- Şişkinlik
- Bulantı
- Karın ağrısı
- Aşırı gaz
→Bu belirtiler fermentasyon sürecinde ortaya çıkar. Bu süreç ise bağırsaktaki bakteriler, laktozu parçalamaya çalışırken oluşur. Bakteriler laktozun üzerinde harekete geçtiğinde aside dönüşerek gaz üretirler. Bu belirtilerin yanı sıra, asit anal yanmaya neden olabilir.
Crohn Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
→Crohn hastalığını teşhis etmek için özel bir test bulunmamaktadır. Doktorlar bu belirtilere neden olacak etkenleri elemek için çeşitli testler yaparlar.
Hastalığı belirlemek için pek çok test yapılır. Bu testler:
| Testler | Ne İçin Yapılır? |
|---|---|
| Kan tahlilleri, | Bu belirtilere neden olan enfeksiyonları ve anemiyi elemek için kullanılır. |
| Dışkıda gizli kan testi, | Adından da anlaşılacağı üzere bu test dışkıdaki gizli kanı saptamak için kullanılır. |
| Tomografi, | Doktorun ince bağırsağı incelemesine yardımcı olur. |
| MR, | Doktorun ince bağırsaktaki fistüllere bakmasına yardımcı olur. |
| Özofagogastroduedonoskopi, | Doktorun yemek borusuna, mideye ve ince bağırsağa küçük bir kamera yardımıyla bakmasını sağlar. Bu işlem sırasında biyopsi yapılabilir. |
| Kolonoskopi, | Granülom olarak da bilinen iltihaplı hücrelere bakılması için yapılır. Bu işlem sırasında biyopsi yapılabilir. |
| Balonlu enteroskopi, | Doktorun ince bağırsakları derinlemesine incelemesine yardımcı olur. Bu test genellikle teşhisi onaylamak için yapılır. |
Laktoz İntoleransı Nasıl Teşhis Edilir?
Laktoz intoleransını teşhis etmenin en kolay yolu süt, peynir ve dondurma gibi süt ürünlerinden uzak durularak belirtilerin yok olup olmayacağına bakılmasıdır. Bir haftadan sonra bir bardak süt içtiğinizde kramplar ve ishal geri dönüyorsa büyük ihtimalle laktoz intoleransınız vardır.
Laktoz intoleransını test etmenin daha objektif bir yolu da doktorunuzun laktoz nefes testi yapması olacaktır. Laktoz, ince bağırsakta işlenmesi gerekirken kalın bağırsakta işlendiği zaman bakteriler kana hidrojen gönderirler. Bu hidrojen nefesle ölçülebilir. Laktoz intoleransı olan kişilerin nefeslerinde yüksek oranda hidrojen bulunur.
Crohn Hastalığının Tedavisi
→Crohn hastalığının tedavisinde iltihaplanmanın ve zamanla artış gösterecek komplikasyonların azaltılmasına odaklanılır. Şu an için Crohn hastalığının bir tedavisi olmasa da hastalığı uzun süreli olarak remisyona sokmak mümkündür. Tedavinin etkinliği kişiden kişiye değişebilir.
Tedavi seçenekleri arasında şunlar bulunur:
- Antienflamatuvar ilaçların kullanımı
- Bağışıklık sistemi baskılayıcılar
- Antibiyotikler
- Antidiyareikler
- Parenteral beslenme olarak da bilinen tüple beslenmeyi gerektiren özel bir diyetin yapılması
- Ameliyat
→Hayat tarzında yapılacak değişiklikler hem hayat kalitesini hem de tedavinin etkili olmasını etkiler. Yapabileceğiniz en önemli şey sigara içmeyi ya da kullanıyorsanız diğer tütün ürünlerini bırakmanız olacaktır. Süt ya da lifli yiyecekler gibi bu durumu tetikleyen faktörleri belirlemenizin de yardımı olacaktır.
→Crohn hastalığı olan kişiler, yağlı süt ürünleri yediklerinde az yağlı süt ürünleri yediklerine kıyasla laktoz intoleransı belirtilerini yaşayabilirler. Farklı tür yiyecekleri denemeniz, yaşadığınız belirtileri neyin tetiklediğini anlamanız konusunda size yardımcı olabilir.
Laktoz İntoleransının Tedavisi
→Şu an için laktoz intoleransının iki şekilde tedavisi vardır. Süt ürünlerini yemeyi tamamen bırakabilirsiniz ya da Lactaid gibi eczaneden alabileceğiniz laktaz enzimi takviyesini kullanabilirsiniz. Süt ürünleri tüketmeyi bırakan kişilerin diyetlerine D vitamini ve kalsiyum içeren yiyecekler eklemeleri gerekebilir. Ayrıca, D vitamini ve kalsiyum takviyeleri kullanmaları da gerekebilir.
→D vitamininin büyük çoğunluğu güneşten gelir. Doğal olarak D vitamini içeren yiyecekler arasında yumurta sarısı ve karaciğer bulunmaktadır. Süt ve bazı kahvaltılık gevrekler de D vitamini açısından zenginleştirilmiştir.
Süt ürünü olmayan kalsiyum kaynakları:
- Haşhaş ya da chia gibi tohumlar
- Sardalya
- Badem
- Bakliyatlar
- Fasulye
- Ispanak, lahana gibi koyu yeşil yapraklı sebzeler
→Lactaid gibi laktaz enzimlerini, D vitamini ve kalsiyum takviyelerini eczaneden satın alabilirsiniz. Bu tür takviyeleri kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışmalısınız.
→Crohn hastalığı da laktoz intoleransı da sindirim sistemini etkilediğinden, iki hastalığında birçok benzer belirtisi vardır. Yaşadığınız rahatsızlığın ne olduğunu belirlemek önemlidir. Crohn hastalığı ciddi bir hastalıktır ve tedavi edilmediğinde tehlikeli olabilir. Doktorunuz, hangi durumun belirtilerinize neden olduğunun anlaşılmasına ve sizin için en uygun tedaviye karar verilmesine yardım edecektir.
Kaynak: Healthline
Bir cevap yazın