Sigara ve alkolün yüksek oranlarda neden olduğu kanser türlerinden biri gırtlak kanseridir. Çoğu zaman cerrahi müdahale gerektirir. Gırtlak kanseri ameliyatı öncesi ve sonrasında hastada ses sorunları görülebilir.
Gırtlak Kanseri Belirtileri
Gırtlak kanseri ses telleri üzerinde veya o bölgeye çok yakın dokularda ortaya çıktığı için ses kısıklığı, seste çatallaşma, boğuk seslilik gibi belirtilere neden olur. Aşağıdaki belirtiler de görülebilir:
- İyileşmeyen boğaz iltihabı
- Kalıcı öksürükler
- Yutkunma güçlüğü, yutkunma esnasında ağrı
- Kulak ağrısı
- Nefes almada güçlük
- Açıklanamayan kilo kaybı
- Kanser, yakınlarındaki lenf bezlerine yayılırsa boyunda yumru oluşumları veya şişlikler
Bu belirtilerin, gırtlak kanserinden çok daha sık görülen başka hastalıklarda da ortaya çıktığı akılda tutulmalıdır.
Gırtlak Kanseri Neden Olur?
Gırtlak kanserinin nasıl ortaya çıktığı tüm detaylarıyla bilinmemektedir. Ancak aşağıdaki etkenler gırtlak kanseri riskini artırır:
1) Sigara
Günde 25 adetten fazla sigara içen kişilerde gırtlak kanseri görülme riski kırk kat fazladır. Bu oran, günde ne kadar sigara içtiğinden bağımsız olarak, kırk yıl boyunca sigara içmiş kişiler için de söz konusudur.
- İçilen sigara miktarı veya süresi uzadıkça risk artar.
- Alkolün etkisi de sigaranın gırtlağa yaptığı tahrişe benzer özelliktedir. Alkol tüketen kişilerde gırtlak kanseri görülme riski, tüketmeyenlere oranla üç kat fazladır.
- Alkol ve sigara bir arada tüketildiğinde risk katlanır.
Sigara ile birlikte şekerli içecek tüketmenin gırtlak kanseri riskini daha da artırabileceği düşünülüyor.
2) Genetik Etkenler
Birinci dereceden bir akrabasında (anne, baba, kardeş, evlat) gırtlak kanseri olan kişilerde gırtlak kanseri görülme riski iki kat fazladır.
3) Kızarmış Gıda Tüketmek
Yağda kızartılarak hazırlanmış gıdaların gırtlak kanseri riskini artırdığı saptanmıştır. Kırmızı et ve işlenmiş gıdalar (sosis, sucuk, fastfood yiyecekler…) tüketmek de gırtlak kanseri riskini artırmaktadır.
4) Zehirli Maddelere Maruz Kalmak
Özellikle iş ve çalışma ortamlarında sık rastlanan aşağıdaki maddeler gırtlak kanserine neden olabilmektedir:
- Asbest (gemi, uçak, otomobil ve inşaat sektöründe kullanılmaktadır)
- Kömür ve odun tozları
- Boya buharı
- Petrol, yakıt
- Nikel (paslanmaz çelik, mıknatıs, bozuk para vb. üretiminde kullanılmaktadır)
- Sülfürik asit buharı
- Formaldehit (tekstil, yalıtım gibi sektörlerde karşılaşılabilir)
- İzopropil alkol (çözücü ve temizleyici olarak kullanılmaktadır)
Gırtlak Kanseri Tedavisi
1) Radyasyon Tedavisi
Radyasyon tedavisi hem erken dönemdeki hem de ilerlemiş gırtlak kanseri tedavisinde kullanılabilir. Tedavide kanserli dokuyu küçültmek veya yok etmek için yüksek enerjili ışınlar kullanılır. Cerrahi müdahalelerle eş zamanlı olarak uygulanabilir.
2) Cerrahi Müdahale
Gırtlak kanserinde aşağıdaki ameliyatlardan biri veya birkaçı gerekli olabilir:
Endoskopik rezeksiyon: Erken dönemdeki gırtlak kanserinde daha sık uygulanır. Operatör doktor hastanın ağzından girerek kanserli dokuyu lazer ile yakar veya küçük cerrahi aletler yardımı ile alır.
Parsiyel larenjektomi: Bu operasyonda hançerenin bir kısmı alınır. Ses tellerinin bir kısmı alınmazsa hasta konuşmaya devam edebilir ancak seste çatallaşma veya zayıflama oluşacaktır.
Geçici trakeostomi: Parsiyel larenjektomi ameliyatı sonrasında hastanın rahat nefes alabilmesi için, boynunda geçici bir delik açılması ameliyatıdır.
Total larenjektomi: Tüm hançerenin alınması ameliyatıdır. İlerlemiş gırtlak kanseri vakalarında uygulanması gerekebilir.
- Hasta ameliyat sonrasında ses tellerini eskisi gibi kullanamaz.
- Hastanın konuşabilmesi için geliştirilen ses protezleri, özofagus konuşması, elektrofarinks, elektronik klavye gibi yöntemler mevcuttur.
- Hastanın nefes alabilmesi için boynunda kalıcı bir delik (stoma) açılması gerekir.
Boyun disseksiyonu: Boyundaki lenf bezlerinin alınması ameliyatıdır. Gırtlak kanseri civardaki lenf bezlerine sıçramışsa uygulanır.
3) Kemoterapi
Kemoterapi tedavisinde kanserli hücrelerin öldürülmesi veya yayılmasının önlenmesi için kuvvetli ilaçlar kullanılır. İlaçlar genellikle damar yolundan verilir. İlerlemiş veya tekrar etmiş vakalarda gırtlak kanseri belirtilerinin yatışmasına yardımcı olabilir.
4) Yaşam Tarzı Önerileri
Sigarayı bırakın: Gırtlak kanseri hastasının sigarayı ve alkolü bırakması aşağıdaki nedenlerle çok önemlidir:
- Herhangi bir tedavinin daha az etkili olmasına neden olurlar.
- Cerrahi müdahale sonrasında hastanın toparlanmasını zorlaştırırlar.
- Gırtlak kanserinin yayılmasına veya başka kanserlerin ortaya çıkmasına zemin hazırlayabilirler.
Yeşil çay tüketin: 2003 yılında yayınlanan “Folia Histochemica et Cytobiologica” isimli laboratuavar çalışmasına göre, yeşil çayda bulunan epigallokateşin-3-gallat isimli bir bileşen gırtlak kanseri hücrelerinin büyümesini durduruyor.
