EEG (Elektroensefalogram) Nedir? Ne için Yapılır?

EEG, bazı beyin hastalıklarıyla ilişkisi olabilen, beyindeki elektrik aktivitelerindeki sorunlarını saptamak için kullanılır. EEG’nin verdiği ölçümler çeşitli hastalıkların tespit edilmesinde veya elenmesinde kullanılabilir.

Bu hastalıklar arasında şunlar bulunur:
Epilepsi gibi nöbetlere neden olan rahatsızlıklar
Kafa yaralanmaları
Beynin iltihaplanması (Ensefalit)
Beyin tümörü
Beyinde fonksiyon bozukluğu (Ensefalopati)
Hafıza sorunları
Uyku sorunları
İnme
Bunama

Birisi komaya girdiğinde, beyin aktivitesinin seviyesine karar verilmesi için EEG yapılır. Bu test, beyin ameliyatı sırasında da kullanılabilir.

EEG’le ilişkili bir risk bulunmamaktadır. Bu test acı vermez ve güvenlidir.

Bazı EEG’lerde ışık veya diğer uyaranlar bulunmaz. EEG, herhangi bir anormalliğe neden olmuyorsa hızlı tekrarlanan ışıklar ya da hızlı nefes alma gibi uyaranlar teste eklenebilir.

Epilepsisi ya da nöbet geçirilen herhangi bir bozukluğu olan kişilerde test sırasında hızlı tekrarlanan ışıklar gibi uyaranlar nöbete neden olabilir. EEG’yi yapan teknisyen böyle bir durumu güvenle kontrol altına almak için eğitilmiştir.

Testten önce şu adımları atmanız gerekir:

1. EEG’den önceki akşam saçlarınızı yıkayın ve saçlarınızda sprey ya da jöle gibi herhangi bir ürün kullanmayın.
2. Doktorunuza test öncesinde kullandığınız ilaçları bırakıp bırakmamanız gerektiği konusunda danışın. EEG’yi yapacak teknisyene kullandığınız ilaçların bir listesini yapıp vermelisiniz.
3. Testten en az sekiz saat öncesinde yemek yemekten ve kafein içeren içeceklerden uzak durmalısınız.
4. EEG sırasında uyuyacaksanız doktorunuz test öncesindeki gece mümkün olduğu kadar az uyumanızı isteyebilir. Test başlamadan önce uyumanıza yardımcı olması ve sizi rahatlatması için yatıştırıcı ilaç verilebilir.

EEG bittikten sonra normal rutininize devam edebilirsiniz. Ancak, yatıştırıcı ilaç verildiyse ilaç bir süre vücudunuzda kalacaktır. Bu durumda, testten sonra sizi eve götürmesi için yanınızda birini götürmeniz gerekebilir. İlaç vücudunuzdan atılana kadar dinlenmeniz ve araba kullanmamanız gerekir.

EEG, kafatasına bağlanan birçok elektrotla beyindeki elektrik dalgalarını ölçer. Elektrot, çıkan ve giren elektrik akımlarını iletir. Elektrot, bilgileri beyninizden, verileri ölçen ve kaydeden makineye iletir.

Hastanelerde, doktorların ofislerinde veya laboratuvarlarda uzman teknisyenler EEG’yi yapar.

Bu testin tamamlanması genellikle 30 ila 60 dakika sürer ve şu adımlardan oluşur:

1. Sedyeye ya da bir sandalyeye sırtınızı yaslayarak uzanırsınız.
2. Teknisyen, kafanızı ölçüp elektrotların nerelere bağlanacağını işaretler. Bu işaretler, elektrotların yüksek kaliteli ölçümler yapmasını sağlayacak özel bir kremle ovulur.
3. Teknisyen, 16 ila 25 elektrota yapışkan bir jel sürer. Daha sonrasında ise bu elektrotları kafatasınıza yapıştırır.
4. Test başladığında, elektrotlar beyninizden ölçümü yapan cihaza elektrik dalgalarını gönderir. Bu makine, elektrik dalgalarını ekranda görünecek değerlere dönüştürür. Bilgisayar ise bu bilgileri kayıt eder.
5. Teknisyen, test ilerlerken sizden belli şeyleri yapmanızı isteyebilir. Yatmanız, gözlerinizi kapatmanız, derin nefes almanız ya da yanıp sönen ışıklar veya bir resim gibi uyaranlara bakmanız istenebilir.
6. Test tamamlandıktan sonra teknisyen kafatasınızdan elektrotları çıkarır.
7. Test sırasında, elektrotlardan cildinize çok az elektrik geçer. Bu yüzden çok az rahatsızlık hissedebilirsiniz. Bazı kişiler ise bu test sırasında hiç rahatsızlık hissetmezler.

Bazı durumlarda, bazı kişiler 24 saatlik EEG’ye girebilir. Bu EEG’ler sırasında nöbetleri yakalamak için video çekilir. EEG, test sırasında nöbet olmasa bile anormallikleri gösterir. Ancak, geçmişle alakalı nöbetleri her zaman göstermez.

Sinir sistemi bozuklukları üzerinde uzmanlaşan kişiler yani nörologlar, EEG sonuçlarını yorumlayıp doktorunuza gönderirler. Doktorunuz, test sonuçlarını muayeneniz sırasında sizinle görüşür.

1) Normal Sonuçlar

Beyindeki elektrik aktiviteleri, EEG’de dalga şeklinde görülür. Uyku ve uyanıklık gibi bilincin farklı seviyelerinin farklı dalga frekanslarının olması normal olarak düşünülür.

Örneğin, dalga düzeneği uyanıkken uyku hâlindekine göre daha hızlıdır. EEG, dalgaların frekansı ya da düzeni normalse gösterecektir. Normal aktivite, genellikle beyinde bir bozukluk olmadığı anlamına gelir.

2) Anormal Sonuçlar

Anormal EEG sonuçları şu nedenlerden dolayı görülebilir:
Epilepsi ya da nöbetlere neden olan diğer bozukluklar
Anormal kanama ya da hemoraji
Uyku bozuklukları
Beyinde şişlik (Ensefalit)
Tümör
Kan akışında tıkanıklık olmasından dolayı dokuların ölmesi
Migren
Alkol ya da uyuşturucu kullanımı
Kafa yaralanması

Kaynak: Healthline