Botanik açıdan meyve olarak kategorilendirilse de, mutfak dünyasında sebze olarak kabul gören domatesin birçok sağlık faydası olduğunu biliyor muydunuz? Güney Amerika kökenli bu yiyecek 1600’lü yıllara dek eski dünyada (Avrupa, Asya, Afrika) bilinmiyordu. Ama Güney Amerika’da ilk İspanyol Kolonilerinin kurulmasından sonra domates bütün dünya sofralarının vazgeçilmez bir bileşeni olmuştur. Domatesin faydalarına geçmeden önce besin değerlerine bir göz atalım.
Domatesin Besin Değerleri
Ortalama büyüklükteki bir domates (123 gram) sadece ve sadece 22 kaloridir. 1 gram protein ve 4.8 gram karbonhidrat içeren domates günlük lif ihtiyacının %5’ini karşılar. C vitamini açısından çok zengin domatesten sadece 1 tane yiyerek günlük C vitamini ihtiyacınızın %25’ini karşılayabilirsiniz. 292 gram potasyum içeren domatesle günlük ihtiyacınızın %8’ini karşılayabilirsiniz. Domates yüksek miktarda beta karoten içerir. A vitamininin bir formu olan beta karoten sayesinde 1 domatesten günlük A vitamini gereksiniminin %20’sini karşılayabilirsiniz. Likopen adlı güçlü bir antioksidan açısından da çok zengin olan domates diyette sürekli bulunması gereken bir yiyecek olarak göze çarpıyor.
Domatesin Faydaları
Domates içerdiği vitamin, mineral ve antioksidanlarla birçok sağlık faydası vadediyor. Domatesin faydaları kanseri önlemeye yardımcı olmaktan kalp sağlığına, cildi güzelleştirmekten göz sağlığına kadar uzanıyor. Birçok faydası bulunan domatesin işte başlıca 12 faydası:
1. Kanseri Önlemeye Yardımcı Olur
Domates antioksidanlar ve phytonutrient’ler (bitki özlü moleküller) açısından zengindir. Bu iki madde grubunun kanser riskini azalttığı defalarca kanıtlanmıştır. Birçok kanser türünü önlemeye yardımcı olduğu bilinen domatesin en etkili olduğu hastalık prostat kanseridir. Alpha-tomatine isimli phytonutrient’inin prostat kanseri hücrelerinin gelişimini durdurmaya yardımcı olduğu laboratuvar ortamında ispatlanmıştır.
Bir araştırmaya göre haftada 4 domates yemek prostat kanseri riskini %40 azaltıyor. Buna ek olarak Monreal Üniversitesi’ndeki bir araştırmaya göre, likopen isimli antioksidan (domateste bol bulunur) pankreas kanseri riskini azaltıyor. Domates ayrıca birçok araştırmaya göre akciğer kanserini engellemeye de yardımcı.
2. Antioksidan Açısından Zengindir
Domates yaygın bulunan ama bir o kadar da etkili 3 antioksidan açısından zengindir: C vitamini, A vitamini ve beta karoten. Ayrıca iyi miktarda mangan ve E vitamini içerir. Bununla birlikte, antioksidan dünyasının starı olan likopen, bol miktarda içermesi nedeniyle domates mükemmel bir yiyecek olarak tanımlanabilir. Likopen kalp hastalıkları riskini azaltması, kolesterolü düşürmesi, iltihaplanmayı önleyici özelliği ve yaşlılığa bağlı hastalıkları önlemesi sayesinde çok popüler bir antioksidandır.
3. Kalp Sağlığına İyi Gelir
Likopen, C vitamini ve domateste bulunan diğer antioksidanlar kardiyovasküler sağlık açısından oldukça etkilidir. Ayrıca kan dolaşımını iyileştirir, kolesterol seviyesini azaltır ve kan yağı profilini geliştirir.
4. Kemik Sağlığına İyi Gelir
Likopen gibi antioksidanlar kemik sağlığını devam ettirmek açısından hayati önem taşır. Çünkü bu antioksidanlar kemiklerde oksidatif stres oluşumunu önler. Ayrıca domateste bulunan potasyum kemik sağlığına olumlu katkıda bulunur.
5. İltihaplanmayı Önler
Domates içerdiği birkaç karotenoid sayesinde iltihap sökücü ve iltihaplanmayı önleyici bir görev üstlenir. Antioksidanlar açısından zengin sebzeler vücudun enflamasyon sistemine iyi gelmektedir.
6. Potasyum Açısından Zengindir
Domates birçok insanın diyetinde eksik olan potasyum açsındasn zengindir. Potasyum eksikliği yüksek tansiyon, kalp hastalıkları, felç, eklem yangısı, kanser ve sindirim bozuklukları ile ilişkilidir.
7. Göz Sağlığına İyi Gelir
Araştırmalar domateste bulunan antioksidanların görme sisteminin temel parçalarından biri olan sarı benekteki dejenerasyonu önlediğini göstermektedir. Likopen ve A vitamini göz sağlığı açısından en etkili iki antioksidan.
8. Diyabeti Önlemeye Yardımcı Olur
Domates içeriğindeki krom minerali sayesinde kan şekeri seviyesini düzenleyerek diyabet hastalarına yardımcı olur.
9. Alzheimer Hastalığını Önlemeye Yardımcı Olur
Birkaç araştırma domates tüketiminin Alzheimer hastalığı riskini azalttığını ve nörolojik fonksiyonları iyileştirdiğini ortaya koymuştur. Bununla birlikte, bu etkinin tam olarak kanıtlanabilmesi için daha fazla araştırma verisine ihtiyaç vardır.
10. Kilo Vermeye Yardımcı Olur
Domates açısından zengin bir beslenme biçimi obezite riskini azaltmaktadır. Her ne kadar domates tüketimi ve kilo verme arasındaki ilişkiyi onaylamak için daha fazla araştırma sonucu gerekse de, domatesin düşük kalorili olması ve besin değerleri açısından zengin olması domatesi kilo verme programlarının önemli bir parçası yapmaktadır.
11. Cilde İyi Gelir
İçerdiği yüksek miktarda likopen (birçok yüz temizleyici kremde temel madde olarak bulunur) sayesinde domates cilde sağlık kazandırır. Domatesi cilt için kullanmanın en iyi yolu domates kabuğunun iç kısmını yüzünüze yerleştirmek ve bu şekilde 10 dakika beklemektir. Sonra yüzünüzü yıkadığınızda daha temiz ve daha parlak bir görünüme kavuştuğunuzu fark edeceksiniz.
12. Sigaranın Zararlı Etkilerini Azaltır
Domates sigarayı bırakmanıza yardımcı olmaz belki ama vücuda zararlı etkilerini azaltmaya yardımcı olur. Domatesin içerdiği kolarojenik asit ve kumarik asit sigaranın getirdiği kanserojen maddelerle savaşır.
