Ekspirasyon Akımı Pik Değeri Testi: Doktorlar Ne Zaman Önerirler?

Ekspirasyon akımı pik değeri testi, akciğer sorunlarını teşhis ve kontrol etmeye yardımcı olan yaygın olarak kullanılan bir testtir.

Bu testle şu sorunlara bakılır:
Astım
Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)
Düzgün bir şekilde çalışmayan nakil yapılmış akciğer

Bu test evde de yapılabilir. Bu testle akciğer hastalıkları için uygulanan tedavinin belirtileri daha da kötüleştirip kötüleştirmediğine bakılır.

Ekspirasyon akımı pik değeri testi için bir hazırlık yapılmasına gerek yoktur. Derinden nefes almanızı engelleyebilecek dar kıyafetleriniz varsa bunları çıkarmak ya da mümkünse gevşetmek isteyebilirsiniz. Testi yaparken dik oturun ya da dik durun.

Ekspirasyon akımı pik değeri testini yapmak için pik ekspiratuar akış monitörü kullanmanız gerekir. Bu monitörün bir ucunda ağızlık diğer ucunda ise ölçek bulunur ve yanınızda taşıyabileceğiniz bir alettir. Ağızlığa hava üflediğinizde cihazın üstündeki küçük plastik ok hareket eder ve bu şekilde ekspirasyon akımını ölçer.

Testi yapmak için:
Olabildiğince derinden nefes alın.
Ağızlığa mümkün olduğunca hızlı ve sert bir şekilde üfleyin. Üflerken dilinizi ağızlığın önüne getirmeyin.
Testi 3 kez yapın.
3 kez tekrarladığınız testte en yüksek değeri baz alın.

Nefes verirken öksürür ya da hapşırırsanız teste tekrar başlamanız gerekir.

En iyi değerinize karar vermek için ölçümleri şu şekilde yapmalısınız:
2 ya da 3 hafta boyunca günde en az 2 kez ölçüm yapın.
Sabahları uyandıktan hemen sonra, öğleden sonra ve akşamın ilk saatlerinde testi yapın.
Hızlı etki eden beta-2-agonist kullandıktan 15 – 20 dakika sonra testi yapın.

Yaygın olarak kullanılan beta-2-agonistlerden biri albuteroldür (Proventil ve Ventolin). Bu ilaç, solunum yolunun etrafındaki kasları rahatlatarak genişlemesine yardımcı olur.

Normal test sonuçları yaşa, cinsiyete ve boya bağlı olarak kişiden kişiye göre değişir. Test sonuçları yeşil, sarı ve kırmızı bölge olarak sınıflandırılır. Geçmiş sonuçlarınızda kıyaslama yaparak hangi kategoride olduğunuzu anlayabilirsiniz.

Bölgeler:	Durumu
Yeşil bölge: Normal değerinizin %80 – 100’ü	Burası ideal aralıktır. Hastalığınızın kontrol altında olduğunu belirtir.
Sarı bölge: Normal değerinizin %50 – 80’i	Solunum yolunuz daralmaya başlamış olabilir. Sarı bölge sonuçlarını nasıl düzeltebileceğinizi doktorunuza danışın.
Kırmızı bölge: Normal değerinizin %50’sinden daha az	Solunum yolunuz ciddi bir şekilde daralmıştır. Acil durumlarda kullanmanız gereken ilacınızı alıp acil servisi arayın.

Akım değeri, solunum yolu tıkalı olduğunda azalır. Akım hızında önemli ölçüde azalma fark ederseniz bu durum akciğer hastalığınız nüksettiği anlamına gelebilir. Astımı olan kişiler, nefes almayla ilgili belirtiler yaşamadan önce düşük değer görebilirler.

Aşağıdaki durumlardan herhangi birini yaşarsanız bir an önce acil servise gidin.

!Bu belirtiler acil bir durum olduğunun belirtisidir:!
Aşırı baş dönmesi ve kafa karışıklığıyla birlikte ussal uyanıklığın azalması
Nefes almanın hızlanması ve göğüs kaslarının nefes almakta zorlanması
Yüzde ve dudaklarda morarma
Nefes alamamadan dolayı aşırı bir anksiyete ya da panik
Terleme
Nabzın hızlanması
Öksürüğün kötüleşmesi
Nefes darlığı
Hırıltılı solunum
Kısa cümleler dışında konuşamama

Test sonuçlarınız endişe vericiyse daha doğru değerler almak için doktorunuza muayene olmalısınız. Spirometre, pik değerini kontrol etmek için kullanılan daha gelişmiş bir cihazdır. Bu test için spirometreye bağlı olan ağızlığa nefes vermeniz gerekir. Bu şekilde nefes almanızla ilgili değerler ölçülür.

Kaynak: Healthline