Diz Değiştirme ve Zihin Durumunuz

⇒Total diz artroplastisi olarak da bilinen diz replasman cerrahisi hasarlı kıkırdağın ve kemik alanlarının yeni metal ve plastik implantlarla değiştirilmesidir. Prosedür ağrı ve rahatsızlığı azaltmak için tasarlanmıştır. Ayrıca, bir kişi artriti devre dışı bıraktığında veya diz eklemindeki hasarı onararak yaşam kalitesini iyileştirmeye yardımcı olabilir.

⇒Diz replasman cerrahisi kendinizi daha iyi hissetmenize yardımcı olabilir, ancak diğer büyük cerrahi prosedürler gibi, bazı riskler taşır. Bunlar, artan anksiyete, depresyon ve uykusuzluk gibi zihin durumunuzdaki değişiklikleri içerir.

Bir kişinin ameliyat sonrası bu duyguları aşmasına neden olabilecek çeşitli faktörler vardır:

• azaltılmış hareketlilik
• başkalarına artan bağımlılık
• acı veya rahatsızlık
• ilaç yan etkileri

⇒Diz protezi ameliyatı sonrası zihin durumunuzda değişiklikler fark ederseniz, yalnız olmadığınızı bilin. Birkaç hafta içinde gitmeyen önemli etkiler yaşarsanız doktorunuza bildirmeniz önemlidir.

⇒Uykusuzluk uykuya dalmayı veya uykuda kalmayı zorlaştıran bir uyku bozukluğudur. Birçok kişi, rahatsızlık nedeniyle diz protezi ameliyatı sonrası uyku bozuklukları yaşar. Aslında, diz replasmanı geçiren kişilerin %50’den fazlası ameliyat sonrası ağrıyla uyanıyor.

⇒Uykusuzluk tıbbi tedaviler ve ev ilaçları ile rahatlatılabilir. Doktorunuzun izni ile, melatonin veya difenhidramin (Benadryl) gibi reçetesiz uyku yardımcıları alabilirsiniz.

Ameliyattan sonra daha iyi uyku almak için atabileceğiniz diğer adımlar şunlardır:

• kafein, ağır yemekler ve nikotin gibi yatmadan önce uyarıcılardan kaçınmak
• yataktan önce okuma, yazma veya yumuşak müzik dinleme gibi rahatlatıcı bir şeyler yapmak
• ışıkları kısarak, elektroniği kapatarak ve odayı karanlıkta tutarak uykunuzu artıran bir ortam yaratmak

⇒Önlenmesi mümkün olmayan uykusuzluk nedenleri sizi geceleri uykusuz tutuyorsa doktorunuzla konuşun. Bu ameliyatınızla ilgili aşırı ağrı veya rahatsızlık içerebilir. Zolpidem (Ambien) gibi uyku için reçeteli ilaçlar da mevcuttur. Bununla birlikte, genellikle ilk basamak tedavi olarak kullanılmazlar.

⇒Evinizin etrafında hareket edebilecek ve diz protezi ameliyatından sonra kısa mesafeler yürüdüğünüzde, aktiviteniz genellikle oldukça sınırlıdır. Ayrıca, kurtarırken kısa bir süre için başkalarına daha fazla bağımlı olabilirsiniz. Bu depresyon ile ilişkili olan üzüntü ve umutsuzluk duyguları yaratabilir.

⇒Depresyon, uzun bir süre boyunca kalıcı ve yoğun üzüntü duyguları ile karakterize bir hastalıktır. Ruh halinizi ve davranışınızı ve ayrıca iştah ve uyku da dahil olmak üzere çeşitli fiziksel fonksiyonları etkileyebilir. Bozukluk, genellikle zevk aldığınız günlük görevler ve aktivitelere ilgi duymanızı da kaybetmenize neden olabilir.

⇒Depresyon diz replasmanından sonra nadir görülen bir olay değildir. Klinik Uygulama Değerlendirme Dergisi’nde 2009 yılında yapılan bir çalışmada, diz replasmanı yapılan 56 kişiden 28’inin hastaneden ayrılmadan önce depresyon duyguları yaşadığı bildirilmiştir. Kadınların depresyon bildirmesi erkeklerden daha muhtemeldir. Ek olarak, insanlar operasyonlarından üç gün sonra en büyük depresyon seviyelerini bildirdiler.

