Dışkıda mukus, sağlıklı bir insanda da belli bir miktarda vardır. Ancak dışkıda mukusun miktarı artarsa veya görüntüsü farklılaşırsa bir sağlık sorunundan şüphe edilebilir.
Dışkıda Mukus Ne Zaman Tehlikelidir?
Mukus, kalın ve ince bağırsaktaki mukoza bezlerinden salgılanır. Yarı saydam, pelte kıvamında ve yoğun bir görüntüsü vardır. Kayganlık sağlayarak sindirilen gıdaların sistemde rahatça ilerlemesini sağlar. Ancak aşağıdaki durumlarda dışkıda mukus anormal bir durumun habercisi olabilir:
- Çok fazla olursa
- Gözle görünür olursa
- Karın ağrısı, kramp, şişkinlik veya tuvalet alışkanlıklarında değişim ile birlikte görülürse
- Dışkıda kan veya iltihap görülürse
Dışkıda Mukus Neden Olur?
1) Kabızlık
Kabızlık nedeni ile mukus sağlıklı şekilde dışkıya karışamayabilir. Bu durumda dışkıda mukus göz ile görünebilir. Yaygın görülen kabızlık nedenleri şunlardır:
- Hareketsizlik
- Yeterli miktarda su ve sıvı tüketmemek
- Bazı ilaçlar
- Lif oranı düşük beslenmek
- Kaygı bozuklukları, depresyon
2) Basur
Makat derininde oluşan iç hemoroid (basur), dışkıda mukusun sık karşılaşılan nedenlerinden biridir. Bu durumda mukus genellikle dışkı ile karışmamış durumdadır. Basurun diğer yaygın belirtileri şunlardır:
- Makat kaşıntısı
- Dışkıda kan
- Kabızlık
- Yumuşak anal mukoza dokularının makattan aşağı sarkması
3) Bağırsak Parazitleri
Giyardiya veya bağırsak kurdu gibi parazitlerin tek belirtisi dışkıda mukus olabilir. Bazı vakalarda aşağıdaki belirtiler de görülebilir:
- Kronik şişkinlik
- Kronik ishal
Not: Basur veya bağırsak parazitlerinden kaynaklanan dışkıda mukus vakalarında dışkı genellikle yumuşak kıvamdadır.
4) Gıda İntoleransları
Genetik etkilerle veya başka hastalıklar nedeni ile, tüketilen gıdaların sindirimi veya bağırsaklardaki emilimi düzensizleşirse dışkıda mukus görülebilir. Buna yol açabilecek bazı gıda intoleransları şunlardır:
- Laktoz intoleransı (belirtiler süt ve süt ürünleri tükettikten sonra ortaya çıkar)
- Gıda alerjileri
- Çölyak hastalığı (buğday, arpa ve çavdardaki glüten proteininin sindirilememesi nedeni ile görülür)
- Fruktoz emilim yetersizliği
5) Gıda Zehirlenmeleri ve Diğer Nedenler
Tüketilen gıdalar, çok fazla bakteri veya parazit içeriyorsa gıda zehirlenmesine yol açabilir. Son 72 saatte tüketilen gıdalar aşağıdaki belirtilere yol açmışsa gıda zehirlenmesinden şüphe edilebilir:
- Dışkıda mukus
- Şişkinlik
- Karın krampları
- Beklenmedik yüksek ateş
- Dışkıda kan (nadiren)
6) Diğer Nedenler
Aşağıdaki etkenler de dışkıda mukusa yol açabilir:
- İnce bağırsakta aşırı bakteri çoğalması – SIBO (Şeker hastalığı, froktoz intoleransı, sistemik skleroz veya bağırsak hareketliliğini azaltan başka nedenlerle ortaya çıkabilir)
- Crohn hastalığı, iltihabi bağırsak hastalıkları
- Divertikülit
- Bazı pankreas sorunları (papiler musinöz tümör – nadiren)
- Kistik fibroz
- Kısa bağırsak sendromu
- Ülseratif kolit
- Anal fissür veya fistüller
- Makat yaraları
- Kanser
Dışkıda Mukus Tedavisi
Görüldüğü gibi dışkıda mukusun, çoğu beslenme alışkanlıkları ve sindirim sitemi sorunları ile alakalı olan birçok farklı nedeni olabilir. Dışkıda mukusun nedeni saptanarak tedavi ona göre planlanmalıdır.
Aşağıdaki önlemler genel sağlık durumunu iyileştirir ve sık karşılaşılan dışkıda mukus etkenlerinin tedavisinde yardımcı olur:
Bol Sıvı
Sıvı alımı artırılmalı, günde en az sekiz bardak su tüketilmelidir.
Probiyotikler
SIBO söz konusu değilse bifidobakteryum veya laktobasil gibi probiyotik gıda destekleri ve ilaçlar alınabilir.
İltihap Önleyici Besinler
İltihap giderici özelliği olan sarımsak, bal, zencefil, fesleğen gibi gıdalar tüketilebilir.
Lifli Beslenme
Yeterli miktarda lifli gıda alınmalıdır. Bu sayede dışkıda mukusun sık karşılaşılan nedeni olan kabızlıktan korunmak mümkün olur.
