Erken Doğum için Risk Altında mısınız?

Bu risk faktörlerini taşıyan kadınların çoğunun hamileliklerini tamamlayabildiklerini hatırlamak önemlidir. Ancak, düzgün bir şekilde değerlendirilebilmeniz ve doktor tarafından yakından takip edilebilmeniz için risklerin bilincinde olmanız yardımcı olacaktır.

1 Çoklu Hamilelikler

Çoklu hamileliklerde rahim iki ya da daha fazla bebeği tuttuğundan daha fazla gerilir ve hamile kadını riske atar. Rahim, tıpkı vücuttaki diğer kaslarda olduğu gibi belli bir noktaya kadar esnetildikten sonra kasılmaya eğilimlidir. Çoklu hamileliklerde, rahim, kasılmaların bebek tamamen gelişmeden başlayacağı bir noktaya kadar esnetilebilir.

Erken doğum riski, annenin rahmindeki bebek sayısının artmasıyla artış gösterir.

Anne rahminde bulunan bebek sayısına göre ortalama hamilelik süresi

Bebek Sayısı	Hamilelik Süresi
1	40 hafta
2	35 hafta
3	32 hafta
4	30 hafta

Tabloda belirtilen süreler, kadının hamile olarak geçirdiği süreleri belirtmektedir. Genellikle regl döneminin son günü, ilk gün kabul edilerek hesaplanır.

Çoklu hamilelikler, anne adayını ve bebekleri komplikasyonların oluşması konusunda daha büyük risk altında bırakır. Annede preeklampsi ve gebelik şekeri riski artarken, bebeklerde şiddetli anemi riski artış gösterir. Ayrıca, bebeklerde düşük doğum kilosu ve doğum kusurları görülme olasılığı da vardır. Tüm bu komplikasyonların kendileri sorun oluştursalar da erken doğumu kontrol altına alınması ve tedavi edilmesi daha güç bir hâle getirebilirler. Çoklu bir hamilelik geçiriyorsanız bu tür durumların oluşmasını önlemek için yüksek risk barındıran hamileliklerle ilgilenen bir uzmanın bakımına ihtiyaç duyabilirsiniz.

2 Daha Önce Erken Doğum Yaşanması

Daha önce erken doğum geçirmiş olan bir kadının ilerleyen hamileliklerinde tekrar erken doğum yaşama ihtimali daha fazladır. Bu ihtimalin olması, önceden geçirilen erken doğumların sayısına ve erken doğumun ne kadar erken olduğuna bağlıdır. Önceden geçirilen doğumlar ne kadar erkense bir sonraki doğum da o kadar erken olabilir ve hatta daha da erken gerçekleşebilir.

Ancak, bu risklerin sadece erken doğum geçiren kadınlar için değil, normal bir şekilde doğum yapan kadınlar için de geçerli olduğuna dikkat edilmelidir. Anne karnındaki gelişimini tam olarak tamamlayan bir bebek doğuran kadınların, erken doğum yapmaları için çok düşük bir ihtimal vardır. Ayrıca, geçmişteki hamileliklerde bebekler tam olarak geliştiyse sonraki hamileliklerde erken doğum yaşanma riski de azalacaktır. Geçmişte erken doğum yaşamış bir kadının bir sonraki hamileliğinde bebek tam olarak geliştiyse ilerleyen hamileliklerinde erken doğum yaşama riski azalır.

3 Daha Önce Kürtaj Geçirmiş Olmak

Bazı araştırmacılar, kürtaj yapılmasının kadınlarda erken doğum yaşanma ihtimalini artırdığına inanmaktadırlar. Birden fazla kürtaj yaptıran kadınlarda ilerleyen dönemlerde hamile kalındığında erken doğum yapılma olasılığı daha fazladır. Kürtajın, ileriki hamileliklerde neden erken doğuma yol açtığı belirsizdir. İhtimallerden biri kürtaj işlemi sırasında rahim boynuna zarar verilmiş olmasıdır. Rahim boynu yetmezliği yani hamilelikte rahim boynu anormal bir şekilde erkenden açılan kadınlarda bu sorun doktor tarafından cerrahi olarak bulunmazsa hamilelik etkilenebilir. Birkaç kez kürtaj geçiren kadınlarla ilgili bir diğer ihtimalse planlanmamış hamileliklerle ilgili gerekli bakıma ve sağlık uzmanlarına erişimin daha kısıtlı olmasıdır. Bu durumların hepsi ilerleyen hamileliklerde erken doğum sancısı yaşanmasına ve erken doğuma neden olabilir.

