Domates proteinlerine karşı bağışıklık tepkisi geliştiren bünyelerde domates alerjisi oluşabilir. Domates alerjisi olan kişi, Türk mutfağında bol kullanılan bu gıdadan uzak kalabilmek için titiz hareket etmelidir.
Domates Alerjisi Belirtileri
Domates alerjisinin belirtileri çoğu zaman domates ile temastan hemen sonra ortaya çıkar. Çok hafif olabileceği gibi, anafilaktik şok gibi hayati tehlike arz eden belirtiler de görülebilir.
Domates alerjisinin bazı belirtileri şunlardır:
- Dudakta karıncalanma, dudak şişmesi
- Ağız içinde oluşan küçük kabarcıklar
- Boğaz tahrişi
- Ciltte kaşıntı, batma hissi veya döküntü
- Tükürük salgısının artması
- Karın ağrısı, kusma, ishal; sindirim sistemi problemleri
- Egzama belirtilerinin şiddetlenmesi
Göğüs daralması, nefes almada zorluk gibi anafilaktik şok belirtileri ortaya çıkarsa, kişi acilen hastaneye götürülmelidir.
Domates Alerjisi Neden Olur?
Domates alerjisinin nedeni bağışıklık sisteminin aşırı tepki göstermesidir. Bağışıklık sistemi domatesteki bazı proteinleri zararlı zannetmekte ve antikor üretmektedir. Antikor – domates proteini etkileşimi ile birlikte çok fazla histamin üretilir. Histamin isimli doğal kimyasal; deri, ağız mukozası gibi yumuşak dokulara saldırır ve domates alerjisinin belirtilerine yol açar.
Bağışıklık sisteminin bu aşırı tepkisi ise her kişinin kendine özgü genlerinden kaynaklanır.
Risk Grupları
Aşağıdaki şartları taşıyan kişilerde domates alerjisi görülme riski daha büyüktür:
- Ailesinde domates alerjisi olanlar
- Bahar alerjisi olanlar (polenlerde domatestekilere benzer proteinler olabilir)
- Atopik dermatit, astım gibi hastalıkları olanlar
- Patates, patlıcan, biber, kırmızıbiber veya tütün mamullerine karşı alerjisi olanlar
Domates Alerjisi Tedavisi
Diğer tüm gıda alerjilerinde olduğu gibi, domates alerjisine neden olan bağışıklık tepkisini tamamen yok etmek ne yazık ki mümkün değil. En iyi tedavi, alerjiye neden olan domates türevlerinden uzak durmaktır.
1) Domates Yerine Besinlerin Tercih Edilmesi
Bazı kişilerde sadece taze domates alerjisi oluşurken, bazıları kurutulmuş ve pişmiş domatesin çekirdeklerine karşı bile alerji geliştiriyor. Domates yemeklerde ve soslarda sık kullanılan bir gıda olduğu için, domatesten uzak kalmak titiz bir araştırma ve dikkat gerektiriyor.
- Makarnalarınız için alternatif olarak alfredo sosu kullanabilirsiniz.
- Pizzalarının için beşamel sosu kullanabilirsiniz.
- Pancar, havuç, limon suyu, güveyotu, tuz, sarımsak tozu, soğan tozu ve az miktarda şekerden yapacağınız karışımı çekerek domatessiz ketçap elde edebilirsiniz.
Bıçak gibi mutfak malzemelerinin üzerinde domates kalmamasına, yemek pişireceğiniz tencerede önceki yemeklerden domates kalmamış olmasına özen gösteriniz.
2) Antihistaminler
Hafif domates alerjisi vakalarında en sık kullanılan ilaçlardır. Benadril gibi türleri vardır. Alimemazine veya promethazine gibi bazı türleri çocuklar için önerilmez.
3) Losyon Ve Kremler
Domates alerjisinin ciltte yol açtığı belirtilerden kurtulmak için kullanılabilir. Kaşıntı için kalamin losyonu önerilir. Domatesin cilde teması ile oluşabilecek alerjiden korunmak için emoliyan krem kullanılabilir.
4) Steroidler
Domates alerjisinin neden olduğu orta dereceli belirtiler için önerilebilir. Ciltteki ve vücuttaki iltihabı sökerek etkili tedavi sunar. Farklı belirtiler için hap, krem veya sprey türevlerinden uygun olanı önerilecektir.
5) Adrenalin
Domates alerjisi anafilaktik şoka neden olursa acilen adrenalin şırıngası yapmak gerekir. Bu sayede damarlar büzüşür, tehlikeli seviyelere düşen tansiyon dengelenir, soluk alışverişi sağlanır. Anafilaksi belirtileri gösteren kişi acilen hastaneye kaldırılmalıdır.
Not: Şiddetli domates alerjisi olan kişiler yanlarında adrenalin (epinefrin) oto enjektörü taşımalıdır. Yaşı uygun olan çocuklar bu konuda bilgilendirilmeli, acil durumlara hazırlıklı olunmalıdır.
6) İmmunoterapi
Bağışıklık sisteminin aşırı tepkisini düşürmek için immunoterapi ile hassasiyet düşürme tedavisi uygulanabilir. Tedavide özel tıbbi tekniklerle kişiye çok düşük dozlarda domates proteinleri verilerek bağışıklık sistemi alıştırılır. Uzun vadeli bir tedavidir.
