HbA1c: Kaç Olmalıdır? Yüksekliği Düşüklüğü

HbA1c’nin normal değerleri 3,5% – 5,7% arasında olmalıdır. Bu değerler tüm hemoglobinler arasındaki HbA1c yüzdesini verir. Kişide günlük şeker dalgalanmaları olsa bile orta vadeli kan şekeri hakkında fikir verir.

Farklı test tekniklerinde değişkenlik gösterebilir. Bu yüzden tahlil sonuç kağıdındaki değerlere uyunuz.

• Şeker hastalığı teşhisi konulmamış kişilerde 5,7% – 6,5% arasında çıkan HbA1c, potansiyel şeker hastalığı riski anlamına gelebilir.
• %7 ve daha yüksek değerlerde şeker hastalığı tanısı konulur.
• Şeker hastası teşhisi olan kişilerde görülen HbA1c yüksekliği (7% yukarısı) hastalığın kontrol altında tutulmadığını gösterir.

1)  HbA1c Yüksekliği Neden Olur?

– Şeker Hastalığı
Gıdalardan aldığımız enerji, insülin adı verilen hormon sayesinde hücrelerimiz tarafından emilerek kullanılabilir. Bedenin yeterli miktarda insülin üretemediği durumlarda şeker hastalığı ve HbA1c yüksekliği görülür. Aşağıdaki etkenler şeker hastalığında rol oynayabilir:

• Genetik faktörler
• Aşırı kilolu olmak ve yüksek kalorili beslenmek
• Hareketsizlik
• Karaciğerde anormal miktarda üretilen glikoz
• Metabolik sendrom
• 4 kilo üzeri olan bir doğum yapmak
• Yüksek tansiyon
• Bağışıklık sisteminin hata ile beta hücrelere saldırması
• Bazı zararlı mikroorganizmalara veya toksin içeren çevreye maruz kalmak

– Bazı Hastalıklar
Aşağıdaki hastalıklar HbA1c yüksekliğine neden olabilir:

• Cushing sendromu: Kortikosteroit hormonların aşırı salgılanması
• Feokromositom: Böbreküstü bezi kaynaklı tümör
• Kortikosteroit tedavileri

– Sahte Yükseklik
Aşağıdaki etkenler kan şekerinde yükselmeye neden olmasa dahi bazı etkileri yüzünden sahte HbA1c yüksekliğine neden olabilir:

• Böbrek yetmezliği
• Uzun süreli ve aşırı miktarda alkol tüketimi
• Hipertrigliseridemi: Kanda bulunan bir tür yağın seviyesinde artış
• Demir yetersizliğinden kaynaklanan anemi
• B12 veya folat eksikliği

2)  HbA1c Nasıl Düşürülür?

Aşağıdaki önlemler HbA1c seviyelerinin düşürülmesinde yardımcı olacaktır:

• Hareketli olun. Haftanın beş günü yarım saat süre ile orta tempolu egzersiz yapın.
• Basit şeker içeren gıda tüketmeyin. Kalori alımını azaltın.
• Dengeli beslenin. Öğün atlamayın. Size en uygun diyet programı için gerekirse profesyonel destek alın.
• Şeker hastalığı tanınız varsa doktorunuzun önerdiği beslenme programına, ilaçlarınızı düzenli olarak almaya hassasiyetle özen gösterin.

Normal seviyenin altındaki (3,5%) HbA1c genellikle kansızlıkla ilgili bir probleme işaret eder. Hipoglisemi (şeker düşüklüğü) ile yakın anlamda kullanılabilir. HbA1c düşüklüğü olan kişilerin ölümcül vakalarda yaşam oranlarının düştüğünü gösteren bir çalışma yapılmıştır.

1)  HbA1c Düşüklüğü Neden Olur?

– Hipoglisemi
Hipoglisemi kanda anormal miktarda düşük glikoz seviyesine neden olan bir hastalıktır. Şeker hastalarında aşağıdaki etkenlerle ortaya çıkabilecek hipoglisemi HbA1c düşüklüğüne neden olabilir:

• Şeker hastalığı ilaçlarının anormal yüksek dozda kullanılmaları
• Öğün kaçırmak veya aşırı egzersiz
• Boş mideye alkol almak veya aşırı miktarda alkol tüketmek

Şeker hastası olmayan kişilerde aşağıdaki etkenler hipoglisemiye neden olabilir:

• Gıdasız kalmak, ölüm oruçları
• Aşırı alkol tüketmek
• Addison hastalığı
• Sıtma, romatizmal hastalıklar veya yüksek tansiyon tedavisi için alınan bazı ilaçlar

– Hemolitik Anemi
Hemolitik anemi kırmızı kan hücrelerinin normalden daha kısa sürede yıkılması ve kandaki yoğunluklarının düşmesi hastalığıdır. Aşağıdaki etkenlerle ortaya çıkarak HbA1c düşüklüğüne neden olabilir:

• Bağışıklık sistemi sorunları
• İltihaplı hastalıklar
• Kan transfüzyonuna veya bazı ilaçlara vücudun tepki göstermesi
• Hipersplenizm: Dalak büyümesi

– Sahte Düşüklük
Aşağıdaki etkenler üç aylık kan şekerinde düşmeye neden olmasa dahi bazı etkileri yüzünden sahte HbA1c düşüklüğüne neden olabilir:

• Ani veya süreğen kan kaybı
• Orak hücre anemisi
• Talasemi: Önlenebilir kansızlık hastalığı
• Demir veya B12 gibi kırmızı kan hücresi üretimini artıran destekler almak
• Kan transfüzyonu almak

2)  HbA1c Düşüklüğü Tedavisi

Şeker hastaları hipoglisemik anlarda aşağıdaki tedavileri uygulamalıdır:

• Kan şekeriniz düşükse 15-20 gram glikoz veya basit şeker tüketin.
• İnsülin enjekte etmeyin.

Hemolitik anemi tanısı olan hastalara aşağıdaki tedaviler uygulanabilir:

• Kan transfüzyonu yaptırmak
• Prednizon gibi kortikosteroit ilaç tedavileri
• Plazmaferez: Kandaki antikorların alınması işlemi
• Bazı hastaların dalaklarının alınması gerekebilir