Graves hastalığı tiroid bezlerinin aşırı çalışmasına (hipertiroidi) neden olan bir otoimmün hastalığıdır. Otoimmün hastalıkları vücudun yanlışlıkla kendi hücrelerine saldırması sonucu ortaya çıkar.
Graves Hastalığı Nedir?
Graves hastalığı hipertiroidnin en yaygın formlarından biridir. Graves hastası olanların bağışıklık sistemi sağlıklı tiroit hücrelerine saldıran immunoglobülinler üretir. İmmünoglobülinler tiroidin çok fazla tiroit hormonu salgılamasına neden olurlar.
Tiroit hormonu sinir sistemi fonksiyonu, beyin gelişimi, vücut sıcaklığı gibi diğer birçok önemli fonksiyonu düzenleyen bir hormondur. Hipertiroidi tedavi edilmediğinde kilo kaybına, aşırı duygusallığa, depresyona ve mental ve fiziksel yorgunluğa neden olur.
Graves Hastalığının Nedeni
Vücudun kendi bağışıklık sisteminin vücuttaki sağlıklı doku ve hücrelere saldırmasına neden olan Graves hastalığının kesin nedeni henüz bilinmemektedir. Bilim adamları antikorların kendi sağlıklı hücrelerine saldırmasının kalıtsal olarak aktarılabilen bir problem olduğunu bilmesine rağmen, Graves hastalığına neyin neden olduğunu ya da hangi faktörlerin hastalığın gelişimine yol açtığı hakkında henüz kesin bir bilgileri yoktur.
Kimler Risk Altındadır?
- Kalıtım, stres, yaş ve cinsiyet gibi etkenlerin potansiyel risk faktörleri olduklarına inanılmaktadır.
- Hastalık özellikle 40 yaşın altındaki kişilerde görülür.
- Graves hastalığının kadınlarda (özellikle 20-40 yaşları arası kadınlarda) görülme ihtimali erkeklere göre 10 kat daha fazladır.
- Romatoid artrit, vitiligo, ve tip 1 diyabet gibi herhangi bir otoimmün hastalığı da riski artırmaktadır.
Graves Hastalığının Belirtileri
Genellikle Graves hastalığının belirtileri hipertiroidi ile benzerdir. Bu belirtiler şunlardır:
- Kaygı
- Erkeklerde göğüs büyümesi
- Konsantrasyon sorunu
- Çift görme
- Göz kaşınması ve sulanması
- Yorgunluk
- Bağırsak hareketlerinde artış
- Guatr
- Sıcağa karşı fazla hassasiyet
- Fazla terleme
- İştah artışı
- Uykusuzluk
- Kadınlarda düzensiz aybaşı periyotları
- Kaslarda zayıflama
- Sinirlilik
- Hızlı ve düzensiz kalp atışları
- Nefes darlığı
- Titreme
- Kilo kaybı (nadiren de kilo artışı)
Graves hastalarının küçük bir kısmında kaval kemiği bölgesinde deride kızarma ve kalınlaşma görülür. Hastalığın diğer bir belirtisi de oftalmopati denilen göz kapağının geri çekilmesiyle göz yuvarlağının büyümüş gibi görünmesidir. Bu belirti hastaların %25’inde görülür.
Hastalığın Teşhisi
Doktor Graves hastalığından şüphelenirse laboratuvar testleri isteyebilir. Endokrinologlar fiziksel testlerin yanında aşağıdaki testleri de yaparlar.
- Kan testi
- Tiroit taraması
- Radyoaktif iyot tutulum testi
- TSH testi
- TSI testi
Bu testlerin sonuçları kombine edildiğinde hastanın Graves hastası olup olmadığı anlaşılır.
Graves Hastalığının Tedavisi
Yapılacak tedavi çeşidi hastanın yaşına, genel durumuna, tiroit bezlerinin büyüklüğüne ve hastanın tercihine bağlıdır. Şu anda 3 çeşit tedavi bulunmaktadır: tiroit hormonunun üretiminin engellenmesi, tiroit bezlerinin bir kısmını parçalayarak hormon üretimini sınırlandıran radyoaktif iyot kullanımı ya da cerrahi müdahaleyle bezlerin bir kısmının alınması
1) İlaç Terapisi
Doktor tarafından tiroidin tiroit hormonu üretimini engelleyen anti-tiroit ilaçlar yazılır. Ayrıca diğer tedaviler başlayıncaya kadar belirtilerin etkilerini azaltmak için beta-blokörler de kullanılabilir.
Anti-tiroit ilaçların susama ve uykusuzluk gibi yan etkileri olabilir, bazı durumlarda bir kan hastalığı olan agranülositoz (akyuvarsızlık) görülebilir. Çoğu zaman bu tedavi güvenlidir ve birkaç ay içerisinde normal hormon dengesini sağlar.
Beta blokörlerin ise kalp atış bozuklukları, titreme, terleme ve gerginlik gibi yan etkileri olabilir.
2) Radyoaktif İyot Terapisi
Bu tedavi ilaç tedavisi sonuç vermediğinde kullanılır. Hastaya bir kapsül ya da radyoaktif iyot içeren su verilir. İlaç alındıktan sonra radyoaktif iyot hızlı bir şekilde aşırı aktive olmuş tiroit hücreleri tarafından emilir ve bu hücreler radyoaktif etki sayesinde parçalanır böylece daha az tiroit hormonu üretilir.
Vücuttaki radyoaktif etki birkaç gün içinde kaybolur. Radyoaktif terapi gelişmekte olan fetüsü olumsuz etkilediği için hamilelerde kullanılmamalıdır.
3) Tiroit Ameliyatı (Tiroidektomi)
Tiroidektomi tiroit bezlerinin bütünüyle alınması olayıdır. Fakat bu aşırı hormon üretimine küçük bir yumru neden oluyorsa cerrah sadece bezin bu kısmını alabilir. Eğer tiroit bezi bütünüyle aktif ise (genelde durum budur.) total bir tiroidektomi gerekir.
Ameliyat genelde guatrı olanlarda, kanser riski olanlarda ve hamileler gibi radyoaktif iyot terapisini uygun olmayan hastalarda tercih edilir. Ameliyattan sonra ne kadar tiroit bezi kaldığına bağlı olarak takiben tiroit değiştirme terapisi de uygulanabilir.
