Doğum Sırasında Vajinal Yırtılma

Doktorlar genellikle vajinal yırtılmayı dört derecede sınıflandırırlar:

Yırtılma Dereceleri	Açıklama
1. derece yırtılmalar:	Bu yırtılmalar vajinanın girişinde veya perineal cildin etrafında olup en küçük yırtılmalardır. Bu yırtılmaların tedavi edilmesine gerek yoktur, genellikle kendi kendilerine iyileşirler.
2. derece yırtılmalar:	Bu yırtılmalarda vajina ve anüs arasındaki perineal kaslarda zarar oluşur.
3. derece yırtılmalar:	3. derece yırtılmalar, perineal kaslardan anüs çevresindeki kasların olduğu alanı kapsayan bölgede oluşabilir. Bu yırtılmaları geçirmek için cerrahi müdahale gerekebilir ve iyileşmek aylar sürebilir.
4 derece yırtılmalar:	4. derece yırtılmalar, tüm yırtılmaların arasında en şiddetli olanıdır. Bu yırtılmalar perineal kaslara, anal sfinktere ve rektum etrafındaki dokulara zarar verir. Bu yırtılmaların genellikle cerrahi olarak düzeltilmesi gerekir.

3. ve 4. dereceden yırtılmalar oluşabilse de oldukça nadir görülür.

Vajinal yırtılmalar, bebeğin başı veya omuzları vajinanın girişinden çıkamayacak kadar büyük olduğunda ortaya çıkar. Bazen forseps veya vakum kullanılarak yapılan doğumlar vajinal yırtıklara neden olurlar.  Doğuma yardımcı olan bu aletler cildin üzerindeki baskıyı artırdığından yırtılmaların daha kolay oluşmasına neden olurlar.

Bazı kadınların vajinal yırtılma yaşama olasılığı diğerlerine göre daha yüksektir.

Risk faktörleri arasında şunlar bulunur:
Forseps veya vakum kullanımı gibi doğum sırasında yardımcı aletlerin kullanılması
Bebeğin omzunun, kasık kemiğinin arkasında sıkışması
Asya kökenli olmak
Doğum sancısının suni olarak verilmesi
İlk bebek
Bebeğin büyük olması
Annenin yaşının büyük olması
Doğumun ikinci aşamasında uzun süre durulması

Doktorunuz vajinal yırtılma riski yaşadığınızı biliyorsa, bebeğinizin doğumuna kadar geçen haftalarda perineal masaj önerebilir. Perineal masaj, dokunun rahatlamasına ve bebeğinizin daha kolay geçmesine izin vermek için vajina ve anüs arasındaki dokuların gevşemesine yardımcı olabilir. Doktorunuz veya ebeniz hamileliğinizin yaklaşık olarak 34. Haftasından itibaren perineal masaja başlanmasını tavsiye edebilir.

Bu teknik, bebeğinizin doğacağı zamanki gibi vajinanızın dokularının gerdirilmesini içerir. Ancak, vajinal enfeksiyon veya vajinal uçuk varsa bu tekniği kullanmamalısınız.

Vajinal yırtılmanın iyileşmesi zaman alabilir. Yırtılma çok büyükse bu süreç ayarı bulabilir. Bu süre boyunca, rahatsızlık ve bağırsak hareketlerini gerçekleştirmekte zorluk yaşayabilirsiniz. Yırtılmanın olduğu dokular bakterilere maruz kalırsa enfeksiyon yaşanabilir.

Vajinal yırtılmalar ile ilişkili uzun süreli komplikasyonlar arasında cinsel ilişki sırasında ağrı ve fekal inkontinans bulunur. Yırtılmalar dikileceğinden cinsel ilişki sırasında ağrı yaşayabilirsiniz, bu durum cildin normalden daha gergin hissetmesine neden olabilir. Pelvik kaslarını etkileyen yırtılmalar tuvalete çıkarken kullandığınız kasları etkilediğinden inkontinans yani idrar kaçırma yaşanabilir. İnkontinans bazı kadınlarda zamanla iyileşirken, bazılarında uzun süre devam eder. Doktorunuz, inkontinansı tedavi etmek için sizi bir üroloğa yönlendirebilir.

Doktorunuz vajinanızın doğum sırasında yırtılabileceğini tahmin ederse, epizyotomi denilen şeyi yapmayı seçebilir. Bu uygulama, vajinaya ve bazen kas tabakalarına bir kesik atılmasıdır. Böylece bebeğinizin kafası vajinada yırtılma olmadan geçebilir. Ancak, bazı doktorlar ve ebeler epizyotomiyi bazı durumlarda yırtılma risklerini arttırabileceğinden tercih etmemektedir. Epizyotomi, doğumdan sonra görülen inkontinansı azaltmaya yardımcı olmaz.

Doğum sırasında epizyotomi geçirdiyseniz veya vajinal yırtılma yaşadıysanız, doktorunuz etkilenen bölgeyi dikmeyi seçebilir. Doktorlar genellikle küçük yırtılmaları dikmezler.

Yırtılmaların dikilmesini gerektiren durumlar arasında şunlar bulunur:
Yırtılmanın neden olduğu kanama durmuyorsa
Yırtılma kendi başına iyileşemeyecek kadar büyükse
Yırtılma düzgün değilse ve dikiş atılmadan düzgün bir şekilde iyileşemeyecekse

Dikişler genellikle iyileşmeyle birlikte alınır. Doğum sırasında epidural veya başka bir ağrı kesici yöntem kullandıysanız, doktorunuz etkilenen bölgeyi uyuşturmak için anestezi kullanacaktır.

Doktorunuz doğumdan sonra genellikle durumunuzu takip etmek için randevu verecektir. Bu kontrol muayenesi genellikle doğumdan yaklaşık altı hafta sonra olur fakat özellikle zor bir doğum geçirdiyseniz daha erken bir tarihe verilebilir. Doktorunuz düzgün bir şekilde iyileştiğinizden emin olmak için yırtılmayı inceler.

Vajinal yırtılmalar iyileşirken, doğumdan sonra oluşacak komplikasyonları da beraberinde getirebilir. Evde size yardımcı olabilecek arkadaşlarınız ve ailenizle birlikte bu dönemi daha kolay atlatabilir ve tamamen iyileşebilirsiniz. Bebeğiniz uyurken uyuyarak, yemekler ve bebeğinizin bakımı için sevdiklerinizden yardım alarak mümkün olduğunca kendinize zaman ayırmanız iyileşmenize yardımcı olabilir.

Kaynak: Healthline