4 İkinci ya da Üçüncü Trimesterde Vajinal Kanama

Hamileliğin 12. ve 24. haftaları arasında vajinal kanama yaşayan kadınlarda erken doğum sancısı veya erken doğum yaşama olasılığı daha fazladır. Risklerin ciddiyeti kanamanın nedenine bağlıdır.

Plasenta previa ya da plasenta abrupsiyonu, hamilelik sırasında vajinal kanamaya neden olan iki ana durumdur. Plasenta previa, rahim boynundaki açıklığın plasenta tarafından tamamen ya da kısmen kapatılmasıdır. Plasenta abrupsiyonu ise plasenta rahim duvarından çok erken ayrıldığında görülür. Her iki durum da açık bir şekilde erken doğumla ilişkilidir.

Hamilelik sırasında vajinal kanama yaşayan kadınların değerlendirme almak için bir an önce doktorlarına başvurmaları gerekir.

Vajinal kanama her zaman bir soruna işaret etmese de kanamanın nedenini bulmak, sorunu bir an önce çözmek için önemlidir.

5 Enfeksiyon

Hamilelik sırasında bakteriyel ya da viral enfeksiyonların olması erken doğum riskini artırabilir. Kadınların vajina, rahim boynu, rahim, idrar yolu, mesane ve böbrekler gibi üreme ve boşaltım sisteminde enfeksiyon gelişebilir.

Enfeksiyon, kanda da oluşabilir. Bazı hamile kadınlarda vücut enfeksiyona farklı bir şekilde tepki vererek erken doğumu tetikleyebilir.

Doğumu tetiklemek için enfeksiyonun rahme ulaşması ve rahimde kasılmaları başlatan bir kimyasal reaksiyonu tetiklemesi gerekir. Rahme ulaşan tüm bakteriler ve virüsler kasılmaları tetiklemez. Ancak, bebeği çevreleyen iki zardan geçip amniyotik boşluğa girerlerse doğumun gerçekleşme ihtimali artar.

Erken doğumla ilişkisi olan bazı enfeksiyonlar arasında belsoğukluğu, klamidya, trikomoniyaz ve bakteriyel vajinozis bulunur.

6 Polihidramniyoz

Polihidramniyoz, rahimde bebeği çevreleyen amniyotik sıvının aşırı fazla olması anlamına gelir. Amniyotik sıvının artması rahmin normalden daha fazla gerilmesine neden olur. Rahim belli bir noktanın ötesine geçecek kadar gerildiğinde erkenden kasılmaya başlayarak erken doğuma yol açabilir.

Polihidramniyoza işaret eden belirtiler arasında hamile olunan süre, nefes almada güçlük, idrar çıkışının azalması ve ayaklarla bacakların şişmesi bulunur.

Teşhisin yapılabilmesi için doktorunuz rahimdeki amniyotik sıvının miktarına karar verebilmek için ultrason yapabilir. Polihidramniyoz teşhis edilirse doktorunuz amniyosentezle fazla sıvıyı alabilir. Bu işlem sırasında ultrason yardımıyla amniyotik kesenin içine karından uzun bir iğne sokularak fazla sıvı alınır.

Ultrason, polihidramniyozun nedenine karar vermek için kullanılabilir. Fazla sıvıyı almak için kullanılan aynı iğne, doku örneği ya da biyopsi almak için de kullanılabilir. Bu işlemin sonucu, annede, plasentada ya da bebekte ters giden bir şeylerin olduğunu gösterebilir. Polihidramniyozun en yaygın görülen nedeni diyabet ve alyuvar uyuşmazlığı, yani anneyle bebeğin Rh faktörlerinin uyuşmamasıdır. Plasentayla alakalı nedenler nadir olsa da plasentadaki damarlarda iyi huylu tümörün olması ya da koryoanjiyom bu durumlardan biridir. Fetal nedenler daha yaygın görülür ve çoklu gebelikler, enfeksiyon, fetüsün yutkunma kabiliyetini engelleyen doğum kusurları ve bebeğin sıvıyı yutmasına neden olan bir durum olan nonimmün hidrops görülebilir.

Durumun ciddiyetinden ziyade bu duruma neden olan etken, büyük anlamda erken doğumla ilişkili olduğundan polihidramniyozun nedenine mümkün olduğu kadar kısa sürede karar vermek önemlidir. Örneğin, bebekte polihidramniyoza neden olan bir kusur olduğunda kadınlarda erken doğum ihtimali daha yüksek olur.

