Diz kireçlenmesi diz ağrısının en yaygın nedenidir. Diz eklemlerini etkileyen birçok kireçlenme çeşidi vardır ve tedaviler belirtileri ortaya çıkaran nedenlere bağlıdır.
Diz Kireçlenmesi Belirtileri
Diz kireçlenmesinin en yaygın belirtileri şunlardır:
- Hareketler esnasında ağrılar
- Sınırlı hareketler
- Eklemlerde sertlik
- Eklemlerde şişlik
- Eklemlerde hassasiyet
- Eklemlerde biçim bozukluğu
Diz kireçlenmesinin belirtileri kademeli olarak daha da kötüleşmeye meyillidir. Belirtileri aynı zamanda hafif bir sakatlıkla aniden kötüleşebilir. Bazı hastalarda orta şiddette belirtiler uzun süre devam edebilir ve ani bir sakatlıkla belirtiler daha da şiddetlenebilir.
Hastalarda belirtiler bazen aydan aya farklılık gösterebilir ve havalardaki değişiklikler de belirtilerin aynı paralelde değişkenlik göstermesine neden olabilir. Kireçlenmeler için belirli ilaçlar olmadığı için kireçlenmenin ilerlemesini engellemek daha önemlidir.
Diz Kireçlenmesi Nedenleri
Osteoartrit diz kireçlenmesinin en yaygın çeşididir.
Osteoartrit dejeneratif eklem hastalığı olarak da bilinir ve eklem kıkırdağının eskimesi sonucu ortaya çıkar. Koruyucu eklem kıkırdağının eskimesiyle kemik açıkta kalır, diz şişer ve ağrımaya başlar ve hareketler ağrılı oldukça ağrılı hale gelir.
Dizde kireçlenme tipik olarak yaşlanan kişileri etkiler. Belirtiler aşırı kilolu insanlarda daha yaygındır ve kilo kaybı diz kireçlenmesi kaynaklı ağrıları azaltmada etkilidir. Diz kireçlenmesinin nesilden nesile geçen genetik bir bileşeni de vardır. Diz sakatlıkları, kıkırdak hasarı ve eklemler etrafındaki kemiklerin kırılması da diz kireçlenmesinin artmasına neden olan faktörlerdir.
Diz Kireçlenmesinin Tedavisi
Tedavi en basit aşamalarla başlamalıdır ve gerekirse ameliyatı da içeren daha zorlayıcı tedavi uygulamaya alınabilir.Her tedavi her hasta için uygun olmayabilir bu nedenle doğru tedavi için doktorla temas halinde bulunulmalıdır. Hastadan hastaya değişebilecek tedavi yöntemleri şunlardır:
1) Kilo Verme
Kilo verme diz kireçlenmesinde en önemli fakat hastalarca en az dikkate alınan tedavi aşaması ya da şeklidir. Kilo az olursa eklemlerin taşıyacağı yük azalır ve hareketlerde ağrılar daha az olur.
2) Aktivitelerde Değişiklik Yapmak
Bazı aktiviteleri sınırlandırmak ve yeni egzersiz metotları öğrenmek gerekli ve faydalı olabilir.
3) Yürümeye Yardımcı Aletler Kullanmak
Baston ya da koltuk değneği kullanmak da kireçlenme olan eklemlerdeki yükü azaltarak hareket esnasındaki ağrıları kontrol etmeye yardımcı olur.
4) Fizik Tedavi
Eklem etrafındaki kasları güçlendirmek de dize binen yükün azaltılmasına yardımcı olur. Dizlerin fonksiyonel olarak kullanımını sürdürmek için söz konusu kasların körelmesini önlemek önemlidir.
5) Anti-Enflamatuar İlaçlar
Anti-enflamatuar ağrı ilaçları ağrıları ve enflamasyonları azaltmada kullanılabilir.
6) Kortizon Tedavisi
Kortizon doğal olarak vücutta adrenal bezler tarafından üretilen bir steroit çeşididir. Kortizon vücut stres altındayken adrenal bezlerden salgılanır. Doğal kortizon kana salınır ve kısa süre içinde etkisini gösterir. Enjekte edilen kortizon ise sentetik olarak üretilir. Sentetik kortizon kana enjekte edilmez fakat enflamasyona uğramış bölgelere enjekte edilir. Ayrıca sentetik kortizon daha uzun süre boyunca etkisini gösterebilmektedir. Sentetik kortizon diz eklemlerinin kireçlenmiş bölgelerine enjekte edildiğinde ağrıları önemli ölçüde azaltmaktadır.
7) Synvisc
Synvisc diz kireçlenmesi olan bazı hastalarda etkili olabilir ve protez ameliyatını erteleyebilir. Synvisc tipik olarak diz eklemine birer hafta aralıklarla enjekte edilen 3 enjeksiyonun uygulanmasıyla sürdürülür.
8) Diz Artroskopisi
Diz artroskopisinde cerrah anesteziden sonra diz eklemine ulaşmak için portaller oluşturur. Portaller çevre sinirlerde, kan damarlarında ve tendonlarda görülebilecek potansiyel sakatlıkları engellemek için spesifik bölgelere yerleştirilir. Diz artroskopisinin kireçlenme tedavisinde ne kadar efektif olduğu henüz tartışmalıdır fakat bazı hastalarda bazı semptomlar için faydalı olabilir.
9) Diz Oseotomisi
Bazı hastalar bu tedavi seçeneği için uygun olmasa da genç hastalar için ve özellikle sınırlı kireçlenmesi olan hastalarda etkili olabilmektedir. Osteotomideki temel amaç ağırlık taşıyan kuvvetler dizin eklemin yorgun düşmüş kısımlarından alıp sağlıklı kısmına yönlendirmektir.
10) Tüm Diz Değiştirme Ameliyatı
Geleneksel olarak hastalar diz eklemlerinde görülen şiddetli kireçlenmelerde tüm diz değiştirme operasyonlarına tabi tutulmuştur. Tüm diz değiştirme ameliyatında diz eklemindeki tüm kıkırdak alınır ve metal ya da plastik bir implant yerleştirilir.
11) Kısmi Diz Değiştirme Ameliyatı
Kısmi diz değiştirme ameliyatı daha küçük kesikler kullandığı ve tüm diz değiştirmeye göre daha hızlı iyileşme sağladığı için büyük bir ilgi uyandırmıştır. Kısmi değiştirmede temel hedef eklemdeki kıkırdağın en fazla zarar gören kısmını alarak sağlıklı kısımlarının kullanılmasının devamını sağlamaktır. Kısmi diz değiştirmede kalça kemiğinin sonuyla kaval kemiğinin üst kısmı arasına bir implant yerleştirilir.
