Gece Terlemesi – Nedenleri ve Tedavisi

Gece terlemesi genelde menopoz ve diğer hormon bozuklukları nedeniyle ortaya çıkar. Bunun dışında bazı ilaçlar, enfeksiyonlar, kan şekeri düşüklüğü, bazı nörolojik durumlar ve kanser de geceleri terlemeye yol açabilir.

Gece Terlemesinin Nedenleri

Gece terlemeleri sürekli hale geldiğinde nedenini tespit edip buna göre gerekli tedaviyi takip etmek gerekir. Gece terlemesinin yaygın nedenleri şunlardır:

1) Menopoz
Araştırmalara göre menopoz dönemindeki kadınların 3’te 2’si ateş (sıcak) basmaları geçirmektedir. Bu ateş basmaları da genelde geceleri aşırı terlemeye yol açar. Gece terlemeleri menopoz döneminin başlangıç aşamasında östrojen hormonu seviyesinin hızla düşmesinden kaynaklanır. Bu dönemdeki kadınlar gece terlemelerini tetikleyici etken yapan stres, kafein, alkol, baharatlı yiyecekler ve sıcak içeceklerden uzak durmalıdırlar.

2) Hormonal Bozukluklar
Birçok hormon bozukluğu gece terlemesine neden olabilir. Böbrek üstü bezinde nadiren görülebilen bir tümör çeşidi nöroepinefrin ve epinefrin üretimine neden olur. Bu hormonlar kan basıncını ve kalp atışlarını kontrol eder bu nedenle fazla üretimleri kalp atış hızının, kan basıncının ve gece terlemelerinin artmasına neden olur.

Ayrıca tiroidin aşırı çalışması sonucu fazla miktarda tiroit hormonu üretilmesi anlamına gelen hipertiroidi de gece terlemelerine neden olabilir. Akciğerlerden ve bağırsak tümörlerinden aşırı hormon salınımına neden olan Karsinoid sendromu da gece terlemelerine neden olur.

3) İlaçlar
Kan basıncını düşüren ilaçlar, alkol, eroin, antidepresanlar ve ateş düşürücü bazı ilaçlar gece terlemelerine yol açabilir. Ayrıca yan etki olarak gece terlemelerine yol açan daha birçok ilaç vardır.

4) Enfeksiyonlar
Bağışıklık sisteminin bulaşıcı organizmalara karşı tepki verme şekline göre birçok enfeksiyon gece terlemelerine neden olabilir. HİV başta olmak üzere birçok virüs ve bakteri çeşidi gece terlemesine neden olabilir.

5) Düşük Kan Şekeri
Hipoglisemi olarak da adlandırılan düşük kan şekeri gece görülebilir. Buna geceye özgü hipoglisemi denir ve yoğun terlemeye yol açar. Buna uyku halinde kabuslar ve sendelemeler de eşlik eder.

6) Nörolojik Durumlar
Terlemeyi sinirler kontrol eder bu nedenle gece terlemeleri bazı sinirsel problemlerin işareti olabilir. Otonom nöropati ve felç de gece terlemesine neden olabilir. Kan damarının patlaması ya da beyindeki kan kan akışını bloke eden bir pıhtı oluşumu sonucu felç ortaya çıkar.

Otonom nöropati ise sinirlerin tahrip olması sonucu ortaya çıkan bir takım semptomlardır. Nöropati diyabet, aşırı alkol kullanımı, Parkinson hastalığı, HİV, AİDS, bazı nörolojik ilaçlar ve ameliyat ya da travma sonucu sinirlerde görülebilen tahribatlarla doğrudan alakalıdır.

7) Kanser
Gece terlemeleri bazı kanser çeşitlerinin özellikle de kan kanserinin erken sinyali olabilir. Uzmanlara göre yoğun gece terlemeleri kan kanserinin B-semptomu olabilir. B-semptomlar tüm vücudu etkileyen sistemik semptomlardır. Kan kanserinin gece terlemelerine neden yol açtığı tam olarak bilinmemesine rağmen teorik olarak vücudun kötü huylu hücrelere karşı bağışıklık tepkisi sonucu gece terlemelerinin ve yüksek ateşin ortaya çıktığı sanılmaktadır.

