Geç Yumurtlama – Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Ovülasyon genellikle menstrüel döngünüzün ortasında gerçekleşir. Bir döngü yaklaşık 28 gün uzunluğundadır ve yumurtlama 14. günde veya bu güne yakın günlerde olur. Yine de yumurtlama zamanında değişiklikler olabilir. Aylık olarak bazı hormonlardaki yükselme ve düşüşlerin sonucunda bu durum ortaya çıkar.

Bu hormonlar:

• Östrojen
• Progesteron
• Luteinize edici hormon
• Yumurtalık uyarıcı hormon

Menstrüel döngü üç aşamaya bölünebilir:

• Foliküler faz, overfoliküllerinin geliştiği ve yumurtanın olgunlaşarak salınmaya hazırlandığı aşamadır.
• İkinci aşama, yumurtlamadır.
• Son olarak luteal faz vardır. Bu aşamadan önce, rahmin duvarı hamileliğin gerçekleşmesi için kalınlaşır. Eğer hamilelik gerçekleşmezse salınan hormonlar bu duvarın incelmesini sağlar.

Hormonlarda dengesizliğe neden olan bazı durumlar:

1) Stres

Aşırı stres, ister fiziksel ister duygusal olsun hormonlar da dâhil pek çok şeyi olumsuz etkiler. Yapılan bir çalışmada, araştırmacılar menstrüel bozuklukların Çin’de 8 şiddetindeki depremden sonra iki katına çıktığını bulmuşlardır.

2) Tiroit Hastalıkları

Tiroit, hipofiz bezini etkiler. Hipofiz bezi, beynin yumurtlamadan sorumlu hormonları salgıladığı yerdir. Çok aktif ya da çok pasif tiroit, yumurtlamayla ilgili sorunlara neden olur.

3) Polikistik Over Sendromu

Polikistik over sendromu, testesteron çok fazla üretildiğinde ortaya çıkan bir durumdur. Çok fazla testesteron, yumurtalıkların yumurtayı salmasına engel olur. Düzensiz adet, polikistik over sendromunun yaygın bir belirtisidir.

Polikistikoversendormu her 10 kadından birini etkiler.

4) Emzirme

Prolaktin, anne sütünün üretilmesi için gerekli bir hormon olup yumurtlamayı ve regli bastırır. Emziriyorsanız emzirdiğiniz süre boyunca regl olmayabilirsiniz.

Ancak, emzirme doğum kontrol yöntemi olarak kullanılmamalıdır. Emzirme bırakıldıktan sonra yumurtlama reglden iki hafta önce gerçekleşir.

5) Kullanılan İlaçlar

Bazı ilaçlar yumurtlamaya engel olabilir:

• Nonsteroidalantiinflamatuar ilaçların uzun süreli kullanımı
• Antipsikotik ilaçlar

Yapılan bir çalışmada, eklem iltihabını tedavi etmek için kullanılan ilaçların yumurtlamaya etkisi incelenmiştir. Araştırmaya katılan ve plasebo tedavi alan kişilerde foliküllerin yıkılması ve yumurtanın salınması beş gün gecikmiştir.

Yumurtlama, menstrüel döngünüzün ortasında gerçekleşir. Bu yüzden, normalde 28 günlük bir döngünüz varsa, yumurtlama 14. günde veya bu güne yakın günlerde olacaktır. Yumurtlama zamanınız gecikiyorsa veya düzensiz yumurtluyorsanız takviminize güvenmeniz yumurtlama zamanınızın ne zaman olacağını anlamanız için etkili bir yöntem olmayacaktır.

Yumurtlamayı tanımlayabilmek için fiziksel ipuçlarından faydalanabilirsiniz:

• Rahim sıvısında artış gözlemleyebilirsiniz. Vajinal salgınız şeffaf ve esnekse veya yumurta akı gibiyse yumurtlama zamanınız gelmiş olabilir. Bu mukus, spermin salınan yumurtayla buluşmasını sağlamak için ovülasyon zamanında görünür.
• Bazal vücut ısısında artış gözlemleyebilirsiniz. Bazal vücut ısısı, dinlenirken ölçeceğiniz vücut ısınızdır. Vücut ısınızdaki hafif artış, yumurtlama döneminin işaretçisidir. Bazal vücut ısınızı takip etmek için, sabah yataktan kalkmadan önce vücut ısınızı ölçmeli ve değişiklikleri takip etmelisiniz.
• Karında ya da karnın yan kısımlarında ağrı yaşayabilirsiniz. Ovülasyon ağrısı da denilen bu durum, karnın sadece tek bir tarafında da hissedilebilir ve bazen yumurtalıktan yumurta salınırken hafif bir kanama olabilir.

