Demir Eksikliğinin Belirtileri ve Tedavisi

1.Olağandışı Yorgunluk

Yorgun hissetmek demir eksikliğinin en yaygın belirtisidir. Demir eksikliği yaşayan insanların yaklaşık olarak yarısında yorgunluk belirtisi görülür. Bunun nedeni ise demir eksikliğinin yol açtığı hemoglobin üretilememesi sorunu hücrelerin oksijensiz kalmasına yol açar. Gerekli oksijenin sağlanması için kalbimiz daha fazla çalışmaya başlar.

Günümüzde insanların iş yerlerinde çalışırken ve iş yerlerine giderken fazla enerji tüketmesi yorgunluğun tek başına demir eksiliği belirtsi sayılmamasına yol açmaktadır.

2.Solgunluk

Göz kapaklarının renginin solması ve iç kısımlarının rengini kaybetmesi demir eksikliğinin teşhis edilmesinde en büyük rolü oynamaktadır.

Bu solgunluk vücudun her yerinde görülebildiği gibi sadece bir bölgede de görülebilmektedir. Tek bir bölgede görüldüğü vakalarda en çok yüz, diş etleri, dudakların iç kısımları veya tırnaklar etkilenmektedir.

Solgunluk demir eksikliğinin orta ve ileri düzeyde olduğu vakalarda görülmektedir.

3.Nefes Darlığı

Kanda bulunan oksijen seviyelerinin düşmesi ile kaslar güçsüzleşmeye başlar. Bu durumun sonucunda gündelik aktiviteler sırasında vücut gerekli oksijeni alamayacaktır ve nefes alışveriş hızı artacaktır.

4.Baş ağrısı ve dönmesi

Demir eksikliğinin yol açtığı kansızlık vakalarında damarlar daha fazla oksijen taşıyabilmek için genişler. Bu genişleme sonucunda ise beyinde baskı artar ve baş dönmesi ile baş ağrısı belirtileri ortaya çıkar.

5.Kalp çarpıntısı

Kan dolaşımında yeterli oksijenin bulunmaması kalbin daha fazla çalışarak bu açığı telafi etmesi ile sonuçlanır. Kalp daha fazla kan pompalamaya çalışırken çarpıntıların oluşmasına yol açar.

6.Dil ve ağızda şişlik

Demir eksiliğine bağlı kansızlık dilimizin solgunlaşmasına, alışılmışın dışında pürüzsüz olmasına ve şişmesine neden olur. Aynı zamanda ağızda kuruluk, ağızın yan taraflarında kırmızı çatlaklar ve ağız ülseri de demir eksiliğinin belirtileridir.

7.Huzursuz bacak sendromu

Henüz kesin kanıta ulaşılamamış olmalarına rağmen bazı uzmanlar geceleri istemsiz bir şekilde bacaklarımızı kendimize doğru çekmemizin de demir eksikliği ile bağlantılı olduğunu düşünmektedir. Bunun nedeni ise demir eksikliği görülen hastaların %25’inde bacakların istemsiz bir şekilde vücuda doğru çekilmesi görülmektedir.

8.Kırılgan tırnaklar

Demir eksikliğinin ileri düzey vakalarında tırnaklar kırılgan bir hâle gelerek sertliklerini kaybederler. Kırılgan tırnaklar nadir olarak görülmektedir. Demir eksikliğine bağlı kansızlık vakaları ileri düzeye ulaştığında tırnakların orta bölümleri tümsek şeklini alarak tırnakların kaşığa benzemesine yol açarlar.

1.Yetersiz demir minerali tüketimi

Yediğiniz yiyeceklerde demir az ise ya da demir içeren besinleri az tüketiyorsanız zaman içerisinde demir eksiliği ortaya çıkar. Özellikle gelişim evresindeki çocuklarda ve hamile kadınlarda demir ihtiyacı normalden fazladır.

2.Regl dönemi ve doğum

Regl dönemlerinde ve doğum sırasında kadınlar ciddi oranda kan kaybetmektedir. Kısa süre içerisinde gerçekleşen ciddi kan kayıpları da demir eksikliğine yol açmaktadır.