Gece Terlemesi Tedavisi

1) Hormon Değiştirme Terapisi
Kadınlarda görülen ateş basmaları ve gece terlemeleri için en etkili yöntem östrojen alımıdır. Fakat östrojen kalp hastalıkları, göğüs kanseri ve pıhtılaşma gibi bazı sağlık problemlerinin riskini artırabilir. Östrojen tek başına ya da progesteronla birlikte alınabilir. Ameliyatla uterusu alınan kadınlar sadece östrojeni alabilir. Fakat uterusu olan kadınlar östrojenle beraber progesteron da almalıdır. Ayrıca östrojen göğüs kanseri olan kadınlar için de uygun değildir.

2) Antidepresanlar
Düşük dozda alınan bazı antidepresanlar gece terlemelerini belirli oranda azaltabilir. 2006’da ABD’de yapılan bir çalışma bir antidepresan çeşidinin kadınlarda ateş basmalarını plasebolara (teselli ilacı) göre % 60’a kadar daha etkili bir şekilde azalttığını ortaya koymuştur.

Ayrıca kan basıncını düşüren bazı ilaçların da sersemlik, susama, kabızlık ve ağız kuruması gibi yan etkilerine rağmen gece terlemelerini azalttığı bilinmektedir.

3) Soya izoflavonları
Soya vücutta östrojen benzeri etki gösteren kimyasallar olan izoflavonlardan yüksek miktarda içerir. İzoflavonlar vücuttaki östrojen reseptörlerine bağlanarak gece terlemelerini azaltır. Bilimsel bir çalışmada soya katkılarının gece terlemelerini plasebolara kıyasla % 20 oranında daha etkin bir şekilde azalttığını ortaya koymuştur.

4) Karayılan Otu
Karayılan otu ateş basmaları ve gece terlemelerini tedavi etmek için üzerinde en çok çalışma yapılan ottur. Çalışma mekanizması tam olarak bilinmemesine rağmen araştırmacılar karayılan otundaki bazı maddelerin östrojen reseptörlerine bağlanarak veya serotonin reseptörleri üzerinde uyarıcı etki yaparak gece terlemeleri üzerinde etkili olduğunu düşünmektedir.

5) Keten Yağı
Keten tohumlarından elde edilen keten yağı vücutta östrojen seviyesini normalleştiren ve gece terlemelerini azaltan lignan adlı bitkisel maddeler içerir.

6) Gecesefası Otu
Gecesefası otundan elde edilen yağ terlemeyi azaltıcı etki gösteren gama linoleik asit (GLA) bakımından oldukça zengindir. Gece sefası otu içerikli kapsüller eczanelerden elde edilebilir.

7) Hayat Tarzında Değişiklikler
İlaçlar ve bazı katkı maddeler gece terlemelerini önlemede en etkili yöntemler olmasına rağmen hayat tarzında yapılan bazı küçük değişiklikler de gece terlemelerini azaltmaya yardımcı olabilir.

Yoga, meditasyon ve derin nefes alma gibi dinlenme ve stres azaltma teknikleri özellikle kadınlarda ateş basmalarını ve gece terlemelerini azaltmada etkili olabilir. Bu dinlenme teknikleri uyku kalitesinin artmasına da katkı sağlar.

8) Beslenmeye Dikkat Etmek
Sıcak ve baharatlı yiyecekler, kafeinli içecekler ve alkol gece terlemelerinin artmasına ve şiddetlenmesine neden olabilmektedir. Bu nedenle bu tür besinleri çok fazla tüketmemek gerekir. Ayrıca gün içinde düzenli olarak soğuk içecekler tüketmek de vücut ısısının azaltılmasına yardımcı olur.

9) Sigarayı Bırakmak
Sigara da ateş basmaları ve gece terlemelerini tetikleyen bir faktördür. Sigarayı bırakmak gece terlemelerini azaltmakla birlikte kalp hastalıkları, felç ve değişik kanser türlerinin riskini de azaltır.