Damar sertliği kalp krizi ve felç gibi birçok tehlikeli hastalığa neden olabilir. Başta kötü beslenme ve sigara kullanımı olmak üzere atardamarlarda plak oluşumuna neden olan etkenler damar sertliğine yol açar.
Damar Sertliği Belirtileri
Damar sertliği, kan dolaşımını tıkayıp da başka kalp-damar hastalıklarına yol açana kadar genellikle herhangi bir belirti göstermez. Damar sertliğinin yol açabileceği bazı hastalıklar şunlardır:
- Periferik arter hastalığı
- Kalp spazmı (anjina)
- Damar genişlemesi (anevrizma)
- Kalp krizi
- Felç
Bu ciddi hastalıklar ortaya çıktığı zaman birçok farklı türde ve şiddette belirti ortaya çıkabilir. Bazıları şunlardır:
- Vücudun farklı bölgelerinde kuvvet kayıpları, uyuşukluklar
- İyileşmeyen yaralar
- Ciltte renk değişimleri
- Saç dökülmesi
- Nefes darlığı
- Sertleşme bozukluğu
- Denge bozuklukları, baş dönmesi, bayılma, bilinç kaybı
Damar Sertliği Neden Olur?
Kişi yaşlandıkça damarları sertleşir ve daralır. Ancak aşağıdaki etkenler damar sertleşmesi sürecini hızlandırır:
1) Yağlı Gıdalar Ve Kolesterol
Kolesterol vücudumuzun ihtiyaç duyduğu temel bileşenlerden biridir. Ancak yağlı yiyeceklerde bulunan ve kötü kolesterol olarak bilinen LDL, fazla olduğu zaman damar duvarında birikmeye başlar. Bu birikme damar sertliğine yol açar.
Aşağıdaki gıdalar bol miktarda doymuş yağ içerir ve kötü kolesterolün yükselmesine neden olur:
- İşlenmiş etler (sucuk, salam, sosis…)
- Bisküvi, kek ve diğer hamur işi gıdalar
- Kızartmalar
- Tereyağı, margarin
- Krema
Aşağıdaki etkenler de kötü kolesterolün yükselmesine neden olur:
- Aşırı kilolu olmak
- Egzersiz yapmamak
- Aşırı miktarda alkol tüketmek
2) Sigara
Sigara damar duvarını tahriş eder. Pıhtı yapıcı kan elemanları bu hasarı gidermek için tahriş olan bölgeye yığılır. Bu durum damarın daralmasına yol açarak damar sertliğine sebep olur.
3) Yüksek Tansiyon
Damarlarımızın dayanabileceği kan basıncı sınırlıdır. Yüksek tansiyon (kan basıncı) sigara ile aynı etkiyi göstererek damar sertliğine yol açar.
Aşağıdaki etkenler yüksek tansiyona neden olabilir:
- Aşırı kilolu olmak
- Stres
- Sigara
- Alkol
- Egzersiz yapmamak
4) Şeker Hastalığı
Kontrol altında tutulmayan tip 1 veya tip 2 şeker hastalığı, kandaki glukoz seviyesinin yükselmesine neden olur. Bu glukoz artışı atardamar duvarına hasar vererek damar sertliğine yol açar.
5) Hava Kirliliği
Son araştırmalar özellikle de trafikten kaynaklanan hava kirliliğine maruz kalan kişilerde damar sertliği oluştuğunu göstermiştir.
Damar Sertliği Tedavisi
1) Sarımsak
Sarımsakta bulunan allicin isimli madde antimikrobik ve iltihap giderici özelliktedir. Sarımsak damar sertliğine neden olan plakları 20% gibi yüksek bir oranda azaltır, daha fazla plak birikimini de önler. Kötü kolesterolü 20% oranında düşürür.
Her insan yaş aldıkça az veya çok damar sertliği yaşar. Dolayısıyla herkes doğal yöntemlerle kötü kolesterol, plak oluşumu ve damar sertliği ile mücadele etmelidir. Aşağıdaki bitkisel çözümleri de değerlendirebilirsiniz:
Kırmızıbiber: Kan dolaşımını iyileştirir, kolesterolü düşürür. Kılcal damar direncini artırır, kol ve bacaklardaki damarları güçlendirir.
Ananas: İçerdiği bromelayin sayesinde protein sindirimini kolaylaştırır, yağ birikimini önler.
Zerdeçal: İçerdiği kurkumin sayesinde damarlarda oluşabilecek herhangi bir hasarı önler.
Zencefil: Tansiyonu düşürür, kötü kolesterolü önler.
Yeşil çay: İçerdiği polifenol sayesinde kolesterolün bağırsaklarda emilimini güçleştirir. Antioksidan içeriklidir.
Maydanoz: Damarları kuvvetlendirir.
Pancar şerbeti: Damarlardaki yağ birikintilerini ve kötü kolesterolü düşürür.
Limon, dolmalık biber, soğan ve papaya da damar sertliğine iyi gelen yiyeceklerdendir.
2) Doymamış Yağ İçeren Gıdalara Öncelik Verin
Yağ ihtiyacınızı gidermek için balık yağı, avokado, kuruyemiş ve zeytinyağı gibi doymamış yağ içeren gıdalar tercih edilmelidir. Aşağıdaki önlemler de damar sertliğini gidermek adına hayati önem taşır:
- Sigaradan uzak durun.
- İdeal kilonuzda kalın.
- Egzersiz yapmayı ihmal etmeyin.
- Alkolü azaltın.
3) İlaç Tedavileri
Damar sertliğine yol açan etken tespit edildiğinde farklı ilaç alternatifleri karşımıza çıkar. Yüksek tansiyonu düşürmek için aşağıdaki ilaçların uygun olanı önerilecektir:
- Anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibitörleri (ACE inhibitörleri)
- Kalsiyum kanal blokerleri
- Tiazit idrar söktürücüler
Ayrıca;
- Yüksek kolesterolü düşürmek için statin ilaçlar kullanılır.
- Damar sertliği ile birlikte ortaya çıkabilecek pıhtı atma sorunlarını önlemek için kan sulandırıcılar gerekebilir.
4) Cerrahi Müdahale
Damar sertliği beyni veya kalbi besleyen damarlarda daralmaya neden olursa cerrahi müdahale gerekli hale gelebilir. Aşağıdaki ameliyatlar sayesinde kalp krizi ve felç gibi ciddi sorunlar önlenir:
Koroner anjiyoplasti: Kalbi besleyen damarları genişletmek için kullanılan ameliyattır. Damar içine elastik tüplerle yerleştirilen balonlar şişirilerek damarın açık kalması sağlanır.
Koroner arter baypas greft (kabg): Kalp damarlarının tıkanan veya daralan kısımları vücudun diğer bölgelerinden alınan damarlarla baypas edilir (alternatif yol oluşturulur).
Karotid endarterektomi: Şah damarını genişletmek için kullanılan ameliyattır.
İhtiyaca göre karotid anjiyoplasti, ekstrakranyaldan intrakraniyale baypas ameliyatları da uygulanabilir.
