Dizde Kireçlenmenin (Osteoartrit) Aşamaları

1 Akut Kireçlenme

Akut kireçlenmede diz sağlıklıdır. Dizde kireçlenmenin herhangi bir izi olmadığı gibi eklem fonksiyonlarında da bir kayıp gözlenmez.

Tedavi

Akut kireçlenmede tedaviye ihtiyaç yoktur.

2 Birinci Derece Kireçlenme

Birinci derece kireçlenmesi olan birinde küçük kemik çıkıntıları gözlenir. Kemik çıkıntıları, kemiklerin eklemde birleştiği yerlerde kemikte oluşan büyümeleridir.

Birinci  derece kireçlenmesi olan biri, eklemde oluşan ufak çıkıntılardan dolayı genellikle herhangi bir acı ya da rahatsızlık yaşamaz.

Tedavi

1.derece kireçlenmenin dışarıdan anlaşılan belirtileri yoksa çoğu doktor bu kireçlenme türünü tedavi etmeye gerek görmez.

Ancak, kireçlenmeye yatkınlığınız varsa ya da risk durumu artıyorsa doktorunuz glukozamin ya da kondroitin gibi takviyeler almanızı önerebilir veya kireçlenmenin yavaşlamasını sağlamak ve hafif belirtileri ortadan kaldırmak için bir egzersiz rutini önerebilir.

3 İkinci Derece Kireçlenme

İkinci derece kireçlenmede dizde hafif şiddetli belirtiler görülmeye başlar. Dizin röntgen bulgularında daha büyük kemik çıkıntılarının oluştuğu gözlenir fakat kıkırdak hala sağlıklıdır ve kemikler birbirine sürtmeye başlamamıştır.

Bu aşamada genellikle eklem sıvısı eklem hareketlerini sağlamak için hala yeterli miktardadır.

Uzun yürüyüşler veya koşu sonrasında ağrı, hareketsizlik sonucunda eklemde katılık ve çömelirken veya dizinizi bükerken hassasiyetin oluşması gibi belirtiler bu aşamada görülmeye başlar.

Tedavi

Kireçlenmenin belirtilerini yaşıyorsanız doktorunuza bu durumu anlatın. Doktorunuz bu aşamadaki kireçlenmeyi erkenden tespit edebilir. Erken teşhis, kireçlenmenin ilerlemesini önlemek için çok önemlidir.

Kireçlenmenin bu aşamasında yaşanan ağrıyı ve rahatsızlığı yok etmek için birçok farklı terapi uygulanabilir. Bu terapiler genellikle ilaçsızdır. Yani, belirtilerinizi ortadan kaldırmak için ilaç kullanmanız gerekmez.

Aşırı kiloluysanız, diyet ve sporla kilo vermeniz yaşadığınız belirtileri yok ederek hayat kalitenizi artırır. Kilo fazlası olmayan ve kireçlenme yaşayan kişiler de spordan faydalanabilirler.

Düşük yoğunluklu egzersizler eklemlerin etrafındaki kasların güçlenmesini sağlayarak dengenin artmasını ve eklem hasarlarının azalmasını sağlar.

Dizinizde kireçlenme varsa çömelme, squat ya da zıplama gibi hareketlerden kaçının. Dizlik kullanmanız, dizlerinizi sabitlemeniz konusunda işe yarayacaktır. Ayakkabıların içlerine yerleştirebileceğiniz tabanlar da bacağınızı rahatlatarak dizinize binen yükü hafifletir.

Bazı kişilerin yaşadıkları acıyı rahatlatabilmek için ilaçlara ihtiyacı olabilir. Bu ilaçlar genellikle ilaçsız tedavilerle birlikte verilir. Ağrı kesici içmeniz gerekiyorsa spor yapıp, kilo vermeyi ve dizinizi gereksiz baskıdan korumayı da denemelisiniz.

Uzun süre ilaç kullanmak başka sorunlara yol açabilir. Ağrı kesiciler midede ülsere, kalp damar rahatsızlıklarına, böbrek ve karaciğer hasarına neden olur.

4 Üçüncü Derece Kireçlenme

Üçüncü derece kireçlenmede orta şiddetli belirtiler ortaya çıkar. Bu aşamada, kemiklerin arasındaki kıkırdakta belirgin bir hasar vardır ve kemiklerin arası sıklaşmıştır. 3. derece kireçlenme yaşayan kişilerin yürürken, koşarken eğilirken ve çömelirken ağrı yaşama olasılığı yüksektir.