3.İç kanama

Belirli tıbbi sorunlar iç kanamalara yol açabilmektedir. Karında ülser olması, kalın ve ince bağırsakta polip oluşumu ya da kalın bağırsak kanseri iç kanamalara yol açabilir. Düzenli olarak aspirin gibi kan sulandırıcı ilaçların alınması da karında kanamalara yol açabilir.

4.Demir emilememesi sorunu

İnce bağırsakları etkileyen hastalıklar aynı zamanda vücudun demir minerallerini emmesini de engelleyebilir. Bu tür hastalıklar yeteri kadar demir alsanız dâhi bu demirin bir kısmını kullanamamanıza yol açacaktır.

Demir eksikliği yetişkinlerde olduğu gibi bebeklerde de görülmektedir. Özellikle erken doğan bebeklerde görülen bu durumun birkaç nedeni vardır.

Erken doğum: Bebekler hamileliğin son ayında vücutlarında demir depolamaya başlarlar. Doğum sonrasında vücutlarında depolanan bu demir 6 ay boyunca bebeğe yetecek düzeydedir.
8 aylık ve daha erken doğan bebekler bu depolamayı gerçekleştiremezler. Bu nedenle vücutlarında bulunan demir en fazla iki ay yetecek düzeydedir.

1 yaşını doldurmadan inek sütü içen bebekler: İnek sütü demir açısından zayıftır. Ayrıca bebeklerde vücudun demiri emmesini de engellemektedir. İnek sütü ayrıca bebeklerin ince bağırsaklarında kanamaya da yol açabilir. Hem kanama hem de emilim zorluğu yaşayan bebeklerde demir eksikliği görülür.

4 aylık olduktan sonra anne sütü haricinde demir içeren besin almayan bebekler: Bebekler demir ihtiyaçlarını anne sütünden karşılamaktadır. Fakat 4 aylık olduktan sonra katı yiyecek tüketmeye başlayabilen bebeklerin ayrıca bu besinlerden de demir ihtiyaçlarını karşılaması gerekir.

Katı gıdalarında demir takviyesi olmayan bebekler: Bebek takviye gıdalarının neredeyse hepsinde demir bulunmaktadır. Ancak siz yine de bebeğinize katı besin takviyesi alırken içerdiklerine dikkat edin.

İnek, soya ve keçi sütü tüketimi: Günde 710 mililitreden fazla inek, soya ya da keçi sütü içen çocuklar. Bu süt çeşitleri demir açısından zayıf olmaları ile birlikte demirin vücut tarafından emilmesini de engeller.

Sağlık sorunu olan çocuklar: Kronik enfeksiyonu ve kısıtlı diyeti olan çocuklarda demir eksikliği yaygın olarak görülen bir hastalıktır.

• Feosol
• Icar
• INFed
• Venofer
• Injectafer
• Fergon
• Feraheme

1.C vitamini

Günlük olarak bir bardak portakal suyu ya da limon suyu tüketebilirsiniz

2.Daha fazla et tüketin

Et tüketiminizi arttırmanız demir seviyenizi de arttıracaktır. Fakat et tüketirken yanında ayran içmeyin. Ayran demir emiliminizi azaltacaktır.

3.Yemeklerinizi buharla pişirin

Buharla pişirilen sebzelerin demir içerikleri daha fazla ortaya çıkmaktadır. Bu nedenler buhar ile pişirilen yemekler demir açısından zengindir.

4.Sigara içmeyin

Sigara sağlığınıza birçok yönden zarar vermektedir. Bu zararların arasında demir seviyesini düşürmesi de mevcuttur.

Demir eksikliğine bağlı olarak kansızlığınız varsa yaklaşık 150 gram kerevizi iki bardak suyun içerisine doğrayın ve 10 dakika kaynatın ve üzerine 150 gram ıspanak ilave edin ve ağzını kapatıp 5 dakika daha kaynatın. Bu karımışımın suyunu 1 ay boyunca içerseniz hemoglobin seviyeni artacaktır.

İbrahim Saraçoğlu

Profesör Doktor