Dil mantarı antibiyotik kullanımı, ağız kuruluğu veya bağışıklık sisteminin zayıflaması gibi nedenlerle ortaya çıkabilir. Birkaç haftalık ilaç tedavisi ile iyileşecektir.
Dil Mantarı Belirtileri
Dil mantarı, dil üzerinde beyaz noktacıklara neden olabilir. Bu noktacıklar bir araya gelip plak oluşturarak süzme peynir veya beyaz krema benzeri bir yapı oluşturabilir. Bu beyazlıklar temizlendiği zaman dil üstündeki bölgenin kızarmış olduğu görülecektir, kanama da olabilir.
- Bu belirtiler iç dudak, iç yanak, küçük dil, damak ve diş etleri üzerinde de görülebilir.
- Bazen beyaz noktalar oluşmayarak sadece dilde kızarıklık oluşabilir.
Dil mantarı aşağıdaki belirtilere de yol açabilir:
- Boğaz iltihabı
- Dilde yanma
- Tat alma duyusunda değişim
- Ağız kuruluğu
Dil Mantarı Neden Olur?
Ağızda 600’den fazla farklı tür mikroorganizma yaşar. Bunların arasında mantarlar da vardır. Ancak dil mantarına en sık neden olan etken, Candida isimli mantarın sayıca artmasıdır. Aşağıdaki etkenler bu sonuca götürebilir:
1) Ağız Kuruluğu
Tükürük salgısı ağzı temizler ve ihtiyaç duyulan ağız florasının sürekliliğini sağlar. Yetersiz kalması durumunda denge bozulur ve dil mantarına zemin hazırlanabilir. Ağız kuruluğuna yol açabilecek etkenlerin bazıları şunlardır:
- Tansiyon ilaçları, antihistaminler, kas gevşeticiler (birçok farklı ilacın yan etkisi ağız kuruluğu olabilir)
- Antidepresanlar, antipsikotik ilaçlar
- Tütün mamulleri
- Susuz kalmak, aşırı terleme
- Kontrol altında tutulmayan şeker hastalığı
- Ağız açık uyumak, horlama
- Alzheimer hastalığı
- Sjögren sendromu
- Kanser tedavileri
2) Antibiyotik Kullanımı
Antibiyotikler vücuttaki zararlı bakterilerden kurtulmak için alınan ilaçlardır. Ancak bu tedavinin bir yan etkisi vardır: Ağızdaki yararlı bakterilerin de ölmesine neden olur. Bu bakteriler ağızdaki mantar yoğunluğunu kontrol altında tuttuğu için, antibiyotik kullanımı dil mantarına yol açabilir.
- Antibakteriyel ağız sularının aşırı kullanımı da benzer etki doğurur.
3) Bağışıklık Sisteminin Zayıflaması
Zararlı mantar sayısını kontrol altında tutan bağışıklık sisteminin zayıflaması, dil mantarına karşı mücadele gücünün kırılmasına yol açabilir. Aşağıdaki etkenler bağışıklık sisteminin zayıflamasına veya baskılanmasına yol açabilir:
- Stres
- Gıdasızlık, vitamin yetmezlikleri
- Sigara ve aşırı alkol
- Uykusuzluk
- Obezite
- Hamilelik
- Şiddetli alerji veya otoimmun hastalıklar için kullanılan ilaçlar
- Kanser tedavisinde kullanılan kemoterapi ilaçları
- HIV (AIDS)
4) Şeker Hastalığı Ve Diğer Nedenler
Hastalığını kontrol altında tutmayan şeker hastaları daha büyük risk altındadır. Aşağıdaki şartları taşıyan kişilerde de dil mantarı görülme riski daha büyüktür:
- Demir, folat veya B12 vitamini yetmezliği olanlar
- Uzun süredir steroid ilaç kullananlar
- Şiddetli kansızlık çekenler
- Yenidoğanlar ve yaşı ilerlemiş kişiler (özellikle protez diş takanlar)
Not: Dil mantarı, doğum esnasında vajinal mantar iltihabı olan gebeden bebeğe bulaşabilir.
Dil Mantarı Tedavisi
1) İlaç Tedavisi
Dil mantarında doktorlar tarafından genellikle nystatin, amphotericin veya miconazole gibi mantar önleyici ilaçlar önerilir. Bu ilaçlar damla, jel, pastil, krem veya gargara formunda olabilir. Bazen hap şeklinde ilaçlar da gerekli olabilir.
- İlaçlar düzenli kullanıldığı takdirde dil mantarı birkaç hafta içinde iyileşecektir.
- Belirtiler tamamen kaybolsa bile ilacınızı eczacınızın veya doktorunuz önerdiği süre boyunca kullanmaya devam edin. Aksi takdirde hastalık tekrarlayabilir.
Not: Kullandığınız antibiyotikler veya steroid içerikli ilaçlar dil mantarına neden olabilir. Bu durumda kullandığınız ilacı bırakmadan önce doktorunuza danışınız. Riski en az olan seçeneği belirtecektir.
2) Özenli Ağız Bakımı
- Dişlerinizi, dilinizi ve diş etlerinizi günde iki kez florür içeren bir diş macunu kullanarak fırçalayın.
- Sonrasında %3 hidrojen peroksit (oksijenli su) içeren ağız solüsyonları ile ağzınızı çalkalayın.
- Protez dişler, ağız koruyucular, çıkarılabilir diş telleri ve ağız içinde kullanılan tüm ürünler temiz tutulmalıdır.
3) Tuzlu Su İle Gargara
Dil mantarının en pratik ve etkili tedavilerinden biri tuzlu su ile gargara yapmaktır. Belirtilerin yatışmasını sağlar, dil mantarının yaşayamayacağı bir ortam hazırlar.
- Antibiyotik kullanıyorsanız bol bol yoğurt tüketin.
- Jansiyan moru birçok vakaya iyi gelmektedir. Ancak hamilelerin kullanması sakıncalı olabilir. Kullanmadan önce doktorunuza danışın.
- Greyfurt çekirdeği özü dil mantarına iyi gelebilir.
- Dondurma vb. soğuk gıdalar tüketmek dil mantarı belirtilerinin hemen yatışmasını sağlar.
- Tedavi sürecinde yumuşak, çiğnemesi ve yutması kolay besinler tüketin.
- Dil mantarı ağrılı ise içecek tüketilirken pipet kullanılabilir.
