Gözyaşı kanalı tıkanıklığı süreğen hastalıklardan kaynaklanıyorsa kapalı veya açık ameliyat gerekli hale gelmektedir. Darbe gibi etkenler sonrasında ani gelişen vakalar en geç birkaç aya kadar genellikle kendiliğinden iyileşecektir.
Gözyaşı Kanalı Tıkanıklığı Belirtileri
En yaygın belirtiler şunlardır:
- Sık sık gözyaşı akması
- Göz çevresinde rahatsızlık hissi, yangı
- Göz iltihabı
- Göz çukurunun köşelerinde şişme ve mukus oluşumu
- Yapışkan kirpikler
- Bulanık görme
- Şiddetli vakalarda göz çevresinde ve yüzde iltihap
Bu belirtiler aşağıdaki durumlarda genellikle şiddetlenir:
- Soğuk havaya veya rüzgara maruz kalınca
- Aşırı miktarda güneşe maruz kalınca
- Sinüs iltihapları gibi solunum yolları iltihaplarının varlığında
Gözyaşı Kanalı Tıkanıklığı Neden Olur?
1) Gözyaşı Kanalı Daralması
Gözyaşı kanalının yüzey dokuları kalınlaşınca gözyaşı kanalı daralır. Şişme ve iltihap kapma durumunun bu kalınlaşmada payı olabilir. Genellikle 40 yaş üzerine kadınlarda görülen bir durumdur.
2) Burun Sorunları
Aşağıdaki burunla ilgili problemler gözyaşı kanalı tıkanıklığına neden olabilir:
- Şiddetli sinüs iltihapları
- Burun ameliyatı sonucunda gelişebilen yan etkiler
- Burun sinüslerinde ortaya çıkabilen tümör ve benzeri oluşumlar
3) Cerrahi Müdahaleler
Göz, yüz veya sinüslere yapılan cerrahi müdahaleler sonrasında yan etki olarak gözyaşı kanalı tıkanıklığı görülebilir. Özellikle cilt altındaki dokulara (kemik onarımı gibi) temas eden ameliyatlar böylesi bir sonuca götürebilir.
4) Diğer Nedenler
Gözyaşı kanalı tıkanıklığına neden olabilecek diğer etkenler şunlardır:
- Gözyaşı yollarında veya gözyaşı kesesinde oluşan gözyaşı taşları
- Kırık elmacık kemiğinin gözyaşı kanalına baskı yapması
- Gözleri koruyan civar kemiklerin kırılması veya yaralanması
- Kirpik diplerinde veya göz çevresinde iltihap gelişmesi (süreğen iltihaplarda yara izi kalma ihtimali yüksektir)
- Gözyaşı kanalını etkileyebilecek yakınlıktaki tümör oluşumları
Gözyaşı Kanalı Tıkanıklığı Tedavisi
1) Koruyucu Tedavi
Gözyaşı kanalı tıkanıklığının nedeni bir yüz yaralanması ise koruyucu tedaviler önerilir. Tedavinin amacı şişmeyi azaltmaktır. Şişkinlik zamanla yok olurken tıkanıklık da kendiliğinden kaybolacaktır. Bu süre birkaç haftadan birkaç aya kadar sürebilir.
2) Açma, Sonda ve Lavaj
Bölgesel gözyaşı kanalı tıkanıklığı yaşayan kişilerde sırası ile aşağıdaki müdahaleler uygulanabilir:
- Punktum adı verilen kanal uçları bir genişletme aleti yardımıyla açılır.
- İnce bir sonda yardımı ile gözyaşı kanalından burun kanalına kadar ilerlenir, sonra sonda çıkarılır.
- Son olarak gözyaşı kanalı tuzlu su solüsyonları ile yıkanır.
Bu işlemler en azından bir süreliğine rahatlatacaktır. Bir iltihap söz konusu ise tuzlu su solüsyonu yerine antibiyotik sıvılar önerilir. Daha ciddi vakalarda bu yöntem yetersiz kalabilir.
3) Balon Kateterle Açma
Gözyaşı kanalı tıkanıklığının nedeni süreğen iltihap veya yara sonrası oluşumlar ise balon kateter kullanılabilir:
- Hastaya genel anestezi uygulanır.
- Bir kateter yardımı ile kanal boyunca sönük medikal balon yerleştirilir.
- Kateter çıkarılarak medikal balon bir pompa yardımı ile ihtiyaç duyulduğu sayıda şişirilir, indirilir.
Bu işlem çocuklar için uygulandığında etkili sonuçlar vermektedir ancak kısmi gözyaşı kanalı tıkanıklığı yaşayan yetişkinlerde de uygulanabilir.
4) Stent ve Tüp Geçirme
Bu işlemde göz kapağı köşesinden buruna doğru ilerleyen ince bir poliüretan veya silikon tüp yerleştirilir. Gözyaşının akabilmesi için yapay bir kanal oluşturulur. Çoğu vakada bu tüp en az üç ay bekletilir.
5) Cerrahi Müdahale
Dakriyosistorinostomi: Bu ameliyatta operatör doktor gözyaşı kesesi yakınında burun kenarından gözyaşı kanalını açar. Burun boşluğuna erişebilecek bir stent taktıktan sonra açık bölgeyi kapatır.
Kanalı bypass etme: Şiddetli vakalarda hasta kişinin tüm gözyaşı kanalı sisteminin yeniden inşa edilmesi gerekebilir. Gözyaşının burun boşluğuna akabileceği yeni bir kanal oluşturulur.