Ovülasyon belirleme kitleri, yumurtlama zamanının takip edilmesinde kullanılır. Bu kitlerde idrara batırmanız gereken bir çubuk bulunur. Bu çubuk, yumurta salınımı yapılırken salgılanan luteinize edici hormonu ölçer.

Bu testlerin kötü yanı çok pahalı olmalarıdır. Regl dönemleriniz ve yumurtlama zamanınız düzensizse yumurtlama zamanınızı bulmak için birden çok çubuk kullanmanız gerekecektir. Örneğin, normal döngünüz 27 – 35 gün sürüyorsa teste 12 veya 13. gün başlayarak ovülasyonun olduğu güne kadar test yapmanız gerekir. Bu süreç 21. güne kadar uzayabilir.

Ovülasyon tahmin kitlerinin ilk beş günde ovülasyonu belirleme oranı %80 iken 10 gün içinde belirleme oranı %95’tir.

Doğruluk oranını artırmak için bunları da yapmalısınız:

• Kullanım talimatına birebir uyun.
• Sabah ilk idrarınızı kullanarak testi yapın.

Hamile kalmak için yumurta salındıktan sonraki 12 – 24 saat arasında yumurtanın döllenmesi gerekmektedir. Bu yüzden, düzensiz ovülasyon doğurganlık zamanının tahmin edilmesini çok zorlaştırır ama bu hamile kalamayacağınız anlamına gelmez. Sadece doğurganlık penceresinin açıldığı zamanı anlamanızı zorlaştırır.

Doğurganlığınız ve ovülasyon zamanınızla ilgili endişeleniyorsanız değerlendirme yapması için doktora görünebilirsiniz. Aylık döngünüzü etkileyen bir hastalığınız olabilir.

Bu hastalıklar:

• Prematürovaryan yetmezlik
• Kanda çok fazla prolaktin bulunmasına ve buna bağlı olarak da ovülasyonun engellenmesine neden olan hiperprolaktinemi
• Hipofiz bezlerinde tümör
• Hipotiroidi
• Polikistikoversendromu

Geç yumurtluyorsanız, regl dönemleriniz çok ağır geçebilir. Östrojen hormonu menstrüel döngünün ilk yarısında zirveyi görür ve rahim duvarının kalınlaşmasına neden olur. Ovülasyon, progesteron hormonunun salınmasını tetikler. Progesteron hormonuysa yumurtanın döllenmesine yardımcı olur.

Ovülasyon geç oluyorsa veya hiç olmuyorsa östrojen salgılanmaya devam ederek rahim duvarını kalınlaştırıyordur. Böyle bir kalınlaşma en sonunda kararsız bir duruma gelerek parçalanır. Bunun sonucunda da regl dönemlerinizde ağır kanamalar yaşayabilirsiniz.

• Döngüleriniz 21 günden kısa, 35 günden uzun aralıklarla oluyorsa
• Regliniz 90 günden fazla geciktiyse
• Regl dönemleriniz birden düzensizleştiyse
• Çok yoğun kanamalar oluyorsa
• Regl sırasında aşırı bir karın ağrısı hissediyorsanız
• Regl dönemlerinizle veya doğurganlığınızla ilgili endişeleriniz varsa

Bu durumun altında yatan polikistikoversendromu ya da hipotiroidi gibi nedenler varsa yumurtlama zamanını düzenlemek için bu hastalıklar tedavi edilir. Hiçbir neden tespit edilemezse ve hamile kalmak istiyorsanız doktorunuz yumurtlamayı düzenlemek için ilaç verebilir.

Bu ilaçlar:

• Klomifen
• Letrozol
• İnsan koryonikgonadotropini

Üremeyle ilgili sağlık sorunlarını düzeltmek için:

• Aşırı yoğun egzersizler yapmayın. Araştırmalar farklı sonuçlar gösterseler de çok yoğun egzersiz yapmak ovülasyonu etkileyebilir. Ancak, aşırı kiloluysanız veya obezseniz orta şiddetli egzersiz yapmak yumurtlamayı geliştirebilir.
• Sigara içmekten ve pasif içicilikten kaçınmalısınız. Sigarada toksinler yumurta kalitesine zarar verebilir.
• Stresle baş etmeyi öğrenin.
• Hamile kalmak istemiyorsanız kondom gibi doğum kontrol yöntemlerini kullanın. Bu yöntem, doğurganlığı azaltmaya neden olan cinsel yolla bulaşan hastalıklardan sizi korur.

Kaynak: https://www.healthline.com