Damar Sertliği: Tehlikeli Hastalıkları Beraberinde Getirebilir

Damar sertliği(Ateroskleroz), kan dolaşımını tıkayıp da başka kalp-damar hastalıklarına yol açana kadar genellikle herhangi bir belirti göstermez. Damar sertliğinin yol açabileceği bazı hastalıklar şunlardır:

• Periferik arter hastalığı
• Kalp spazmı (anjina)
• Damar genişlemesi (anevrizma)
• Kalp krizi
• Felç

Bu ciddi hastalıklar ortaya çıktığı zaman birçok farklı türde ve şiddette belirti ortaya çıkabilir. Bazıları şunlardır:

• Vücudun farklı bölgelerinde kuvvet kayıpları, uyuşukluklar
• İyileşmeyen yaralar
• Ciltte renk değişimleri
• Saç dökülmesi
• Nefes darlığı
• Sertleşme bozukluğu
• Denge bozuklukları, baş dönmesi, bayılma, bilinç kaybı

1.Boyunda Damar Sertliği

Boyunda görülen damar sertliği ile vücudun diğer bölgelerinde görülen damar sertlikleri arasında olağan dışı farklılıklar olmadığını belirtmek gerekir. Bacaklarda ağrı ya da morarma gibi semptomlar ortaya çıkarken, boyun bölgesinde görülen damar sertliğinde atardamarın büyük bir kısmında problem meydana gelmediği takdirde semptom görülmez. Elbette bu durum hastalığın hiçbir semptom göstermediği anlamına gelmez. Boyun bölgesindeki damarlar beyni beslediğinden dolayı hastalığın semptomları genel olarak şu şekilde ortaya çıkar; Zaman zaman görme, işitme ve konuşma bozuklukları. Aşırı iştahsızlık ya da aşırı susama hissi. Denge kaybı. Baş ağrısı.

2.Peniste Damar Sertliği

En büyük belirtisi sertleşme sorunudur. 40 yaşındaki erkeklerin %39’unda belli bir oranda sertleşme sorunu olduğu biliniyor ve 70 yaş üstündeki erkeklerin üçte ikisinde önemli belirtiler görülüyor.

Penisi besleyen kan, karındaki atardamarlardan gelir. Bu atardamarlar daha küçük atardamarlara ayrılarak kanı penise taşır. Ereksiyon esnasında bu atardamarlar genişler.

Penise daha fazla kan gider ve şişmesine neden olur. Hücum eden kan, aynı zamanda peniste yüksek bir basınç oluşturarak kanın penisten geri akmasını da engeller. Böylelikle orgazm olana kadar tutulabilen sert bir ereksiyon sağlanır.

Ereksiyonu sağlamak ve sürdürebilmek için, penisteki kan akışının hızlı bir şekilde artmasını sağlayan kan damarlarının dayanıklı olması gerekir. Sertleşme sorunu, kan damarlarının genelde sağlıklı olmadığını gösterir. Bu durum, damar sertliğine bağlı tıkanmalar meydana gelmeden çok daha önce artan damar sertliğinin habercisi olabilir.

Damar sertliği tanısı hiç bulgu vermeden konulabilir. Risk faktörleri olan insanların özel taramalardan geçmeleri sonucunda erken dönemde damar sertliği yakalanabilir.

1.Risk grupları

Örneğin 55 yaşında bir erkek uzun yıllardır sigara içiyor, ailesinde damar sertliği var ve şeker hastalığı var. Bu tip insanlarda kalp dışındaki damarlara damar ultrasonuyla çok rahatlıkla bakılabilir. Boyundaki damarlar, karın içindeki aort damarı, böbrek damarı ve bacak damarlarına damar ultrasonu ile bakılarak hem tanı konabilir hem de hastalığın hangi safhada olduğu belirlenebilir.

2.Test

Eğer kalp damarlarında bir problem varsa, damar sertliğinin yaygınlığını ortaya çıkarabilmek için farklı testler kullanılır. Bu amaçla efor testi, kalbe yapılan sintigrafi, bilgisayarlı tomografiyle veyahut kasıklardan ufak bir kateterin damar içine sokulmasıyla yapılan kalp anjiyosu yapılabilir. Bunları hangi hastada hangi şekilde kullanacağına kardiyolog karar verir.

• Anjiyografi
• Doppler ultrasonu
• Efor testi
• Sintigrafi
• Bilgisayarlı tomografi

3.Damar ultrasonu

Kalp dışındaki damarların tanısında damar ultrasonunun yeri çok önemlidir çünkü hastaya eziyet vermeden koyduğumuz bir tanıdır. Fakat bu her hastada her zaman iyi sonuç vermeyebilir. Bu durumda kalbe uygulanan anjiyo gibi diğer damarların anjiyosu da yapılabilir. Bunun dışında tanı koymada klinik inceleme çok önemlidir. Dolayısıyla klinik incelemeyi bir damar ultrasonu veyahut da anjiyoyla kombine ettiğiniz zaman çok güvenilir bir tanı elinizde olur.

Kişi yaşlandıkça damarları sertleşir ve daralır. Ancak aşağıdaki etkenler damar sertleşmesi sürecini hızlandırır:

1.Yağlı Gıdalar Ve Kolesterol

Kolesterol vücudumuzun ihtiyaç duyduğu temel bileşenlerden biridir. Ancak yağlı yiyeceklerde bulunan ve kötü kolesterol olarak bilinen LDL, fazla olduğu zaman damar duvarında birikmeye başlar. Bu birikme damar sertliğine yol açar.