Bu kişiler, uzun süre oturduklarında veya sabah uyandıklarında eklemlerinde sertlik hissedebilirler. Uzun süre hareket edildikten sonra eklemlerin şişmesi de bu kişilerde görülen belirtiler arasındadır.

Tedavi

İlaçsız tedaviler işe yaramıyorsa ya da yaşadığınız acıyı artık hafifletmiyorsa doktorunuz kortizon iğneleri yapabilir. Kortizon, vücudunuzda doğal olarak üretilen bir hormondur. Kortizon, kireçlenmeden etkilenen ekleme enjekte edildiğinde acıyı götürür.

Kortizon iğnelerinin etkisi iki ay sürer fakat doktorunuzla birlikte kortizon kullanımına dikkatli bir şekilde yaklaşmanız gerekmektedir. Araştırmalar uzun süreli kortizon kullanımının eklem hasarını daha da büyüttüğünü ortaya koyuyor.

Hafif ağrı kesiciler artık ağrılarınızı götürmüyorsa daha kuvvetli ağrı kesiciler kullanabilirsiniz. Kısa süreli kullanımda bu ilaçlar orta şiddetli ve ağır şiddetli ağrıların azalmasını sağlarlar.

Uyuşturucu özellikteki bu ilaçların uzun süreli kullanımı toleransı ve bağımlılığı artıracağından tavsiye edilmez. Bu ilaçların yan etkileri arasında bulantı, uyku ve yorgunluk vardır.

Fizik tedavi, kilo vermek, hafif ağrı kesiciler kullanmak gibi yöntemlerden sonuç alamayan kişilere eklem içi kayganlaştırıcı sıvı enjeksiyonları yapılır.

Eklem içi kayganlaştırıcı sıvı enjeksiyonlarındahiyalüronik asit kullanılır. Bu tedavide, en az bir en fazla beş kez birer hafta arayla hiyalüronik asit enjekte edilir. Tek doz şeklinde verilen çok az sayıda enjeksiyonvardır.

Eklem içi kayganlaştırıcı sıvı enjeksiyonları etkisini hemen göstermez. Bu tedavinin etkisi birkaç hafta sonra ortaya çıkar ama tedavi sonrasındaki rahatlama hissi birkaç ay boyunca sürer. Bu enjeksiyonlardan herkes fayda görmeyebilir.

5 Dördüncü Derece Kireçlenme

Dördüncü derece kireçlenme ciddi olarak düşünülür. 4. derece kireçlenme yaşayan kişiler yürüdüklerinde veya dizlerini hareket ettirdiklerinde dizlerinde müthiş bir acı ve rahatsızlık hissederler.

Kemiklerin arasındaki boşluk neredeyse kapanıp, kıkırdak tamamen kaybolduğu için eklem kaskatı olur ve hareketsiz hale gelme olasılığı vardır. Eklem sıvısı çok azalır ve eklemin oynayan yerlerindeki sürtünmeyi azaltmaya yetmez.

Tedavi

Kemikte ameliyat yapılarak dizdeki ciddi kireçlenme tedavi edilebilir. Bu ameliyat sırasında cerrah, kemiği dizin üstünden ve altından keserek duruma göre kısaltır, uzatır veya bulunduğu hizayı düzeltir.

Bu ameliyatla vücudun ağırlık merkezi en büyük kemik çıkıntısı oluşumundan ve kemiklerin hasar gördüğü yerlerden uzaklaştırılmış olur. Bu ameliyat genellikle genç hastalara uygulanır.

Artroplasti de denilen dize protez yerleştirme ameliyatı ise hastalığı çok ciddi boyutlara gelenlere uygulanır. Bu işlem sırasında cerrah hasar gören eklemi çıkararak plastik veya metal cihazlar takar.

Bu ameliyatın yan etkileri arasında kesiğin atıldığı yerde enfeksiyon oluşması veya kanın pıhtı atması vardır. Ameliyatın iyileşme süreci haftaları hatta ayları bulabilir ve fizik tedavi gerektirir.

Ameliyat olsanız bile dizde yaşadığınız sorunlar bitmeyebilir. Tekrar ameliyat edilmeniz veya protezinizin yenilenmesi gerekebilir ama dizinize takılan protezlerin sizi yıllarca sorunsuz bir şekilde götürme olasılığı da vardır.

Kaynak: https://www.healthline.com