Esansiyel tremor, kontrol edilemeyen ve herhangi bir sinirsel hastalığın belirtisi olmayan titremedir. En yaygın görülen hareket bozukluğudur. 40 yaş üzerindeki her 100 kişinin dördünde, 65 üzeri olan her beş kişiden birinde görülmektedir. İlaç tedavilerinin veya cerrahi müdahalenin etkili çözüm sağlama ihtimali çok yüksektir.
Esansiyel Tremor Belirtileri
Esansiyel tremor, genellikle elde veya başta titreme ile kendini gösterir. Ama çenede, ayakta, dilde, göz kapağında, yüzde veya diğer vücut bölümlerinde de görülebilir.
Esansiyel tremorun bazı belirtileri ve özellikleri şunlardır:
- Elde veya başta başlayıp aşamalı olarak vücuda yayılabilir.
- Gırtlakta görülürse seste titremeye yol açabilir.
- Yaş arttıkça daha belirgin hale gelir.
- Dinlenme halinde ortaya çıkmaz. Daha çok yer çekimine karşı bir güç uygulandığında ortaya çıkar.
- Vücudun her iki tarafını simetrik olarak etkilemesi beklenir, ancak bu durum her zaman geçerli değildir.
- Şiddetli vakalarda su içmek, yazı yazmak gibi günlük aktiviteler zorlaşabilir.
Esansiyel Tremor Neden Olur?
1) Genetik
Esansiyel tremoru olan hastaların şu ana kadar iki farklı geninde değişim saptandı. Bu farklılaşmaların beyinciği ve omurilik soğanındaki denge çekirdeklerine etki ettiği düşünülüyor. Vakaların yarıdan fazlasının genetik olduğu düşünülmektedir.
Not: Ailesinde esansiyel tremor görülmeyen veya kendisinde genetik farklılaşma saptanmayan bireylerde neden esansiyel tremor görülebildiği henüz tam olarak açıklanamamaktadır.
2) Şiddetlendiren Etkenler
Aşağıdaki etkenler esansiyel tremör belirtilerinin şiddetlenmesine yol açabilir:
- Çok fazla kafein tüketmek
- Sigara içmek
- Günde üç birimden fazla alkol almak (bir birim alkol, küçük bir kadeh şaraba denktir)
- Kaygı bozukluğu yaşamak, stres, üzgün olmak
- Ağır egzersiz yapmak vb. nedenlerle kasların zorlanması
- Uykusuzluk
- Çok soğuğa veya sıcağa maruz kalmak
- Alkolü bırakmak veya etkili derecede azaltmak
- Bazı ilaçlar
- Uyuşturucu kullanımı
3) Bazı Hastalıklar
Titremeye yol açabilen aşağıdaki gibi hastalıkların esansiyel tremor ile bağlantılı olduğu saptanmıştır. Ancak bu etkenlerin doğrudan esansiyel tremora neden olabileceği kesin değildir:
- Tiroid hormonu fazlalığı (hipertiroidi)
- Parkinson hastalığı
- Periferik nöropati
- Felç
- Kas gevşekliği (distoni)
- Multipl skleroz
4) Kişilik Bozuklukları
Esansiyel tremorun paranoya, şizofreni, narsisizm, obsesyon vb. kişilik bozuklukları ile bağlantılı olduğu düşünülmektedir
Esansiyel Tremor Tedavisi
1) İlaç Tedavisi
İlaç tedavileri her on esansiyel tremor vakasının en az sekizinde gelişme sağlamaktadır. Aşağıdaki ilaçlardan uygun olanı önerilebilir:
Beta Blokerler: Yüksek tansiyon tedavisinde kullanılan bu ilaçlar esansiyel tremor vakalarında gerekli olabilir. Propranolol, atenolol, nadolol veya metoprolol gibi örnekleri vardır.
Antikonvülzanlar: Epilepsi tedavisinde kullanılan bu ilaçlar, beta blokerlerin işe yaramadığı vakalarda önerilebilir. Primidone, topiramate, gabapentin gibi örnekleri vardır.
Yatıştırıcılar (Sedatif): Eğer esansiyel tremor yüksek tansiyon veya kaygı bozukluğu gibi etkenler yüzünden tetikleniyorsa önerilebilir. Diğer ilaçların etkili olmadığı vakalarda da gerekli olabilir. Valium, diazepam gibi örnekleri vardır.
2) Cerrahi Müdahale
İlaç tedavileri yanıt vermediyse ve esansiyel tremor şiddetli belirtilere yol açıyorsa cerrahi müdahale önerilebilir. Uygulanabilecek iki temel müdahale vardır ve ikisi de talamusla ilgilidir. Talamus, beyin derininde bulunan ve beyin ile vücut arasındaki mesajların iletilmesini sağlayan bölümdür.
Talamik Derin Beyin Stimulasyonu: Bu müdahalede talamusun içine ince tellerle girilerek bir veya iki noktadan elektrot bağlanır. Elektrotların diğer ucu stimulator adı verilen elektrik uyarıcıya bağlanır. Stimülator, göğsün üst kısmındaki cilt altına yerleştirilir.
- Stimülatörün gönderdiği akım, talamustaki dağınık sinyallerin kesilmesini sağlar.
- Her on ameliyattan dokuzu başarılı geçmektedir.
- Elektrotlar ve stimülator kalıcıdır.
- His kaybı, konuşma problemleri, vücutta zayıflık gibi yan etkiler doğabilir. Ancak bu ameliyat komplikasyonları stimülator çıkarıldığı zaman genellikle yok olmaktadır.
Talamotomi: Bu müdahalede beynin bir tarafındaki talamus dokuları yakılır. İşlem esnasında genellikle özel ultrason dalgaları veya radyoaktif ışınlar kullanılır.
- Bu müdahale her on vakanın dokuzunda esansiyel tremoru tamamen yok etmekte veya belirtileri sıfıra yaklaştırmaktadır.
- Cerrahi müdahale esnasında talamusun diğer yarısına zarar verilirse yan etki oluşması riski büyür. Bu nedenle talamotomi çok sık önerilmeyen bir ameliyattır.
3) Botoks Şırıngaları
Botoks şırıngaları bazı vakalarda belirtileri önemli ölçüde azaltmaktadır. Ancak ne yazık ki kola uygulandığı zaman kolda ve elde zayıflığa yol açmaktadır. Botoks şırıngaları, baş ve boyun bölgesinde görülen esansiyel tremor için iyi bir seçenek olabilir.