Aşağıdaki gıdalar bol miktarda doymuş yağ içerir ve kötü kolesterolün yükselmesine neden olur:

• İşlenmiş etler (sucuk, salam, sosis…)
• Bisküvi, kek ve diğer hamur işi gıdalar
• Kızartmalar
• Tereyağı, margarin
• Krema

Aşağıdaki etkenler de kötü kolesterolün yükselmesine neden olur:

• Aşırı kilolu olmak
• Egzersiz yapmamak
• Aşırı miktarda alkol tüketmek

2.Sigara

Sigara damar duvarını tahriş eder. Pıhtı yapıcı kan elemanları bu hasarı gidermek için tahriş olan bölgeye yığılır. Bu durum damarın daralmasına yol açarak damar sertliğine sebep olur.

3.Yüksek Tansiyon

Damarlarımızın dayanabileceği kan basıncı sınırlıdır. Yüksek tansiyon (kan basıncı) sigara ile aynı etkiyi göstererek damar sertliğine yol açar.

Aşağıdaki etkenler yüksek tansiyona neden olabilir:

• Aşırı kilolu olmak
• Stres
• Sigara
• Alkol
• Egzersiz yapmamak

4.Şeker Hastalığı

Kontrol altında tutulmayan tip 1 veya tip 2 şeker hastalığı, kandaki glukoz seviyesinin yükselmesine neden olur. Bu glukoz artışı atardamar duvarına hasar vererek damar sertliğine yol açar.

5.Hava Kirliliği

Son araştırmalar özellikle de trafikten kaynaklanan hava kirliliğine maruz kalan kişilerde damar sertliği oluştuğunu göstermiştir.

Damar sertliği ne iyi gelir? 

1.Doymamış Yağ İçeren Gıdalara Öncelik Verin

Damar sertliğinde beslenme:

Yağ ihtiyacınızı gidermek için balık yağı, avokado, kuruyemiş ve zeytinyağı gibi doymamış yağ içeren gıdalar tercih edilmelidir. Aşağıdaki önlemler de damar sertliğini gidermek adına hayati önem taşır:

• Sigaradan uzak durun.
• İdeal kilonuzda kalın.
• Egzersiz yapmayı ihmal etmeyin.
• Alkolü azaltın.

2.Damar Sertliği İlaçları

Damar sertliğine yol açan etken tespit edildiğinde farklı ilaç alternatifleri karşımıza çıkar. Yüksek tansiyonu düşürmek için aşağıdaki ilaçların uygun olanı önerilecektir:

• Anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibitörleri (ACE inhibitörleri)
• Kalsiyum kanal blokerleri
• Tiazit idrar söktürücüler

Ayrıca;

• Yüksek kolesterolü düşürmek için statin ilaçlar kullanılır.
• Damar sertliği ile birlikte ortaya çıkabilecek pıhtı atma sorunlarını önlemek için kan sulandırıcılar gerekebilir.

3.Cerrahi Müdahale

Damar sertliği beyni veya kalbi besleyen damarlarda daralmaya neden olursa cerrahi müdahale gerekli hale gelebilir. Aşağıdaki ameliyatlar sayesinde kalp krizi ve felç gibi ciddi sorunlar önlenir:

Koroner anjiyoplasti: Kalbi besleyen damarları genişletmek için kullanılan ameliyattır. Damar içine elastik tüplerle yerleştirilen balonlar şişirilerek damarın açık kalması sağlanır.

Koroner arter baypas greft (kabg): Kalp damarlarının tıkanan veya daralan kısımları vücudun diğer bölgelerinden alınan damarlarla baypas edilir (alternatif yol oluşturulur).

Karotid endarterektomi: Şah damarını genişletmek için kullanılan ameliyattır.

İhtiyaca göre karotid anjiyoplasti, ekstrakranyaldan intrakraniyale baypas ameliyatları da uygulanabilir.

1.Sarımsak

Sarımsakta bulunan allicin isimli madde antimikrobik ve iltihap giderici özelliktedir. Sarımsak damar sertliğine neden olan plakları 20% gibi yüksek bir oranda azaltır, daha fazla plak birikimini de önler. Kötü kolesterolü 20% oranında düşürür. Her insan yaş aldıkça az veya çok damar sertliği yaşar. Dolayısıyla herkes doğal yöntemlerle kötü kolesterol, plak oluşumu ve damar sertliği ile mücadele etmelidir.

2.Kırmızıbiber

Kan dolaşımını iyileştirir, kolesterolü düşürür. Kılcal damar direncini artırır, kol ve bacaklardaki damarları güçlendirir.

3.Ananas

İçerdiği bromelayin sayesinde protein sindirimini kolaylaştırır, yağ birikimini önler.

4.Zerdeçal

İçerdiği kurkumin sayesinde damarlarda oluşabilecek herhangi bir hasarı önler.

5.Zencefil

Tansiyonu düşürür, kötü kolesterolü önler.

6.Yeşil çay

İçerdiği polifenol sayesinde kolesterolün bağırsaklarda emilimini güçleştirir. Antioksidan içeriklidir.

7.Maydanoz

Damarları kuvvetlendirir.

8.Pancar şerbeti

Damarlardaki yağ birikintilerini ve kötü kolesterolü düşürür. Limon, dolmalık biber, soğan ve papaya da damar sertliğine iyi gelen yiyeceklerdendir.