⇒Operasyon sonrası depresyon genellikle iştahınız, azalan enerji ve sağlık durumunuz hakkında üzüntü duyumları ile sonuçlanır. Duygularınızı aile ve arkadaşlarınızla paylaşmak, postoperatif dönemde kendinize dikkat edebileceğiniz gibi yardımcı olabilir. Bu, aşağıdaki adımları atmayı içerir:

• reçeteli ilaçları düzenli olarak almak
• bol bol dinlenmek
• daha güçlü olmanıza ve beklendiği gibi iyileşmenize yardımcı olacak fizik tedavi egzersizlerine katılabilirsiniz.
• biriyle konuşmanız gerekirse bir terapiste veya danışmana ulaşmak

⇒Depresyon belirtileri ameliyattan bir yıl sonra azalmaya eğilimlidir. Osteoartrit ve Kıkırdak’ta yayınlanan bir çalışmada diz protezi ameliyatı geçiren 133 kişide depresif belirtiler incelendi. Bunların yaklaşık %23’ü ameliyattan önce depresif belirtilerle karşılaştığını bildirmiştir. On iki ay sonra depresif belirtileri bildiren kişilerin oranı sadece %12 idi. Çalışma ayrıca ameliyat öncesi ve sonrası depresif belirtileri olan kişilerin cerrahi sonuçlarından daha az memnun olduklarını bulmuştur.

⇒Depresif belirtileriniz ameliyattan sonra üç haftadan fazla devam ederse doktorunuzu arayın. Doktorunuz daha fazla değerlendirme için sizi bir ruh sağlığı uzmanına yönlendirecektir. Kendinize veya başkalarına zarar vermek istediğinizde, hemen 911’i arayın ve acil tıbbi yardım isteyin.

⇒Anksiyete, belirli bir duruma uygun olmayan endişe, panik ve korku duygularıyla karakterizedir. Diz replasmanı büyük bir cerrahi işlem iken, anksiyete hissi ameliyattan sonra sizi rahatsız etmemelidir. Ancak, anksiyetenizle karşılaşabilirsiniz çünkü ağrınızın hareket etmeyeceğinden veya hareketliliğinizin düzelemeyeceğinden korkuyorsunuz.

⇒Osteoartrit ve Kıkırdak’ta yayınlanan bir çalışmada diz replasman cerrahisi öncesi ve sonrası kişilerde kaygı düzeyleri değerlendirildi. Çalışma, çoğu insanın ameliyattan önce endişe yaşadığını bulmuştur. Anksiyete olayları ameliyat sonrası yaklaşık %20’den %15’e düşmüştür.

⇒Kaygı endişe hissetmenize neden olacağı için ilgili olabilir. Terapiye devam etme veya bacağınızı kaygı nedeniyle hareket ettirme korkusu hissedebilirsiniz. Bu durumda, doktorunuza başvurmanız önemlidir. Bu korkular olsa da, iyileşmenizi engellememelidir.

⇒Yumuşak müziği dinlemek ve derin nefes alma egzersizleri yapmak gibi rahatlama teknikleri, diz replasmanından sonra hissedebileceğiniz her türlü kaygıyı hafifletebilir. Doktorunuz ayrıca kısa süreli endişe duygularıyla başa çıkmanıza yardımcı olacak ilaçlar da reçete edebilir.

⇒Diz protezi ameliyatı öncesinde uykusuzluk, depresyon veya anksiyete teşhisi konulduysa doktorunuza söyleyin. Ayrıca ameliyatla ilgili hissettiğiniz duyguları önceden de paylaşmalısınız. Bu koşullar ameliyattan sonra sık görülen yan etkiler olduğundan, doktorunuz sizinle konuşabilir ve sizin için bir iyileşme planı oluşturabilir.

⇒Ameliyattan sonra depresyon, uykusuzluk ya da anksiyete geliştirmeyi beklemeyebilirsiniz. Bu gerçekleşirse endişeleriniz ve duygularınız hakkında yakın arkadaşlarınız ve sevdiklerinizle konuşmak faydalı olacaktır. İyileştikçe durumunuzla başa çıkmanıza yardımcı olabilir. En önemlisi iyileşmeden vazgeçmeyin. Zamanla daha iyi hissedeceğinizi bilin.

Kaynak: Healthline