Gebelikle birlikte artan HCG hormonu hamilelikte guatra yol açabilir. Çoğu vaka, ilerleyen dönemlerde düzelecektir. Diğer nedenlerden kaynaklanan hamilelikte guatr vakalarında kişi yeterli miktarda iyot almalıdır. Radikal tedaviler için doğum beklenmelidir.
Hamilelikte Guatr Belirtileri
Guatr, tiroid bezi şişmesidir. Hamilelikte guatr aşağıdaki belirtilere neden olabilir veya sık sık bu belirtilerle birlikte görülebilir:
- Boyunda şişlik
- Aşırı yorgunluk, cilt kuruluğu, soğuğa dayanamama gibi hipotiroidi (tiroid hormonu azlığı) belirtileri
- Aşırı hareketlilik, asabiyet, sıcağa dayanamama, taşikardi gibi hipertiroidi (tiroid hormonu fazlalığı) belirtileri
- Yutkunma güçlüğü, boğazda gerginlik
- Nefes almada güçlük
- Ses kısıklığı
- Düşük riskinin artması
Not: Guatr, tüp bebek yönteminde gebe kalabilme ihtimalinin azalmasına yol açar.
Hamilelikte Guatr Neden Olur?
1) Hormon Yükselmesi
Normal zamanlarda kanda olmamasına rağmen, hamile kadınlarında çok yükselen HCG adlı bir hormon vardır. HCG’nin görevi, döllenmiş yumurtanın rahme tutunmasını ve göbek kordonu oluşana kadar hayatının devamını sağlamaktır.
Artan HCG hormonu tiroid hormonunu baskılayabilmekte, tiroid bezlerinin daha fazla çalışarak şişmesine ve hamilelikte guatra neden olabilmektedir. Hamilelerde yaygın görülen bir durumdur, az miktarda olduğu sürece sorun teşkil etmez.
2) İyot Yetmezliği
Tiroid bezi tiroid hormonunu üretirken gıdalardan aldığımız iyot mineralini kullanır. Bir insanın günlük alması gereken iyot miktarı yaklaşık 150 mikrogramdır, ancak bu rakam hamilelikte 220 mikrograma yükselir.
- Hamilelikte guatr, yeterli miktarda tüketilmeyen iyot nedeni ile daha zorlu çalışan tiroid bezinden kaynaklanabilir.
- Çok fazla tüketilen iyot da hamilelikte guatra yol açabilir.
3) Haşimato Hastalığı ve Diğer Nedenler
Haşimato, bağışıklık sisteminin hata ile tiroid bezine saldırdığı (otoimmun), kalıtsal bir hastalıktır. Guatra yol açabilir. Normal zamanlarda haşimato geri planda kalırken, tetikleyici etkenler yüzünden ortaya çıkabilmektedir. Hamilelik de bu etkenlerden biridir.
4) Diğer Nedenler
Aşağıdaki faktörler de hamilelikte guatra yol açabilir:
- Graves hastalığı: Tiroid hormonunda artışa yol açan otoimmun hastalık
- Tiroid bezi iltihabı
- Tiroid nodülleri
- Lityum veya amiodoron içeren ilaçlar
- Hipofiz bezi veya hipotalamus sorunları, kafaya şiddetli darbe almak
Hamilelikte Guatr Tedavisi
1) Dengeli Beslenin
Yeterli miktarda iyot almalısınız. Günlük iyot ihtiyacı hamileler için 220 mikrogramdır (mcg). Bazı gıdalarda bulunan iyot miktarı aşağıdaki gibidir:
- Bir bardak sütte: 56 mcg
- Bir porsiyon yoğurtta: 154 mcg
- 5 gram(parmak ucu ile alınacak bir tutam) iyotlu tuzda: 225 mcg
- Haşlanmış büyük bir yumurtada: 12 mcg
Günlük iyot alımının 600 mikrogramı geçmemesine özen gösteriniz.
2) Cerrahi Müdahale
Guatr vakalarında tiroidektomi adı verilen ameliyatla tiroid bezinin tamamı veya bir kısmı alınabilir. Ancak hamilelikte guatr vakalarında ileri derecede nefes darlığı gibi belirtiler görülmediği sürece uygulanmaz, doğum beklenir.
3) İlaç Tedavisi
Bazen aspirin veya kortikosteroit ilaçlar yazılabilir, ancak bu ilaçlar uzun vadede bebeğin gelişimini olumsuz etkiler. Dolayısıyla doktorunuzu hamile olduğunuz konusunda bilgilendirmeli, doktorun önerdiği kullanım süresinin dışına çıkmamalısınız.
- Livotiroksin (yapay tiroid hormonu) gerekebilir. Kişi önceden hipotiroidi (tiroid hormonu düşüklüğü) nedeni ile livotiroksin alıyorsa, doz artımı gerekebilir.
Önemli: Hipertiroididen kaynaklan guatr vakalarında sık sık radyoaktif iyot tedavisi uygulanmakta ve başarılı sonuç vermektedir. Ancak hamilelerde bu tedavi uygulanamaz.
