Gastrointestinal Perforasyon (GP): Erken Teşhis Çok Önemli

Gastrointestinal sisteminizdeki veya safra kesenizdeki bir delik peritonite yol açabilir. Peritonit, karın boşluğunu çizen zarın iltihaplanmasıdır.

Aşağıdakilerden herhangi biri karın boşluğuna girdiğinde ortaya çıkar:
Bakteriler
Safra
Nide asidi
Kısmen sindirilmiş yiyecek
Dışkı

Bu durum ayrıca bağırsakların perforasyonu veya bağırsakların delinmesi olarak da bilinir.

Gastrointestinal Perforasyon (GP) Belirtileri
Şiddetli mide ağrısı
Titreme
Ateş
Mide bulantısı
Kusma

Gastrointestinal perforasyon ve peritonit oluştuğunda, karın çok hassas hisseder. Ağrı genellikle birisi bölgeye dokunduğunda veya palpasyon yaparken veya hasta hareket ettiğinde daha da kötüleşir. Hala yatarken ağrı genellikle daha iyidir. Karın, normalden daha uzağa yapışabilir ve sert hissedebilir.

Gastrointestinal Perforasyon (GP) Semptomları
Yorgunluk
Daha az idrar, dışkı veya gaz geçirme
Nefes darlığı
Hızlı bir kalp atışı
Baş dönmesi

Hastalıklar GP’ye neden olabilir:
Yaşlı insanlar arasında daha yaygın olan apandisit
Sindirim sistemi hastalığı olan divertikülit
Mide ülseri
Safra kesesi taşları
Safra kesesi enfeksiyonu
Crohn hastalığı veya daha az yaygın olan ülseratif kolit gibi iltihaplı bağırsak hastalıkları
İltihabına benzeyen ince bağırsağın konjenital anomalisi olan iltihaplı Meckel divertikülü
Gastrointestinal sistemde kanser

Durum aşağıdakilerden de kaynaklanabilir:

• Karında küt travma
• Karında bıçak veya tabanca yaralanması
• Karın ameliyatı
• Aspirin, nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar ve steroidler ( mide ülseri daha yaygın olarak) alarak mide ülserleri
• Yabancı maddelerin veya kostik maddelerin yutulması

Nadiren, endoskopi veya kolonoskopiden barsak yaralanmaları nedeniyle durum ortaya çıkabilir.

GP’yi teşhis etmek için, doktorunuz karın boşluğundaki havayı kontrol etmek için göğsünüzün veya karnınızın röntgenini isteyecektir. Perforasyonun nerede olabileceği konusunda daha iyi bir fikir edinmek için bir tomografi de yapabilirler.

Ayrıca aşağıdaki laboratuar çalışmalarını da isteyebilirler:

• Yüksek beyaz kan hücresi sayımı gibi enfeksiyon belirtileri
• Kan kaybınız olup olmadığını gösterebilen hemoglobin düzeyi
• Elektrolitleri değerlendirmek
• Kandaki asit seviyesini değerlendirmek
• Böbrek fonksiyonunu değerlendirmek
• Karaciğer fonksiyonunu değerlendirmek

Çoğu durumda deliği kapatmak ve durumu tedavi etmek için ameliyat gerekir.

Ameliyatın amaçları şunlardır:

• Anatomik sorunu düzeltmek
• Peritonitin nedenini düzeltmek
• Dışkı, safra ve yiyecek gibi sorunlara neden olabilecek karın boşluğundaki yabancı maddeleri çıkarmak

Nadir durumlarda deliğiniz kendi kendine iyileşirse doktorunuz ameliyattan vazgeçer ve antibiyotik reçete edebilir.

Bazen bağırsağın bir kısmının çıkarılması gerekir. Küçük veya kalın bağırsağın bir kısmının çıkarılması, bağırsak içeriğinin karın duvarına bağlı bir torbaya boşalmasını sağlayan bir kolostomi veya ileostomi ile sonuçlanabilir.

GP ile ilişkili komplikasyonlar şunları içerir:
Kanama
Sepsis
Karın absesi
Yara enfeksiyonu
Bağırsak enfarktüsü
Kalıcı ileostomi veya kolostomi

Bunun riskini artıran faktörler şunlardır:

• Yetersiz veya zayıf beslenme
• Sigara içmek
• Aşırı alkol kullanımı
• Madde bağımlılığı
• Kötü hijyen
• Kan zehirlenmesi
• Üremi
• Şişmanlık
• Hematom
• Tip 2 diyabet
• Bağışıklık sistemini baskılayan ve devam eden bir enfeksiyon ve gecikme teşhisini maskeleyebilen anti-enflamatuar ilaçlar olan steroid tedavisi veya kortikosteroid kullanımı
• Crohn hastalığı, ülseratif kolit, romatoid artrit gibi durumlar için biyolojik ajanların kullanımı

Perforasyonu onarmak için yapılan ameliyatın başarısı, perforasyon veya deliğin boyutuna ve tedaviden önce geçen sürenin uzunluğuna bağlıdır. Erken tanı ve tedavi ile iyileşme şansı iyileşir.

Tedaviyi engelleyebilecek faktörler şunlardır:
İlerlemiş yaş
Mevcut bağırsak hastalığı
Kanama komplikasyonları
Yetersiz beslenme
Durumun asıl nedeninin doğası
Sigara içmek
Alkol veya uyuşturucu kullanımı
Kanser için aktif tedavi
Lupus, romatoid artrit ve benzer durumlar dahil olmak üzere steroidler veya biyolojik ajanlar gerektiren durumlar.
Kalp hastalığı, böbrek veya karaciğer problemleri ve amfizem gibi diğer tıbbi durumlar

GP’nin birçok nedeni vardır. Örneğin altta yatan bir gastrointestinal hastalık perforasyon riskinizi artırabilir. Tıbbi geçmişinizi öğrenin ve riskinizi artırabilecek mevcut koşullar hakkında bilgi alın.

Kaynak: Healthline