7 Rahim Boynuyla Alakalı Sorunlar

Rahmin altında bulunan rahim boynu normalde hamilelik boyunca kapalı durarak bebeği güvenle rahmin içinde tutar. Doğum sancısı başladığında kasılmalar rahim boynunu yumuşatıp, kısaltarak doğuma hazırlar. Bazense rahim boynu gerekenden önce açılır. Bu duruma rahim boynu yetersizliği ya da rahim boynu yetmezliği denir. Rahim boynu yetmezliği yaşayan kadınların erkenden doğum sancısı yaşaması ve erken doğum yapması daha yüksek bir ihtimaldir.

Rahim boynu yetmezliğine yaralanma, ameliyat ya da kullanılan ilaçlar neden olabilir. Şu faktörler rahim boynu yetmezliği riskini artırabilir.

• Rahimde travma olması. Örneğin, bir kadının rahim boynunda doğum sırasında yırtılma oluştuysa rahim boynu ilerleyen hamileliklerde zayıf olabilir.
• Rahim boynunda yapılmış ameliyatlar. Koni biyopsi gibi bazı operasyonlar, kadınlarda anormal pap smear görüldüğünde yapılabilir. Bu operasyonlar sırasında rahim boynunun bir kısmı kanserli hücreler için ya da rahim boynunda kanserle ilişkili değişiklikleri incelemek için alınabilir. Bu işlem, rahim boynu yetmezliğiyle ilişkilendirilmektedir.

Rahim boynu yetmezliğiniz varsa doktorunuz hamileliğinizi yakından takip edecektir. Servikal serklaj olarak bilinen ve kadın doğum uzmanın yapabileceği bir işlemin de yapılması gerekebilir. Bu işlem, zayıf olan rahim boynunu güçlendirerek, hamileliğin gerektiği kadar uzun olmasını sağlayabilir.

8 Rahimle İlgili Sorunlar

Kadınlarda, rahimde doğuştan gelen sorunlar olabilir. Yaygın olarak görülen anormalliklerden bazıları:

• İkinci ve tamamen oluşmuş bir rahmin olması
• Rahmin bir duvarla ikiye bölünmüş olması
• Değişik şekilde bir rahmin olması

Erken doğum riski, rahimde ne tür bir anormalliğin olduğuna göre değişir. Anormal şekilli bir rahmi olan kadınlarda komplikasyon riski daha fazlayken, rahminin bir duvarla ikiye bölündüğü kişilerde daha az risk vardır.

Tıbbi durumların yanı sıra erken doğumu etkileyen başka faktörler de vardır.

1 Genetik ve Irk

Bazı kalıtsal özellikler, kadınların erken doğum yapma riskini artırır. Amerika Birleşik Devletleri’nde, Afro-Amerikalı kadınların diğer etnik kökenlere göre erken doğum yapma riski, sosyal ve ekonomik faktörler göze alındığında bile daha yüksektir. Bu risk, hamileliğin daha erken haftalarında daha da büyük olma eğilimindedir.

Araştırmacılar Afro-Amerikalı kadınların erken doğum riskinin neden fazla olduğunu tam olarak anlayamamışlardır. Ancak, Afro-Amerikalı kadınların üreme ve dolaşım sistemlerinde enfeksiyon yaşama oranı daha yüksektir ve buna bağlı olarak erken doğum yaşanıyor olabilir.

2 Ekonomik Faktörler

Düşük gelirli kadınların yetersiz beslenme, barınacak yerle alakalı sorunlar, hamilelik sırasında gerekli bakımın alınmaması gibi durumlardan dolayı erken doğum yaşama ihtimali daha yüksektir. Yetersiz beslenmeyle bir kadın kolayca ideal kilosunun altında kalabilir. Bu durum, erken doğum için fazladan bir risk faktörü oluşturur.

Erken doğum, bebeğin annesi ya da babası işsiz olduğunda veya sağlık sigortaları olmadığında da daha çok yaşanmaktadır. Bu durum annenin kaliteli bakımı almasını etkileyebilir. Düşük gelirli veya işsiz olmanın beraberinde getirdiği stres de erken doğuma katkıda bulunuyor olabilir.

3 Sosyal Faktörler

Çok sayıda sosyal faktör kadınların erken doğum riskini etkiliyor.

Bu faktörler arasında şunlar bulunur:
16 yaşın altında veya 40 yaşın üstünde olmak
Yalnız olmak
Fiziksel veya duygusal olarak tacize uğramak
Hamilelik boyunca alkol, uyuşturucu veya sigara kullanmak
Aileden, arkadaşlardan ve toplumdaki diğer kişilerden yeterli desteği görmemek
Kimyasallara ve hava kirliliğine maruz kalmak
Uzun saatler çalışmak

Kaynak: Healthline